Οι συνέπειες στο Βασιλικό Ναυτικό και Αεροπορία από μια πιθανή ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας μετά το Brexit

Η απόφαση του Βρετανικού λαού να αποχωρήσει από την Ε.Ε είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σειρά προβλημάτων στην οικονομία της χώρας, αφού πολλές εταιρείες εκμεταλλεύονται το ειδικό πλαίσιο λειτουργίας που προσφέρει η Βρετανία στις ξένες εταιρείες που επέλεγαν να δραστηριοποιούνται στο έδαφος της καθώς και την παρουσία της νησιωτικής χώρας στην Ε.Ε που επέτρεπε την αδασμολόγητη πώληση των προϊόντων τους.

Επιπρόσθετα το πολιτικό μήνυμα της αμφισβήτησης της ηγεμονίας των Βρυξελλών από το Βρετανικό λαό φαίνεται ότι ανοίγει τις πύλες της κολάσεως για την Ε.Ε, αφού τόσο στην Ολλανδία, όσο και στην Γαλλία και την Δανία τα ευρω-σκεπτικιστικά κόμματα εκτιμούν ότι αυτή είναι η κατάλληλη ευκαιρία για την πρόκληση δημοψηφισμάτων με το ίδιο αντικείμενο στις χώρες τους.

Όμως αυτά είναι πολιτικά ζητήματα που αφορούν την Γηραιά Ήπειρο και όχι τόσο την Βρετανία, η οποία πλέον αντιμετωπίζει το φάσμα της διάλυσης και της υπονόμευσης της εθνικής της Ασφάλειας για τους λόγους που θα αναπτυχτούν παρακάτω.

Η νέα πολιτική εξέλιξη στην Βρετανία έχει ήδη ανοίξει το δρόμο για μία πιθανή αποχώρηση της Σκωτίας και της Β. Ιρλανδίας από το Ηνωμένο Βασίλειο με την Πρώτη Υπουργό της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον να επισημαίνει ότι η διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της χώρας βρίσκεται «στο τραπέζι»,  και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της Βόρειας Ιρλανδίας Μάρτιν Μακ Γκίνες να δηλώνει ότι “Η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει τώρα δημοκρατική εντολή να εκπροσωπεί τις απόψεις του Βορρά σε οποιεσδήποτε μελλοντικές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και πράγματι πιστεύω ότι αποτελεί μια δημοκρατική επιταγή να διεξαχθεί ένα δημοψήφισμα για τα σύνορα”.

Σαν να μην έφταναν αυτές οι εξελίξεις ο υπουργός εξωτερικών της Ισπανίας,  Χοσέ Μανουέλ Γκαρθία Μαργκάγιο λίγο μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματός του δημοψηφίσματος στην Βρετανία δήλωσε ότι: «Το Γιβραλτάρ θα πρέπει να μείνει έξω από τις διαπραγματεύσεις της Μ. Βρετανίας με την Ε.Ε. για την αποχώρησή της, καθώς ούτως ή άλλως ανήκει σε ένα ειδικό καθεστώς. Θα ζητήσουμε συγκυριαρχία του Γιβραλτάρ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα επιμείνουμε σ’ αυτό».

Αφορμή για την παρέμβαση του Ισπανού υπουργού εξωτερικών ήταν η επιλογή των κατοίκων του Γιβραλτάρ κατά 96% να παραμείνει η Βρετανία στην Ε.Ε, αφού η ύπαρξη του πληθυσμού του «Βράχου» εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την γειτονική Ισπανία.

Όπως γίνεται αντιληπτό όλες αυτές οι παραπάνω εξελίξεις δημιουργούν σοβαρά πολιτικά και οικονομικά προβλήματα στο Λονδίνο το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίσει και να αποδεχτεί την διάλυση της Ένωσης με την Σκωτία του 1707 την απώλεια αν όχι ολόκληρης της Β. Ιρλανδίας, τουλάχιστον ενός σημαντικού τμήματος της, αφού ας μην ξεχνάμε ότι στην περιοχή αυτή ο μισός πληθυσμός είναι Προτεστάντες πιστοί στο Στέμμα και οι υπόλοιποι Καθολικοί με την πλειονότητα αυτών να έχουν ρίζες στην Ιρλανδία.

