Η βίαιη ενηλικίωση της Ευρώπης. Του Αλέξη Παπαχελά

Το μεγάλο πρόβλημα αυτές τις ώρες είναι πως η Δύση μοιάζει ανήμπορη απέναντι σε μεγάλες απειλές και προκλήσεις. Οχι πως θα καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος· έχει περάσει πολλά αυτή η ήπειρος για να την ξεγράψει ο βιαστικός μελλοντολόγος.

Εχει, όμως, απέναντί της δύο κρίσιμα ζητήματα: τις ροές προσφύγων και μεταναστών και την ισλαμική τρομοκρατία.

Οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών αποτελούν συχνό ιστορικό φαινόμενο. Είναι δύσκολο να τις σταματήσεις. Η Ευρώπη προσπαθεί τώρα να το κάνει με το ΝΑΤΟ και με το κλείσιμο των συνόρων. Το ΝΑΤΟ λειτουργεί, όμως, σαν think tank παρά ως στρατιωτική συμμαχία. Οι φρεγάτες του μπορεί να μοιάζουν απειλητικές και υπερσύγχρονες, αλλά στην πράξη δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να σταματήσουν μια βάρκα με πρόσφυγες ή μετανάστες. Αυτό γίνεται αντιληπτό και στον υπόλοιπο κόσμο, και προβάλλει μια εικόνα αδυναμίας.

Το ίδιο συμβαίνει και με την τρομοκρατία. Κάθε φορά που έχουμε ένα χτύπημα, οι Βρυξέλλες κατακλύζονται από στρατιωτικά οχήματα και πάνοπλους κομάντος. Και λοιπόν;

Μπορεί να προσφέρουν κάποια αίσθηση ασφάλειας στους περαστικούς ή στους τουρίστες, σε καμία περίπτωση όμως δεν αποτρέπουν τρομοκρατικά χτυπήματα. Είναι σχεδόν ιλαροτραγικό να βλέπεις τον στρατό στους δρόμους, γνωρίζοντας ότι ο ρόλος του είναι περισσότερο διακοσμητικός ή και ψυχοθεραπευτικός.

Η Ευρώπη ήταν πολύ κακομαθημένη για πολλές δεκαετίες. Ο Ψυχρός Πόλεμος της πρόσφερε την ομπρέλα ασφαλείας των ΗΠΑ. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ποτέ δεν ασχολήθηκαν, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, με την ασφάλειά τους. Θεωρούσαν ότι μπορούν να συνεχίσουν την «καλή ζωή», στην οποία συνήθισαν μετά τον πόλεμο, χωρίς να ξοδεύουν ενέργεια, χρόνο και χρήματα στους τομείς της ασφάλειας.

Τώρα συνειδητοποιούν ότι η αμερικανική ομπρέλα δεν βρίσκεται πλέον πάνω από την ήπειρο και ότι, ταυτόχρονα, ο κόσμος έχει γίνει ξαφνικά πιο επικίνδυνος και απρόβλεπτος. Ενηλικιώνεται βίαια η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.

Και κάτι ακόμη.

Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντιμετωπίζει το προσφυγικό, την τρομοκρατία και την ίδια στιγμή να μπαίνει σταδιακά σε μια ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Θα ήταν συνταγή καταστροφής και για τα ρωσικά και για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Ευρώπη και Ρωσία είναι φυσικοί σύμμαχοι στη μάχη κατά της τρομοκρατίας και μπορούν να συνεργαστούν για να ξαναφτιάξουν το διαλυμένο παζλ της Μέσης Ανατολής.