Τι «ψάχνει» ο Πούτιν στο Αζερμπαϊτζάν;

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν έφτασε την Κυριακή στο Αζερμπαϊτζάν για διήμερη επίσημη επίσκεψη, κατά τη διάρκεια της οποίας θα συναντηθεί με τον Αζέρο ομόλογό του, τον Ιλχάμ Αλίεφ.

Συμφωνα με τα δελτία των διεθνών πρακτορείων, «το Αζερμπαϊτζάν είναι στενός εταίρος της Μόσχας και της Τουρκίας και, ταυτόχρονα, σημαντικός πάροχος ενέργειας στις χώρες της Δύσης. Ο Ρώσος πρόεδρος θα συζητήσει αύριο με τον Αλίεφ θέματα σχετικά με την ανάπτυξη των σχέσεων στρατηγικής συνεργασίας και συμμαχίας μεταξύ της Ρωσίας και του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και διεθνή και περιφερειακά προβλήματα.»

Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική από αυτά που σημειώνουν τα Πρακτορεία. Η Ρωσία -αλλά και η πρώην Σοβιετική Ένωση- έβλεπε πάντα με καχυποψία το Αζερμπαϊτζάν. Ο λόγος δεν είναι άλλος από τα ενεργειακά πεδία της Κασπίας θάλασσας τα οποία έπεφταν πάνω στις ακτές του Αζερμπαϊτζάν. Για να έχει υπό διαρκή πίεση την Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν η Σοβιετική Ένωση, χρησιμοποίησε τον αρμενικό εθνικισμό με αποκορύφωμα την δημιουργία του Αρτσάχ εγκλωβίζοντας τα νέα κράτη που προέκυψαν από την πτώση της (Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν) σε μια 30χρονη διαμάχη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Αρμενία να γίνει το εμπόδιο της Μόσχας στα σχέδια της Δύσης αναγκάζοντας όλοι ενεργειακοί και εμπορικοί δρόμοι να περάσουν από την Γεωργία, μια χώρα όπου η Μόσχα δημιουργησε δύο νέα «Καραμπάχ» για τους ίδιους λόγους, την Οσετία και Αμπχαζία. Μάλιστα, στην περίπτωση της Οσετίας και την εισβολή της Ρωσίας το 2008, το Αζερμπαϊτζάν ήταν αυτό που στήριξε οικονομικά την Γεωργία. ‘Ηταν η περίοδος που σχεδιαζόταν η ενεργειακή ένωση του Μπακού με την Ευρώπη (Νότιος Διάδρομος) ενώ την ίδια στιγμή είχε μπει σε λειτουργία από το 2006 ο αγωγός πετρελαίου Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν.

Η εισβολή των Αρμενίων στο Καραμπάχ με την στήριξη της Μόσχας, πραγματοποιήθηκε την ίδια περίοδο που Αμερικανοί και Άγγλοι σχεδίαζαν την αποκοπή της Ρωσίας από την Κασπία Θάλασσα. Σημείωνει το «V» στο άρθρο «Τουρκεμιστάν, Κασπία Θάλασσα και TAPI καθόριζουν το μέλλον του Αφγανιστάν»: Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής του ΝΑΤΟ Αλέξαντερ Χάιγκ, επισκέφθηκε το Τουρκμενιστάν το 1992, αμέσως μετά την ανεξαρτητοποίηση από την Σοβιετική Ένωση, και εγκαινίασε μια Στρατηγική (με τις ευλογίες του Κίσινγκερ) η οποία ήταν: «αγγίξτε τα κοιτάσματα της Κασπίας δίνοντας όσο το δυνατόν λιγότερη δύναμη στη Ρωσία στο βορρά και το Ιράν στο νότο.» Έτσι η Στρατηγική αυτή, στα μέσα της δεκαετίας του 90 και 2000, έφερε στο Αζερμπαϊτζάν και σε όλη την Κασπία πετρελαϊκές εταιρείες και παρέσυρε τη διοίκηση Κλίντον σε μια «σταυροφορία» για την κατασκευή αγωγών που θα περιόριζαν τη Ρωσία στο δρόμο προς τη Μαύρη Θάλασσα , τη Μεσόγειο , την Ευρώπη και το Ιράν προς Πακιστάν και Ινδία.»