Όμως τι πρόκειται πραγματικά να συμβεί στην ασφάλεια της Αγγλίας και της Ουαλίας εάν η Σκωτία και η Β. Ιρλανδία αποφασίσουν με δημοψήφισμα να αποχωρήσουν από την Ένωση.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος που θα έχει να χειριστεί το Λονδίνο αξίζει να επισημανθούν τα παρακάτω στοιχεία.

Ακόμη και από την περίοδο του Δημοψηφίσματος της Σκωτίας για την ανεξαρτητοποίηση της από την Βρετανία το Φθινόπωρο του 2014, το Λονδίνο ανησυχούσε πρωτίστως για το μέλλον του Βασιλικού Ναυτικού και δευτερεύοντας για την Βασιλική Αεροπορία.

Και αυτό διότι τρείς από τις σημαντικότερες υποδομές που είναι αναγκαίες για την επιχειρησιακή λειτουργία του Βασιλικού Ναυτικού βρίσκονται στην Σκωτία, ενώ η αεροπορική βάση του  Lossiemouth αποτελεί την πλέον βόρεια μονάδα της RAF με ευθύνη την προστασία του βορείου τομέα του εναερίου χώρου της Βρετανίας.

Πιο αναλυτικά στην Σκωτία το Βασιλικό Ναυτικό διαθέτει την μόνη βάση που υποστηρίζει τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων της χώρας, δηλ την κύρια δύναμη πυρηνικής αποτροπής του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πρόκειται για την βάση HMNB Clyde στον κόλπο του Faslane, στο Gare Loch, στην δυτική Σκωτία, βόρεια της Γλασκώβης, η οποία φιλοξενεί το στολίσκο υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων Faslane, που περιλαμβάνει τέσσερα υποβρύχια κλάσης Vanguard, το HMS Vanguard (S28), το HMS Victorious (S29), το HMS Vigilant (S30) και το HMS Vengeance (S31), καθώς και τρία από τα επτά συνολικά πυρηνοκίνητα επιθετικά υποβρύχια κλάσης Astute που θα ναυπηγηθούν, το HMS Astute (S119), το HMS Ambush (S120) και το HMS Artful (S121).

Τα υπόλοιπα τέσσερα  πυρηνοκίνητα επιθετικά υποβρύχια του Βασιλικού Ναυτικού κλάσης Trafalgar, το HMS Torbay (S90), το HMS Trenchant (S91), το HMS Talent (S92) και το HMS Triumph (S93), βρίσκονται στην ναυτική βάση HMNB Devonport στην πόλη του Πλύμουθ στη νότια Αγγλία.

Ουσιαστικά το 63% των υποβρυχίων του Βασιλικού Ναυτικού βρίσκονται στην Σκωτία, ενώ το σύνολο των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων της χώρας βρίσκονται επίσης στη Σκωτία.

Εκτός από την βάση HMNB Clyde, η μόνη άλλη ναυτική βάση που θα μπορούσε να υποδεχτεί τα 7 υποβρύχια από την Σκωτία είναι η HMNB Devonport στην οποία προ  14 ετών κατασκευάστηκαν υποδομές για την υποστήριξη των υποβρυχίων κλάσης Vanguard.

Εάν όμως απαιτηθεί η απόσυρση των 4 υποβρυχίων κλάσης Vanguard και των τριών επιχειρησιακών κλάσης Astute από την Σκωτία και η μεταφορά τους στο  HMNB Devonport τότε το σύνολο των βρετανικών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων θα ναυλοχεί σε ένα μόνο λιμάνι, καθιστώντας αυτά ευάλωτα τόσο λόγο της συσσώρευσης του συνόλου των υποβρυχίων σε μια βάση όσο και λόγω της γεωγραφικής θέσης της βάσης HMNB Devonport στην νότιο Αγγλία πλησίον περιοχής με έντονη παρουσία εμπορικών πλοίων.

