Σύνοδος για το Αφγανιστάν στη Ντόχα – H de facto κυβέρνηση των Ταλιμπάν απούσα

Ο επικεφαλής του ΟΗΕ άρχισε χθες Δευτέρα στη Ντόχα συνομιλίες με αντιπροσώπους μεγάλων δυνάμεων για την προσέγγιση προς υιοθέτηση έναντι της de facto κυβέρνησης στην Καμπούλ και το πώς θα μπορούσε να πειστεί να αλλάξει στάση όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών.

Η de facto κυβέρνηση των Ταλιμπάν είναι η μεγάλη απούσα στη σύνοδο στην οποία ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε 25 χώρες και οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών επιτετραμμένων των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας, καθώς και μεγάλων δωρητριών χωρών. Οι συνομιλίες αναμένεται να ολοκληρωθούν σήμερα.

Οι Ταλιμπάν δεν προσκλήθηκαν κι η αναγνώριση του καθεστώτος τους στο Αφγανιστάν «δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη» των εργασιών της συνόδου, ξεκαθάρισε ο Στεφάν Ντουζαρίκ, ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, ανακοινώνοντας την έναρξη των συνομιλιών κεκλεισμένων των θυρών.

Ο σκοπός είναι «να καταλήξουμε σε συναντίληψη στη διεθνή κοινότητα για τον τρόπο που θα πρέπει να διαπραγματευτούμε με τους Ταλιμπάν» για ζητήματα από τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών, τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, ως ακόμη τη διακίνηση ναρκωτικών, εξήγησε.

«Οποιαδήποτε μορφή αναγνώρισης των Ταλιμπάν αποκλείεται εντελώς», τόνιζε την περασμένη εβδομάδα ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Βεντάντ Πατέλ.

Ενόψει του διπλωματικού ραντεβού, λίγες δεκάδες Αφγανές διαδήλωσαν το Σάββατο στην Καμπούλ για να εκφράσουν την εναντίωσή τους σε κάθε διεθνή αναγνώριση της de facto κυβέρνησης των Ταλιμπάν.

Σε επιστολή τους προς τους απεσταλμένους χθες Κυριακή, συμμαχία γυναικείων οργανώσεων εξέφρασε την «αγανάκτησή» της για το ενδεχόμενο οποιαδήποτε χώρα να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποκτήσει επίσημες σχέσεις με τις αφγανικές αρχές, με δεδομένες τις κατάφωρες παραβιάσεις των δικαιώματων των γυναικών.

Τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν είναι «εσωτερικό κοινωνικό ζήτημα», αντέτεινε χθες Δευτέρα ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του καθεστώτος των Ταλιμπάν, ο Μπιλάλ Καρίμι.

Το δίλημμα

Μολονότι η κυβέρνηση των Ταλιμπάν «θα επιθυμούσε θετικό διάλογο» με τη διεθνή κοινότητα, πρόσθεσε, «εσωτερικά ζητήματα» όπως τα δικαιώματα των γυναικών δεν θα έπρεπε να απασχολήσουν τις συνομιλίες αυτές. «Τέτοια θέματα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σαν πολιτικά εργαλεία», επέμεινε.

Δυο δεκαετίες μετά την ανατροπή του καθεστώτος τους, οι Ταλιμπάν ανακατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν το καλοκαίρι του 2021, όταν η κυβέρνηση που υποστηριζόταν από τη διεθνή κοινότητα κατέρρευσε. Οι αρχές των φονταμενταλιστών σουνιτών Ταλιμπάν εφαρμόζουν έκτοτε ακραιφνή εκδοχή του ισλαμικού νόμου, που χαρακτηρίζεται «απαρτχάιντ βάσει του φύλου» από τον ΟΗΕ.

Οι γυναίκες αποκλείστηκαν από τις περισσότερες εκπαιδευτικές δομές, τα δευτεροβάθμια σχολεία και τα πανεπιστήμια. Δεν τους επιτρέπεται να εργάζονται στις περισσότερες θέσεις της δημόσιας διοίκησης, σε υπηρεσίες του ΟΗΕ, ούτε σε μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Τα 15 κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ενέκριναν την Πέμπτη, ομόφωνα, απόφαση με την οποία καταδικάζονται οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν στις γυναίκες στο Αφγανιστάν και καλούνται όλες οι χώρες να εργαστούν για να καταργηθούν «επειγόντως» οι πολιτικές αυτές.

Μετά την ψηφοφορία, το υπουργείο Εξωτερικών των Ταλιμπάν έκρινε πως η «ποικιλομορφία πρέπει να γίνεται σεβαστή και όχι να πολιτικοποιείται».

