Τα «μυστήρια» της «μακεδονικής ταυτότητας»

Του Νίκου Μελέτη liberal.gr

Να προλάβει το διαφαινόμενο αδιέξοδο σε ότι αφορά την στόχευση της ΠΓΔΜ, να ξεμπλοκάρει, έστω και χωρίς να προηγηθεί οριστική λύση στο θέμα της ονομασίας, την ευρωατλαντική πορεία της χώρας, επιχειρεί ο Μ. Νίμιτς, καλώντας εκτός προγράμματος σε νέα συνάντηση στην Βιέννη τους υπουργούς εξωτερικών της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, Ν. Κοτζιά και Ν. Δημητρόφ.

Η δήλωση του Ν. Κοτζιά ότι χάνεται το χρονοδιάγραμμα του Ιουνίου για την  Ε.Ε. και του Ιουλίου για το ΝΑΤΟ, προκάλεσε και την κινητοποίηση του κ. Νίμιτς, σε μια προσπάθεια η οποία δεν έχει πολλές ελπίδες για να οδηγήσει σε άρση αλλά ούτε και σε παράκαμψη του αδιεξόδου, που πιθανότατα θα επιχειρήσει ο απεσταλμένος του ΓΓ του ΟΗΕ.

Οι δυο πλευρές γνωρίζονται πλέον καλά, οι θέσεις τους είναι απολύτως καθαρές και διατυπωμένες με σαφήνεια, οι κόκκινες γραμμές τους επίσης σαφείς και όλοι γνωρίζουν τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να υπάρξει πρόοδος αλλά και το χρονοδιάγραμμα που απαιτείται.

Οι δυο υπουργοί άφησαν την Αχρίδα ,έχοντας καταγράψει την πρόοδο στα περιφερειακά  ζητήματα και στο «κέλυφος» μιας συνολικής συμφωνίας, διαπιστώνοντας ότι η επιλογή ενός ονόματος από την λίστα Νίμιτς (με την αφαίρεση εκείνου που έθετε το «Skopje» σε παρένθεση δίπλα στην συνταγματική ονομασία) δεν είναι θέμα που αποτελεί εμπόδιο και συμφωνώντας ότι υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση στον πυρήνα της διαφοράς.

Η πλευρά της ΠΓΔΜ δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί την erga omnes λύση με συνταγματική αλλαγή κάτι που επιβεβαίωσε και ο Ζ. Ζάεφ μιλώντας ουσιαστικά για διπλή ονομασία και μπλοκάρει έτσι κάθε συζήτηση επί της ουσίας της διαφοράς.

Η στάση αυτή της σκοπιανής πλευράς προκαλεί προβληματισμό καθώς η Αθήνα έχει τολμήσει να αφήσει κατά μέρος μια από τις κόκκινες γραμμές, εκείνη της ταυτότητας, ελπίζοντας ότι έτσι προσφέρεται στον κ. Ζάεφ ένα ισχυρό επιχείρημα για να  πείσει την κοινή γνώμη της χώρας του να αποδεχθεί την αλλαγή της ονομασίας (εάν τελικά αποφασίσει τον συμβιβασμό).

Εκ των πραγμάτων αυτή η γενική αναφορά της Αθήνας, που είναι υπό την αίρεση της γενικής και συνολικής συμφωνίας.

Ο κ. Νίμιτς επιχείρησε στα πρότυπα των συνομιλιών του Κυπριακού, να καταγράψει την δική του αντίληψη για τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης μεταξύ των δυο πλευρών στην επιστολή που έστειλε στους δυο υπουργούς εξωτερικών πριν από την Αχρίδα. Μια μέθοδο που δεν αποδέχθηκε η Αθήνα καθώς φυσικά δεν θα ήθελε να καταγραφεί ως μονομερής παραχώρηση η καταρχήν «συνεννόηση» στα θέματα ταυτότητας.