Δύο χρόνια νωρίτερα όμως το 2014, όταν το ενδεχόμενο της ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας ήταν στο προσκήνιο, το Βασιλικό Ναυτικό είχε επιλέξει την περιοχή  Wearside στην πόλη του Sunderland στην βορειοανατολική Αγγλία για την δημιουργία της νέας βάσης που θα φιλοξενούσε τα τέσσερα πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Vanguard.

Σύμφωνα με το τότε σχέδιο, εάν η Σκωτία αποφάσισε να αποσχιστεί από την Βρετανία, τα τέσσερα υποβρύχια κλάσης Vanguard θα έπλεαν στην πόλη του Sunderland και θα λιμενίζονταν στις υπάρχουσες προβλήτες.

Ακολούθως το Βασιλικό Ναυτικό θα ξεκινούσε ένα μεγάλο κατασκευαστικό πρόγραμμα για την δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για την υποστήριξη των τεσσάρων υποβρυχίων,  το οποίο θα ολοκληρωνόταν το 2023.

Η εγγύτητα όμως των πρώτων σπιτιών της πόλης με το λιμάνι αναμφίβολα θα αποτελούσε ένα σοβαρό πονοκέφαλο για την κατασκευή της νέας βάσης, ενώ  από την άλλη πλευρά η πόλη του Sunderland βρίσκεται εκτεθειμένη στη Βόρεια θάλασσα και τα Βρετανικά υποβρύχια θα πρέπει να διασχίσουν τα στενά με την Νορβηγία για να αναπτυχτούν στη Νορβηγική θάλασσα και τον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό.

Ωστόσο πρόσφατες προτάσεις κάνουν λόγο για μεταφορά του στόλου των 4 βρετανικών υποβρυχίων κλάσης Vanguard στην βάση των αμερικανικών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων στο Kings Bay της Πολιτείας Georgia στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ.

Είναι άγνωστο εάν τελικά επικρατήσει η παραπάνω πρόταση όμως το Βασιλικό Ναυτικό θα αντιμετωπίσει ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα εάν τελικά η Σκωτία αποφασίσει να διαλύσει την ένωση και να αποχωρήσει.

Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα για το Βασιλικό Ναυτικό σε περίπτωση που η Σκωτία αποσχιστεί από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι οι βασικότερες τρείς μεγαλύτερες στρατιωτικές ναυπηγικές μονάδες του Βασιλικού Ναυτικού βρίσκονται στην Σκωτία και πιο συγκεκριμένα στην πόλη  Rosyth  της ανατολικής Σκωτίας και στις πόλεις Scotstoun και Govan στις όχθες που ποταμού Clyde δυτικά της Γλασκώβης.

Οι πρώτες εγκαταστάσεις ανήκουν στην εταιρεία Babcock International και οι δεύτερες στην εταιρεία BAE Systems Surface Fleet Solutions.

Εαν τελικά η Σκωτία αποσχιστεί από την Βρετανία τότε το Βασιλικό Ναυτικό θα πρέπει να βασιστεί κυρίως στις ναυπηγικές εγκαταστάσεις στο ναύσταθμο του Portsmouth και στο μεγάλο ναυπηγείο του Barrow-in-Furness, το οποίο ειδικεύεται στην ναυπήγηση υποβρυχίων, αφού αυτά είναι τα μόνα σύγχρονα εξοπλισμένα στρατιωτικά ναυπηγεία της Αγγλίας.