Αρμενία οι Ρώσοι, Τσετσενία – Ντεγκεστάν η Δύση και στην μέση το Αζερμπαϊτζάν

Την περίοδο που η Ρωσία δημιουργούσε το «αγκάθι» του Καραμπάχ στον Νότιο Καύκασο, την ίδια ώρα η Δύση προσπαθούσε να δημιουργήσει το δικό της στον Βόρειο Καύκασο με την Τσετσενία η οποία θα συμπαρέσυρε το Νταγκεστάν με αποτέλεσμα αν οι δύο Δημοκρατίες αποκτούσαν την ανεξαρτησία τους, η Ρωσία θα έχανε την πρόσβαση στην Κασπία Θάλασσα, ενώ οι αγωγοί από το Καζακστάν δεν θα ήταν πλέον στον έλεγχο της.

Σε αυτό το γεωπολιτικό παιχνίδι το Αζερμπαϊτζάν βρισκόταν στην μέση σε μια περίοδο μάλιστα που η χώρα δεν μπορούσε να βασιστεί σε κανέναν, Οι Ρώσοι είχαν συγκρατήσει τους Αρμένιους στο να φτάσουν στο Μπακού και να ενώσουν το Χάσμα της Γκάντζα με την Ρωσία, η Τουρκία μόλις τρία χρόνια πριν είχαν αρνηθεί την βοήθεια κατά την εισβολή των Αρμενίων, το Ιράν μόλις είχε βγει από τον πόλεμο με το Ιράκ, ενώ. η Γεωργία ζούσε την δική της μαύρη σελίδα από τις πιέσεις της Μόσχας.

Γιατί οι επιθέσεις επικεντρώνονται στην πόλη Γκάντζα του Αζερμπαϊτζάν

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 5 Οκτωβρίου, 2020

Την περίοδο εκείνη (1993-2000) το Αζερμπαϊτζάν ήλπιζε στην ρευστή σταθερότητα του Καυκάσου ώστε να αξιοποιήσει τα ενεργειακά αποθέματα, να δυναμώσει οικονομικά και κυρίως, να δημιουργήσει ένα προφίλ προς την Δύση με το οποίο να «σκέπαζε» τις πρακτικές ενός καθεστώτος. Αυτή η προσπάθεια είχε θετική κατάληξη (με την βοήθεια του Λονδίνου πάντα) όταν η EBRD χρηματοδότησε τον αγωγό TAP, όταν η τράπεζα δεν χρηματοδοτεί έργα που έχουν αμεση σχέση με καθεστώτα.

Το Αζερμπαϊτζάν καλείτε να αποφασίσει σε ποιον κόσμο θα ανήκει

Κατά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στο πλευρό του Κιέβου εκτός από την Δύση στάθηκε και το Αζερμπαϊτζάν. Η κρατική εταιρεία SOCAR προμήθευσε με πετρέλαιο την Ουκρανία σε τέτοιο βαθμό ώστε κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου ηΟυκρανία να σταθεί όρθια. Για αυτό τον λόγο εξάλλου υπήρχαν φωνές μέσα στο Κρεμλίνο για χτύπημα στο Αζερμπαϊτζαν με κάποιους ακραίους να μιλούν ακόμα και πυρηνικά.

Ο Αλίεφ όμως απέδειξε ότι εκμεταλλευέται την κάθε ευκαιρία με υπομονή. Με την Ρωσία να μην μπορεί να χρησημοποιήσει πολιτικούς πόρους στην Αρμενία, προχώρησε στην απελευθέρωση του Καραμπάχ αναγκάζοντας τους Ρώσους να αποχωρήσουν μετά από 30 χρόνια παραμονής.

Ενώ μέχρι εκείνη την στιγμή ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν βολικός για τον Αλίεφ, σήμερα μια ενδεχόμενη ήττα και κυρίως μια νέα προσπάθεια ανεξαρτησίας, ανάποδα αυτή την φορά, του Νταγκεστάν που θα συμπαρασύρει και την Τσετσενία, τον φοβίζει. Σήμερα το Αζερμπαϊτζαν είναι ο πιο σημαντικός παίκτης στο Καύκασο. Από την μια ελέγχει (και με την παρούσα κατάσταση) και θα ελέγχει όλη την ενέργεια από την Κασπία προς την Δύση, ενώ από την άλλη μετά την υποβάθμιση του Βορείου Διαδρόμου, ο Μεσαίος Διάδρομος αναβαθμίζεται σε μεγάλο βαθμό. (βλέπε χάρτη σε σχετικό άρθρο εδώ)