Πάντως υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για το τι ακριβώς εννοεί η ελληνική πλευρά αναφερόμενη σε  θέματα ταυτότητας και πως διαχωρίζεται αυτό από το υπόλοιπο πακέτο της γλώσσας, της ιθαγένειας, του διεθνούς κωδικού, των συντμήσεων, των εμπορικών χρήσεων…

Ο κ. Κοτζιάς στην συνέντευξη του (news247) διαφοροποίησε την «ταυτότητα» από την «εθνότητα που όπως είπε ο κ. Ζάεφ θα γράφει στα διαβατήριά τους εθνότητα, υπήκοος της Δημοκρατίας τάδε. Άρα θα είναι υπήκοος του ονόματος που θα έχει συμφωνηθεί. Η ταυτότητα είναι ένα θέμα αυτοπροσδιορισμού. Να το θυμόμαστε αυτό γιατί δεν πρέπει να παραβιάζουμε κι εμείς τους διεθνείς νόμους αν νομίζουμε ότι μας βολεύει κάπου…»

Ο ατομικός αυτοπροσδιορισμός προφανώς δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης, όμως το θέμα της συλλογικής «μακεδονικής» ταυτότητας είναι διαφορετικό.

Χωρίς να υποβαθμίζεται η σημασία της αποδοχής (σύμφωνα με δήλωση του κ. Κοτζιά) εκ μέρους του κ. Ζάεφ της αναγραφής της νέας ονομασίας του κράτους στον προσδιορισμό της ιθαγένειας, είναι σημαντικό θέμα το πως θα γίνει αποδεκτή η «μακεδονική» γλώσσα που συνδέεται με εθνική ταυτότητα και πως φυσικά θα περιορισθεί η αναγνώριση «μακεδονικής ταυτότητας» σε ατομικό επίπεδο αυτοπροσδιορισμού.

Για παράδειγμα όταν θα γίνει επίσημη απογραφή στην χώρα, στο ερώτημα για την εθνότητα, θα προβλέπεται απάντηση «Μακεδόνες» και γλώσσα «Μακεδονική»;

Με επίγνωση της δυσκολίας ανατροπής μιας πολύ δύσκολης και  εμπεδωμένης εδώ και δεκαετίες πλέον κατάστασης, είναι προφανές ότι οποιοδήποτε «παράθυρο» για την διατήρηση συλλογικής «μακεδονικής ταυτότητας», ακυρώνει ουσιαστικά  την όποια λύση του ονοματολογικού.

Η ένσταση της Ελλάδας για το όνομα αφορά ακριβώς ότι το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» εκφράζει μια γενικευμένη «μακεδονική ταυτότητα» που κυριαρχεί και επικαλύπτει όλη την γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας.

Η αναγνώριση με υπογραφή μάλιστα της Ελλάδας «μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας» ακυρώνει την όποια λύση στο ονοματολογικό, καθώς νομιμοποιεί τον πυρήνα της διαφοράς, τον «Μακεδονισμό» που δεν θα αφορά πλέον το συγκεκριμένο κράτος έστω και με νέο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό, άλλα όλη την γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας.

Πάντως ήδη στα Σκόπια διαμορφώνεται ένα ενιαίο μέτωπο εναντίον της αλλαγής του συντάγματος και της συνταγματικής ονομασίας της χώρας.

Ο πρόεδρος του VMRO-DPMNE Χρίστιαν Μίτσκοσκι σε συνέντευξή του στο TV Alfa’s Zid Show δήλωσε ότι δεν μπορεί να συζητηθεί θέμα ταυτότητας. Η Μακεδονική ταυτότητα όπως είπε είναι εγγεγραμμένη στην κάρτα ταυτότητας της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στα Ηνωμένα Έθνη. Περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά της ταυτότητας και ειδικά θέματα όπως η γλώσσα η εθνικότητα, οι κωδικοί με δυο η τρία στοιχεία.

«Είναι επίκτητα στοιχεία και δεν ξέρω ποιος μπορεί να τα εγγυηθεί και ποιος όχι, και δεν γνωρίζω γιατί πρέπει να είναι μέρος της όποιας διαπραγμάτευσης. Οι κωδικοί μας είναι ΜΚ και MKD, η γλώσσα μας είναι Μακεδονική και η υπηκοότητα μας όπως αναφέρεται εδώ είναι «πολίτες της ΠΓΔΜ/Μακεδόνες (citizens of FYROM/Macedonians i.e. Macedonian). Είναι γραμμένο σε έξι γλώσσες του ΟΗΕ.»

Ο Μίτσκοσκι είπε ότι κόκκινη γραμμή είναι η αλλαγή ταυτότητας αλλά και η οποιαδήποτε αλλαγή στο Σύνταγμα με σκοπό την αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας, μια θέση που πρακτικά στηρίζει την κυβερνητική γραμμή όπως την εξέφρασε ο κ. Ζάεφ.