Το επικοινωνιακό «παιχνίδι» της Ελλάδας με τη Ρωσία – Τι μήνυμα στέλνει η Αθήνα στην ΕΕ

Η νέα κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα άφησε να εκδηλωθεί αμέσως ένα δείγμα της εξωτερικής πολιτικής της. Επιχειρεί να προσεγγίσει τη Μόσχα και εξέφρασε δυσαρέσκεια για τη δημοσιοποίηση της δήλωσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για επιβολή περαιτέρω κυρώσεων στη Ρωσία χωρίς να δοθεί η συγκατάθεση της. Όπως είναι γνωστό η κρίσης της Ουκρανίας προκάλεσε ρήξη στις σχέσεις ΕΕ και ΗΠΑ με τη Ρωσία, επαναφέροντας μνήμες «ψυχρού πολέμου», με κυρώσεις και πολιτικές απομόνωση της.

Η κίνηση της κυβέρνησης της Αθήνας θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι κάνει εμφανή την πρόθεσή της ότι θέλει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ σε θέματα ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και όχι μόνο.

Αν προχωρήσουμε το συλλογισμό μας μπορεί το άνοιγμα προς τη Μόσχα να θεωρηθεί και μια μορφή επικοινωνιακής διπλωματίας που στέλνει το μήνυμα ότι η στροφή προς τη Ρωσία ενδέχεται να αποτελέσει και ένα αντίβαρο στις σκληρές διαπραγματεύσεις που αναμένονται με τους ευρωπαίους εταίρους μας για διαγραφή του ελληνικού χρέους.

Στο πλαίσιο αυτό ο Μάικλ Χέουσον της CMC Markets επισημαίνει στο CNBC πως «ο Τσίπρας παίζει ένα έξυπνο παιχνίδι», δείχνοντας στην ΕΕ πως εκείνος έχει και άλλες επιλογές, κάτι που φυσικά η Ρωσία θα το εκμεταλλευτεί για να ανακατέψει λίγο τα πράγματα στην περιοχή. Παράλληλα εκτιμά ότι «παρά το γεγονός ότι ο Πούτιν έχει να διαχειριστεί τα δικά του προβλήματα και δεν θα είναι σε θέση να βοηθήσει την Ελλάδα, δεν θα ήταν αντίθετος να μπει σφήνα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Αυτή η σφήνα θα μπορούσε να είναι πιο παγιωμένη αν η Ευρώπη δεν είναι προσεκτική στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα στο θέμα του χρέους. Η δογματική θέση της να μην αναδιαρθρωθεί το χρέος σίγουρα δεν είναι χρήσιμη. Θα πρέπει να είναι λιγότερο καταστροφική επί του θέματος, από το να την πιέζει μέχρι το σημείο της εξόδου από το ευρώ».

Ο ρωσικός Τύπος από την πλευρά του χαιρέτησε στο σύνολο του την κίνηση του Αλέξη Τσίπρα προς τις ρωσικές κυρώσεις Το RIA Novosti έβαλε τίτλο ότι «η Ελλάδα δίδαξε στις Βρυξέλλες ένα μάθημα δημοκρατίας», η οικονομική εφημερίδα RBK ότι «οι Έλληνες αποποιούνται τη σκληρή ευρωπαϊκή ρητορική ως προς τη Ρωσία και αυτό ενδέχεται να βοηθήσει τη Μόσχα να αποφύγει ενίσχυση των κυρώσεων» και η ρωσική υπηρεσία του BBC αναρωτιέται αν «ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα είναι ο νέος σύμμαχος της Ρωσίας»

Η νέα ελληνική εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα αναμένεται να αποκαλυφθεί πολύ σύντομα και το γεγονός ότι ανέλαβε νέος υπουργός Εξωτερικών ο καθηγητής Νίκος Κοτζιάς, εξαιρετικός γνώστης της διεθνούς πολιτικής και διπλωματίας, θεωρείται απο πολλούς  καλή επιλογή.

Ο Νίκος Κοτζιάς έχει εκφράσει τις θέσεις του με το βιβλίο του «Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στον 21ο αιώνα» (Καστανιώτης: 2010), όπου αναπτύσσει το πώς μπορεί να ασκηθεί μια νέα εξωτερική, δημοκρατική, και πατριωτική στρατηγική. Διατυπώνει προτάσεις για μια ελληνική και πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική και υποστηρίζει «ότι μια Ελλάδα πιστή στον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό δεν μπορεί να περιορίζει το σύνολο της εξωτερικής πολιτικής της και των προτάσεων που διατυπώνει μέσα σε αυτόν και μόνο τον προσανατολισμό». Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Νίκος Κοτζιάς δεν αξιοποιήθηκε σε υπουργικό θώκο (άγνωστο για ποιους λόγους) από την πρώην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, από τη στιγμή που ήταν σύμβουλός του και για ένα διάστημα πρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ.

Η προηγούμενη κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά είχε επικεντρωθεί σε μια συμμαχία με Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο με στόχο την απομόνωση της Τουρκίας στη ανατολική Μεσόγειο και στη συμμετοχή της χώρας μας στην μεταφορά των ενεργειακών πηγών της κυπριακής και της ισραηλινής ΑΟΖ προς τις ευρωπαίκες αγορές.

Όμως όλες οι αριστερές κυβερνήσεις έχουν κατά κανόνα κάποιες ιδεολογικές αγκυλώσεις που θολώνουν ή  επηρεάζουν την κρίση τους στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Η Αίγυπτος του προέδρου Αλ- Σίσι θεωρείται  δικτατορικό καθεστώς διότι έριξε τον εκλεγμένο πρόεδρο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόρσι και το Ισραήλ θα πρέπει να αποκλειστεί από σύμμαχος εξαιτίας της διαμάχης με τους Παλαιστίνιους και τον αποκλεισμό της Γάζας.

Ωστόσο η παρουσία του Νίκου Κοτζιά στο υπουργείο Εξωτερικών ίσως να υποδηλώνει ότι θα ακολουθηθούν οι ίδιοι περιεφερειακoί στόχοι καθώς γράφει στη σελ. 108 του προαναφερθέντος βιβλίου του ότι « σε περιφερειακό επίπεδο, η Ελλάδα έχει ανάγκη συμμαχιών και στην ευρύτερη περιοχή. Η επιμονή της να αποκλείει το Ισραήλ από κάθε τέτοια σκέψη έχει να κάνει ασφαλώς με ενδοιασμούς αλλά και προκαταλήψεις. Στο βαθμό, όμως, που η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας καθοδηγείται από τέτοια κριτήρια, αφήνει πεδίο λαμπρής δόξας στην ισλαμική Τουρκία να παίξει τόσο με το Ισραήλ όσο και με τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο».

Ο νέος υπουργός Εξωτερικών μπορεί να θεωρηθεί το αντίβαρο σε κάποιες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ όπου οι επικριτές του τις έχουν εν καιρώ χαρακτηρίσει μη συμβατές με τα εθνικά μας συμφέροντα, εκμεταλλευόμενοι τις δηλώσεις στελεχών του όταν ήταν αξιωματική αντιπολίτευση. Όμως όλα θα κριθούν από τις αποφάσεις της ελληνικής διπλωματικής ηγεσίας σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.