Σύμφωνα με διπλωμάτες και παρατηρητές, η σύνοδος στη Ντόχα κάνει πασιφανές το δίλημμα για τη διεθνή κοινότητα στη χώρα της Ασίας, όπου ο ΟΗΕ καλείται να συμβάλει να αντιμετωπιστεί μια από τις σοβαρότερες κρίσεις στον πλανήτη.

Σύμφωνα με την αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του ΟΗΕ, την Αμίνα Μοχάμεντ, είναι «ξεκάθαρο» πως οι αρχές των Ταλιμπάν διψούν για διεθνή αναγνώριση. Η υποθετική εξομάλυνση των σχέσεών τους με τον ΟΗΕ θα τους επέτρεπε ιδίως να ανακτήσουν δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν παγώσει στο εξωτερικό αφότου κατέλαβαν ξανά την εξουσία.

Σύμφωνα με διπλωμάτες, ο κ. Γκουτέρες αναμένεται να αναφερθεί στη Ντόχα στην επανεξέταση των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν, που ξεκίνησε τον Απρίλιο, μετά την απαγόρευση στις Αφγανές να εργάζονται για τις υπηρεσίες του διεθνούς οργανισμού.

Ο ΟΗΕ, που θεωρεί τις γυναίκες απόλυτα απαραίτητες για το έργο του στο Αφγανιστάν, λέει πως καλείται να κάνει την από κάθε άποψη «φρικτή» επιλογή αν θα συνεχίσει, ή όχι, τις επιχειρήσεις του σε αυτή τη χώρα 38 εκατομμυρίων κατοίκων.

Ο ΟΗΕ δίνει πράσινο φως για να γίνει σύνοδος των ΥΠΕΞ του Αφγανιστάν, του Πακιστάν και της Κίνας

Επιτροπή του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών δέχθηκε χθες Δευτέρα να επιτρέψει ο υπουργός Εξωτερικών της de facto κυβέρνησης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν να ταξιδέψει στο Πακιστάν την επόμενη εβδομάδα για να συναντηθεί με τους επικεφαλής της διπλωματίας της χώρας αυτής και της Κίνας, δήλωσαν διπλωματικές πηγές.

Στον κ. Μουτακί έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τα Ηνωμένα Έθνη, συμπεριλαμβανομένων της απαγόρευσης να ταξιδεύει εκτός της χώρας του και του παγώματος τυχόν πόρων που διαθέτει στο εξωτερικό.

Με επιστολή της στην 15μελή επιτροπή κυρώσεων στους Ταλιμπάν του ΣΑ, η αποστολή του Πακιστάν στα Ηνωμένα Έθνη ζήτησε να προβλεφθεί εξαίρεση προκειμένου ο κ. Μουτακί να μπορέσει να μεταβεί από το Σάββατο 6η Μαΐου ως την Τρίτη 9η Μαΐου στην πακιστανική επικράτεια για συναντήσεις «με τους υπουργούς Εξωτερικών του Πακιστάν και της Κίνας».

Δεν διευκρινίστηκε τι θα συζητήσουν οι υπουργοί. Το Πακιστάν θα καλύψει όλα τα κόστη του ταξιδιού του κ. Μουτακί.

Αξιωματούχοι της Κίνας και του Πακιστάν έχουν διαβεβαιώσει στο παρελθόν πως θα καλωσόριζαν τη συμμετοχή του Αφγανιστάν των Ταλιμπάν στον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας Πακιστάν (ΟΔΚΠ), πρόγραμμα έργων υποδομής αξίας δισεκατομμυρίων, μέρος του νέου δρόμου του μεταξιού που δημιουργεί το Πεκίνο.

Η χώρα της Ασίας βρίσκεται πάνω σε εμπορική και διαμετακομιστική οδό-κλειδί, ανάμεσα στην κεντρική και τη νότια Ασία, ενώ στην επικράτειά της υπάρχουν ανέγγιχτοι ορυκτοί πόροι με εκτιμώμενη αξία δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι Ταλιμπάν ανακατέλαβαν στην εξουσία στη χώρα τον Αύγουστο του 2021, καθώς οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ και συμμάχων τους αποσύρονταν έπειτα από 20 χρόνια πολέμου και η υποστηριζόμενη από τη Δύση κυβέρνηση κατέρρεε.

Η ίδια επιτροπή του Συμβουλίου Ασφαλείας επέτρεψε τον περασμένο μήνα στον κ. Μουτακί να ταξιδέψει στο Ουζμπεκιστάν, για συνομιλίες με τους ΥΠΕΞ γειτονικών κρατών σχετικά με ζητήματα ασφαλείας επείγουσας φύσης, μεταξύ άλλων.