Τα επόμενα βήματα της Ελλάδας στη νοτιανατολική Μεσόγειο

H τριμερής συνεργασία Ελλάδας – Αιγύπτου – Κύπρου σηματοδοτεί μια νέα υπό διαμόρφωση ισορροπία δυνάμεων στη νοτιανατολική Μεσόγειο που αποδυναμώνει τη θέση της Τουρκίας και δημιουργεί συμμαχίες εναντίον της ηγεμονικής πολιτικής της. Το κοινό ανακοινωθέν της τριμερής Συνόδου του Καίρου θέτει τις βάσεις για την οριοθέτηση μιας ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (AOZ) σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982).

Tο ζητούμενο είναι αν όντως η Ελλάδα είναι έτοιμη να κάνει το μεγάλο βήμα και να προχωρήσει στην ανακήρυξη ΑΟΖ που θα περιλαμβάνει και το Καστελόριζο/Μεγίστη. Η κυβέρνηση της Αθήνας οφείλει να εκμεταλλευτεί τις γεωπολιτικές συγκυρίες της Μέσης Ανατολής και της νοτιανατολικής Μεσογείου και να συμμετέχει ενεργά στη δημιουργία μιας αντί- τουρκικής συμμαχίας που θα περιλαμβάνει Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο αλλά και αργότερα το Λίβανο (όταν επιλυθούν οι διαφορές του με το Ισραήλ για την οριοθέτηση της ΑΟΖ).

Η κυβέρνηση της Άγκυρας από την πλευρά της έχει ήδη καταστήσει σαφές πως η υιοθέτηση μια ελληνικής ΑΟΖ αποτελεί casus belli και το ενδεχόμενο να προκληθεί ένα θερμό επεισόδιο δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει το ρόλο του διαμορφωτή στις γεωπολιτικές εξελίξεις της νοτιανατολικής Μεσογείου καθώς επιδιώκει να εμφανιστεί ως ενεργειακός κόμβος Ανατολής – Δύσης και ως χώρα που θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις που υφίστανται στη νοτιανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή ευνοούν τη δημιουργία ενός αντί-τουρκικού άξονα. Η Τουρκία απομονώνεται και σύμφωνα με μια ανάλυση του Gatestone Institute με τίτλο  Erdogan’s Book of Defeat «έχει σε όλη τη Μέση Ανατολή απομείνει με δύο μόνο συμμάχους, το Κατάρ που μοιάζει περισσότερο με οικογενειακό πρατήριο βενζίνης παρά με χώρα και τη Χαμάς, μια τρομοκρατική οργάνωση. Απέναντι σε αυτούς η Τουρκία έχει εναντίον της το Ιράν, το Ιράκ, την Συρία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο, την Κύπρο, την Τυνησία, το Μαρόκο, την Αλγερία και μερίδα των αντιμαχόμενων ομάδων της Λιβύης».

Η κυβέρνηση της Αθήνας πρέπει να πείσει τις χώρες της νοτιανατολικής Μεσόγειου ότι είναι προς το συμφέρον τους να συνασπιστούν εναντίον μιας Τουρκίας και να δείξει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη αξιόπιστη λύση για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ προς τις ευρωπαϊκές αγορές.  Όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδεικνύει μια αδιαφορία και μια απουσία από τις εξελίξεις στη νοτιανατολική Μεσόγειο. Δεν έχει τη δυνατότητα (εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης) να εμπλακεί σε μια αντιπαράθεση με την Τουρκία και να σταθεί στο πλευρό Ελλάδας και Κύπρου που αποτελούν μια εναλλακτική πηγή ενεργείας και που μπορούν να συνεισφέρουν τα μέγιστα στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια. Η ΕΕ θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι επιδεικνύει μια πολιτική και γεωπολιτική «μυωπία» στις εξελίξεις της νοτιανατολικής Μεσόγειου.

Οπότε η Ελλάδα διαισθάνεται ότι πρέπει να αναζητήσει συμμαχίες στη νοτιανατολική Μεσόγειο και απευθύνεται σε Αίγυπτο και Ισραήλ που έχουν προβλήματα από την τουρκική εξωτερική πολιτική και από τη στήριξη της προς τους ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές. Το επόμενο βήμα για την κυβέρνηση της Αθήνας πρέπει να είναι η διοργάνωση μια τετραμερής Διάσκεψης Κορυφής με Ισραήλ, Κύπρο και Αίγυπτο. Η Ελλάδα εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης προσφέρει, σύμφωνα με αναλυτές ένα στρατηγικό βάθος στο Ισραήλ που το χρειάζεται για να επικοινωνήσει με το διεθνές περιβάλλον και για να διασφαλίσει την ασφάλεια του. Εντός του μηνός σύμφωνα με τα ΜΜΕ ξεκινούν και οι διαδικασίες σε χαμηλό επίπεδο ώστε τον Ιανουάριο να υπάρξει αντίστοιχη τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.

Η Ελλάδα έχει μια μοναδική ευκαιρία μαζί με Αίγυπτο και Ισραήλ να δημιουργήσει εκτός από μια πολιτική και ενεργειακή συνεργασία και μια στρατιωτική συμμαχία που θα μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια της νοτιανατολικής Μεσογείου καθώς και των ενεργειακών ζωτικών υποδομών της. Η Ελλάδα οφείλει να επιδείξει σοβαρότητα και να πείσει ότι η συγκεκριμένη εξωτερική πολιτική που ακολουθεί δεν θα αλλάξει, ανεξάρτητα από το ποιο πολιτικό κόμμα θα αναλάβει την εξουσία μετά από ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές.  Η έλλειψη μιας πάγιας εξωτερικής πολιτικής προς την Τουρκία, ενός εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού αποτελούσε και αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.