Η επίσκεψη του Πούτιν στο Μπακού έρχεται για να υπενθυμίσει στον Αλίεφ ότι πρέπει να απέχει από οποιαδήποτε συμμετοχή του στα σχέδια της Δύσης για προσπάθεια ανεξαρτησίας του Νταγκεστάν, κάτι που δεν είναι στο συμφέρον και των δύο. Εξάλλου αν σήμερα το Αζερμπαϊτζάν είναι η «πύλη» της Ανατολής προς την Δύση, για τα σχέδια του Πούτιν να ηγηθεί ένος νέου τουρκικού κόσμου, το Αζερμπαϊτζάν θα είναι η «πύλη» της Δύσης προς την Ανατολή.

Τέλος δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως Αζερμπαϊτζάν και Νταγκεστάν «κάθονται» πάνω στο δυτικό τμήμα του Διαδρόμου INSTC. Αν και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μειώσει την απόδοση του, δεν παύει να είναι ζωτικός για την επικοινωνία της Μόσχας με Τεχεράνη και Ινδία.

Γιατί οι Αζέροι μισούν τους Ρώσους

Στα δελτία των Πρακτορείων αναφέρεται επίσης: «Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα παραστεί επίσης σε τελετή κατάθεσης στεφάνων στον τάφο του Χαϊντάρ Αλίεφ, του πρώην προέδρου του Αζερμπαϊτζάν (1993-2003) και πατέρα του σημερινού ηγέτη της χώρας.»

Ο Χαϊντάρ Αλίεφ ήταν ένας δεινός διπλωμάτης ο οποίος ουσιαστικά ήταν αυτός που έπεισε την Μόσχα να σταματήσουν οι Αρμένιοι και να μην προχωρήσουν πέρα από το Καραμπάχ. Οι Αζέροι δεν θα ξεχάσουν τον ρόλο των Ρώσων στο πόλεμο του 1918, δεν θα ξεχάσουν ότι χρησιμοποιήθηκαν ως «κρέας» από τον Στάλιν εναντίον των Γερμανών χάνοντας σχεδόν δύο γενιές. Και Χαϊντάρ Αλίεφ δεν ξέχασε ούτε τον «Μαύρο Γενάρη», όταν εισέβαλαν μονάδες του σοβιετικού στρατού, οι οποίες κατέστειλαν βίαια την επιθυμία του λαού του Αζερμπαϊτζάν για ανεξαρτησία.

Εκείνη τη νύχτα, οι μονάδες του Σοβιετικού Στρατού, οι οποίες έφτασαν από άλλες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης και αριθμούσαν πάνω από 20 χιλιάδες άτομα, εισήλθαν στην πόλη του Μπακού, χωρίς τη συγκατάθεση της Κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν, προκειμένου να εξοντώσουν το κίνημα για την ανεξαρτησία και για να διατηρηθεί στην εξουσία του Αζερμπαϊτζάν το Κομμουνιστικό Κόμμα. Τα στρατεύματα εκτέλεσαν βάναυσα όχι μόνο τους ηγέτες του κινήματος για την ανεξαρτησία, αλλά και απλούς κατοίκους του Μπακού, ενώ δε λυπήθηκαν ούτε γυναίκες και παιδιά.

Ως αποτέλεσμα αυτής της στρατιωτικής δράσης εναντίον του αμάχου πληθυσμού, 137 πολίτες σκοτώθηκαν και 744 άτομα τραυματίστηκαν, 841 συνελήφθησαν παράνομα. Τα σοβιετικά στρατεύματα κατέστρεψαν 200 διαμερίσματα και σπίτια, 80 οχήματα, μεταξύ των οποίων και ασθενοφόρο, και μεγάλο αριθμό ιδιωτικών και δημόσιων ιδιοκτησιών.

Ο Χαϊντάρ Αλίεφ όπως αποδείχθηξε φρόντισε ο γιος του, ο σημερινός ηγέτης του Αζερμπαϊτζάν να μην ξέχάσει όχι μόνο τον «Μαύρο Γενάρη» (βλέπε εκδηλώσεις κάθε επέτειο με συμμετοχή πρεσβειών) αλλά ούτε την μη βοήθεια των Τούρκων κατά την εισβολή των Αρμενίων.

Τα χαμόγελα και οι «αδελφικοί λαοί» είναι μια διπλωματική συνέχεια του