ΤΑP(ι) και ψύχραιμοι εν όψει μιας «Νέας Γιάλτας»;

Η αποχώρηση του Μπαράκ Ομπάμα από το αξίωμα του Προέδρου των ΗΠΑ θα μπορούσε να σηματοδοτεί και την υποχώρηση της  χώρας του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, καθώς η Ρωσία αποδείχθηκε καλύτερος παίκτης στην γεωπολιτική σκακιέρα.

Σε αυτή την παραδοχή πρέπει να αποδοθεί και η ανακούφιση από την εκλογή του κ. Ντόναλντ Τράμπ καθώς  σε περίπτωση ανάληψης της προεδρίας από την Χίλαρι Κλίντον υπήρχαν ενδείξεις ότι θα αυξανόταν  ο κίνδυνος της κλιμάκωσης της στρατιωτικής σύγκρουσης στη Συρία και τη Βαλτική Θάλασσα.

Η ενεργοποίηση ψυχροπολεμικών τακτικών κινήσεων και τα «απρόβλεπτα χτυπήματα» του Βλ. Πούτιν  δημιούργησαν την εντύπωση ότι οι ΗΠΑ απέτυχαν να υποβαθμίσουν την ρωσική απειλή τουλάχιστον ως προς τις εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από μια σειρά ενεργειών, λίγο πριν τη λήξη της θητείας  του Μπαράκ Ομπάμα :

1. Αμήχανη ήταν η στάση των ΗΠΑ και των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων μπροστά στην   αρμάδα του ρωσικού ναυτικού στην ανατολική Μεσόγειο, με επικεφαλής το κορυφαίο αεροπλανοφόρο «ναύαρχος Κουζνέτσοφ» και τον στόλο έξι πολεμικών πλοίων, υποβρυχίων και τριών σκαφών υποστήριξης, με την κωδική ονομασία «Sea First».
2. Η παραδοχή της γερμανίδας καγκελαρίου, ότι «χωρίς τη Ρωσία δεν υφίσταται λύση για το συριακό ζήτημα», καταδεικνύει το αδιέξοδο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής που ακούσθηκε κατά την πρόσφατη «τετραμερή συνάντηση» στο Βερολίνο για το «ουκρανικό ζήτημα» αναδεικνύει τις παράπλευρες απώλειες για τις ΗΠΑ στην Ευρώπη,αφού πλέον ο διχασμός των συμμάχων είναι εμφανής.
3. Το οικονομικό πλήγμα που έχουν δεχθεί οι ευρωπαίοι εταίροι των ΗΠΑ από τα αντίμετρα της Μόσχας στον τομέα της ενέργειας και του εμπορίου έχουν προκαλέσει σκεπτικισμό στα κέντρα των Βρυξελλών.
4. Η στάση της Γερμανίας πρέπει να εξετασθεί και από την «αθόρυβη» υλοποίηση του σχεδίου «Νορντ Στριμ 2», τον ρωσικό αγωγό φυσικού αερίου της Βαλτικής θάλασσας, που θα παρακάμψει την Ουκρανία και θα κάνει ενεργειακό κόμβο την Γερμανία και ίσως έτσι ερμηνεύεται και η διγλωσσία της  καγκελαρίου Μέρκελ, όταν πρόκειται για αποφάσεις κατά του Κρεμλίνου.
5. Στις κινήσεις «ματ» πρέπει να εντάξουμε και την απόφαση της Μόσχας να αναστείλει τη συμφωνία για το πλουτώνιο , την μεταφορά συστημάτων αντιπυραυλικής προστασίας «Ισκαντέρ Μ» στο Καλίνινγκραντ. αλλά και να ενδυναμώσει τη συνεργασία της στον αμυντικό τομέα με την Κίνα συγκεντρώνοντας μεγάλες δυνάμεις πυρός στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ως υψηλής γεωπολιτικής σημασίας πρέπει να θεωρηθεί και η ρωσοκινεζική συμμαχία στα πλαίσια της Ευρασιατικής Ένωσης.
6. Δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε την διεξαγωγή συγκεκαλυμμένων επιχειρήσεων και την ενεργοποίηση μηχανισμών μυστικών υπηρεσιών που παραπέμπουν σε άλλες εποχές αλλά πάντα έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα. Σε αυτές εντάσσονται και αρκετές ψυχολογικές επιχειρήσεις προπαγάνδας.

Την ως άνω περιγραφείσα περίπλοκη διεθνή πραγματικότητα θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος και θα πρέπει να επιλέξει αν θα ακολουθήσει την οδό της σύγκρουσης ή της συνδιαλλαγής που ίσως θα οδηγήσει σε μία «Νέα Γιάλτα».

Η τρέχουσα πραγματικότητα περιλαμβάνει βεβαίως και πολυάριθμα «γεωπολιτικά υποσυστήματα»  , εκ των οποίων κάποια αφορούν έμμεσα ή και άμεσα και την Ελλάδα.

Σε μία πρώτη , επείγουσα, ανάγνωση μας αφορούν ζητήματα που περιστρέφονται γύρω από τα Βαλκάνια, το Συριακό , το Κυπριακό και τα ενεργειακά με κοινό παρονομαστή διμερείς σχέσεις, μονομερείς εδαφικές διεκδικήσεις αλλά μικρότερες ή μεγαλύτερες εντάσεις με προαιώνιους αντιπάλους καθώς και την αντιμετώπιση ορισμένων ασυμμέτρων απειλών ασφαλείας.

