Τέσσερις όροι στο «παρά ένα» από τον Νταβούτογλου

Σκληρό τουρκικό διαπραγματευτικό παζάρι εξελισσόταν από την Κυριακή το βράδυ στις Βρυξέλλες. Στο κτίριο της τουρκικής αντιπροσωπείας ο κ. Νταβούτογλου, και κατά τη διάρκεια δείπνου με τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκ. Μέρκελ και τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μ. Ρούτε, έθεσε νέες απαιτήσεις για να υλοποιήσει το σχέδιο δράσης Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας.

Οι νέες αυτές απαιτήσεις δεν είχαν συζητηθεί ούτε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντ. Τουσκ που βρισκόταν στην Αγκυρα δύο ημέρες νωρίτερα ούτε με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Φρ. Τίμερμανς που βρισκόταν και αυτός στην Τουρκία. Οι συνομιλητές του εμφανίστηκαν ιδιαιτέρως αιφνιδιασμένοι, καθώς το ίδιο απόγευμα γραφόταν προσχέδιο της κοινής δήλωσης, που θα επεξεργάζονταν αργότερα οι 28 ηγέτες, και δεν περιελάμβανε κανένα νέο αίτημα της τουρκικής πλευράς. Ενδεικτικό είναι πως το δείπνο της Κυριακής διήρκεσε πέντε ώρες.

Συγκεκριμένα, τα πιο σημαντικά αιτήματα του κ. Νταβούτογλου ήταν τα ακόλουθα:

1. Τρία δισ. επιπλέον χρηματοδότηση από το 2018 (πέραν των τριών που έχουν ήδη συμφωνηθεί για την Τουρκία). Τρία δισ. έχουν ήδη συμφωνηθεί, το κόστος τους έχει καταμεριστεί ανάμεσα στα κράτη-μέλη από τον Ιανουάριο και είναι έτοιμα για εκταμίευση μόλις η Αγκυρα αρχίσει την υλοποίηση των συμφωνηθέντων.

2. Αμεσο άνοιγμα κεφαλαίων διαπραγμάτευσης τα οποία έχουν μπλοκαριστεί κυρίως από την Κύπρο.

3. Απελευθέρωση των ταξιδιωτικών θεωρήσεων για Τούρκους πολίτες, που θα τεθεί σε ισχύ από τον Ιούνιο. Στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής τον περασμένο Νοέμβριο, που συμμετείχε και πάλι η Τουρκία, η συμφωνία ήταν να γίνει κάτι τέτοιο από τον Οκτώβριο, τέσσερις μήνες αργότερα, και μόνο αν η Τουρκία ικανοποιήσει μια σειρά από δεσμεύσεις βασισμένες στον οδικό χάρτη.

4. Η Τουρκία θα αρχίσει να δέχεται όλους τους μετανάστες που φτάνουν στην Ελλάδα ακόμα και τους Σύρους πρόσφυγες. Σε αντάλλαγμα, η Ε.Ε. θα δεσμευτεί να παίρνει πίσω έναν Σύρο πρόσφυγα στην Ευρωπαϊκή Ενωση για κάθε έναν που θα δέχεται η Τουρκία. Η Ε.Ε. θα είναι αυτή που θα πληρώσει το κόστος αερομεταφοράς τους. Επίσης, οι Τούρκοι ζητούν αυτό να ισχύσει αφού πρώτα αδειάσουν οι πρόσφυγες που βρίσκονται στα ελληνικά νησιά.

Συγχρόνως, η Τουρκία ζητάει την εγκατάσταση ενός ικανοποιητικού αριθμού Τούρκων απεσταλμένων σε μονάδες παρακολούθησης παράτυπης μετανάστευσης – κυρίως στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, τη Λέρο και την Κω, για την επίσπευση των περιπτώσεων επανεισδοχής. Αυτή η πρόταση είχε τεθεί και στο παρελθόν από την Aγκυρα. Τέλος, η Τουρκία δεσμεύεται να υλοποιήσει τα έργα υποστήριξης προσφύγων που πρότεινε η τουρκική κυβέρνηση σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Oμως, μια σειρά από κράτη-μέλη είχαν διαφορές στα επιμέρους θέματα που έθεσε η Τουρκία. Από τη μια ήταν ξεκάθαρο ότι η Κύπρος δεν θα δεχόταν το άνοιγμα αυτών των κεφαλαίων χωρίς η Αγκυρα να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Λευκωσίας. Ο Κύπριος εκπρόσωπος Τύπου Ν. Χριστοδουλίδης δήλωνε χθες ότι «αυτά τα κεφάλαια έχουν παγώσει για πολύ συγκεκριμένους λόγους και θα μπορούν να ανοίξουν μόνο εάν η Τουρκία εκπληρώσει εκείνες τις υποχρεώσεις της».

Από την άλλη, για το θέμα της παροχής ταξιδιωτικών εγγράφων οι Γάλλοι αλλά και οι Βέλγοι είναι τελείως αντίθετοι, καθώς φοβούνται ότι παροχή βίζας θα μπορούσε να σημαίνει ότι μεγάλος πληθυσμός Τούρκων θα παρέμενε στη χώρα και μετά τη λήξη της βίζας. Συγχρόνως, οι χώρες της ομάδας Βίσεγκραντ δεν θέλουν την επιστροφή των προσφύγων στην Τουρκία, καθώς θα συνοδεύεται με τη μετεγκατάστασή τους από εκεί.