Για την σκοπιμότητα του παρόντος κειμένου, επελέγησαν οι εξελίξεις γύρω από τα ενεργειακά καθώς φαίνεται ότι αυτά αποτέλεσαν το κύριο θέμα συζητήσεων των επισκέψεων  του Ρώσου ΥΠΕΞ Σ. Λαβρώφ καθώς και του Προέδρου των ΗΠΑ κ. Μπαράκ Ομπάμα.

Ενώ ο κ. Σεργκέι Λαβρώφ  αναφέρθηκε στο ενεργειακό σε ότι αφορά τον Greek Stream ως συνέχεια του Turkish Stream επισημαίνοντας τις καλές προοπτικές που υπάρχουν για τη συνεργασία Ελλάδας-Ρωσίας στον τομέα της ενέργεια αν και οι Ρώσοι έχουν εξαρχής δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσουν στην ευρωπαϊκή επέκταση του Turkish Stream αν η Ε.Ε., δεν δώσει επίσημες εγγυήσεις ότι θα δεχθεί το ρωσικό φυσικό αέριο.

Τώρα που η Μόσχα αποφάσισε να στερήσει την Ουκρανία από την διαμετακόμιση φυσικού αερίου ας μην ξεχνάμε ότι η Γερμανία με Nord Stream2, βλέπει τον εαυτό της ως κομβικό σημείο για την διανομή αερίου στη βορειοδυτική και κεντρική Ευρώπη ενώ η Τουρκία είναι στην ευχάριστη θέση να αποκτήσει πρόσβαση στις στρατηγικές υποδομές της Ρωσίας, καθώς και πολιτική και οικονομική επιρροή στο Κρεμλίνο.

Ίσως για αυτό  ο  Πρόεδρος Ομπάμα , προσπαθώντας να περάσει στην αντεπίθεση εξέφρασε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τα ενεργειακά, εστιάζοντας: α) στον αγωγό TAP (φέρνει αζέρικο φυσικό αέριο από Τουρκία προς τις αγορές της ΕΕ, δρα ανταγωνιστικά στον ρωσικό «Νότιο Διάδρομο») β)στον  IGB (η κάθετη διακλάδωση του TAP, από Ελλάδα προς Βουλγαρία, με σχέδια για διακλάδωση προς Ρουμανία και παραπέρα προς Κεντρική και Κεντροανατολική Ευρώπη), γ) στον υπό σχεδιασμό τερματικό σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) της Αλεξανδρούπολης, δ) στη Ρεβυθούσα με τις αντίστοιχες, σημαντικές αποθηκευτικές της ικανότητες, και ε) τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.

Ας έχουμε υπόψη μας ότι το τελευταίο ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ και με την επιτάχυνση των διαδικασιών για διευθέτηση του Κυπριακού ενώ ο Νότιος Διάδρομος συνδέεται με ευαίσθητα διασυνοριακά ζητήματα και την θεωρία των ΜΑΛΑΚΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ καθώςαυτοί οι ‘’μικροί’’ αγωγοί αποδεικνύονται κομβικής σημασίας για να εισέλθουν οι ΗΠΑ δυναμικά στις χώρες τις ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων που εξαρτώνται κατά 90% από ρωσικό φυσικό αέριο.

Εν τω μεταξύ, χωρίς απάντηση μένει το νέο σχέδιο για σύνδεση του ρωσικών συμφερόντων του αγωγού Turkish Stream με τον αγωγό TANAP στην Τουρκία, ο οποίος θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαiτζάν και αλλάζει τα δεδομένα στο γεωπολιτικό παιχνίδι των αγωγών φυσικού αερίου . Πρόκειται για μία πρόταση που  κατέθεσε η Άγκυρα και δημιουργεί νέα δεδομένα στο σκηνικό των διεθνών αγωγών αερίου με τη διασύνδεση δύο ανταγωνιστικών πρότζεκτ, του Turkish Stream, και του ΤΑΝΑΡ. Οι αλλαγές αυτές συμβαίνουν σε μία περίοδο που στο παιχνίδι μπαίνουν για πρώτη φορά ενεργά ως προμηθευτές αερίου οι Αμερικανοί που αναζητούν μία νέα ευκαιρία για τις αμερικανικές εξαγωγές LNG στην Ευρώπη, στο πλαίσιο της διασφάλισης της ενεργειακής διαφοροποίησης.

Η επόμενη δεκαετία θα είναι καθοριστική στη διαμόρφωση του ενεργειακού –κι όχι μόνον- χάρτη της Ν.Α. Ευρώπης με ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας  και για αυτό η Ελλάδα πρέπει να διαμορφώσει το κατάλληλο πλαίσιο ώστε ν’ανταποκριθεί στις διαφαινόμενες προκλήσεις πιστή στο ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ και δίνοντας έμφαση στην ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΕΙ.

Η φωτό από τη συνάντηση Ομπάμα – Πούτιν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του APEC (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού) στη Λίμα του Περού. Η μεταξύ τους χειραψία ήταν ενδεικτική του Ψυχροπολεμικού κλίματος που διέπει τις σχέσεις των δύο ηγετών.