Φυσικά εκτός από τα δύο αυτά ναυπηγεία η Αγγλία διαθέτει πέντε ακόμη ναυπηγεία και πιο ειδικά το ναυπηγείο του Hebburn στον ποταμό Tyne στο Wallsend, το μικρό ναυπηγείο του Appledore στην νοτιοδυτικά Αγγλία, το μεγάλο ιστορικό ναυπηγείο Cammell Laird στην πόλη Birkenhead πλησίον του Λίβερπουλ, και τα ναυπηγεία του Middlesbrough στην ομώνυμη πόλη και του Falmouth στην Κορνουάλλη τα οποία όμως για να αξιοποιηθούν για την ναυπήγηση πολεμικών πλοίων θα χρειαστούν επενδύσεις.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος που θα αντιμετωπίσει το Βασιλικό Ναυτικό στην υλοποίηση των μελλοντικών του προγραμμάτων δηλ την ναυπήγηση των 8 φρεγατών Type 26 και Type 31, των περιπολικών σκαφών ανοικτής θαλάσσης River Batch II των πετρελαιοφόρων στόλου κλάσης Tide και του πλοίου υποστήριξης MARS θα πρέπει να σημειωθεί ότι το σύνολο των 6 καταδρομικών Type 45 ναυπηγήθηκαν στις εγκαταστάσεις στο Govan και στο Scotstoun στον ποταμό Clyde δυτικά της Γλασκώβης.

Επιπλέον τα δύο νέα αεροπλανοφόρα του Βασιλικού Ναυτικού το HMS Queen Elizabeth (R08) και το HMS Prince of Wales (R09) ναυπηγούνται στο Rosyth της Σκωτίας, με τμήματα που κατασκευάζονται σε έξι διαφορετικά ναυπηγεία στο Ηνωμένο Βασίλειο και πιο συγκεκριμένα στα ναυπηγεία Govan και Scotstoun της Γλασκώβης, στο ναυπηγείο Appledore της Babcock στην νοτιοδυτική Αγγλία, στο ναυπηγείο A&P Tyne στο Hebburn της βορειοανατολικής Αγγλίας, στο ναυπηγείο στο Portsmouth της ΒΑΕ στην νότια Αγγλία και στο ναυπηγείο  Cammell Laird στο Birkenhead του Λίβερπουλ της βορειοδυτικής Αγγλίας.

Όπως φαίνεται από την κατανομή των εργασιών, τα αγγλικά ναυπηγεία έχουν αναλάβει την κατασκευή επιμέρους τμημάτων των πλοίων και η τελική συναρμολόγηση και ολοκλήρωση πραγματοποιείται στο εκσυγχρονισμένο ναυπηγείο του Rosyth στη Σκωτία.

Μια αποχώρηση της Σκωτίας από την Ένωση θα οδηγούσε στην απώλεια αυτής της σημαντικής εγκατάστασης και στην δημιουργία μιας νέας στην Αγγλία με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει οικονομικά για το Βασιλικό Ναυτικό, ενώ με βάση τις συζητήσεις που είχαν πραγματοποιηθεί το Καλοκαίρι του 2014 το Βασιλικό Ναυτικό θα έπρεπε να παραχωρήσει στο Ναυτικό της Σκωτίας 2 φρεγάτες Type 23 κλάσης Duke και δύο περιπολικά σκάφη ανοικτής θαλάσσης κλάσης River, τα οποία το Βασιλικό Ναυτικό θα έπρεπε να αντικαταστήσει με νέα σκάφη.

Εκτός όμως από το Βασιλικό Ναυτικό ισχυρό πλήγμα θα δεχτεί και η Βασιλική Αεροπορία σε περίπτωση που η Σκωτία αποσχιστεί από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Από επιχειρησιακής απόψεως η Βασιλική Αεροπορία σε περίπτωση αποχώρησης της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο θα απολέσει την στρατηγικής σημασίας αεροπορική βάση του  Lossiemouth στην οποία εδρεύουν τα Σμήνη No. 1,  No. 2, No. 6 εξοπλισμένα με μαχητικά τύπου Typhoon FGR4 καθώς και το Σμήνος No. XV εξοπλισμένο με αεροσκάφη Tornado GR4.

Η μονάδα αυτή είναι η μόνη που η Βασιλική Αεροπορία διαθέτει στην περιοχή αφού η αμέσως πλησιέστερη είναι η αεροπορική βάση Coningsby στην ανατολική κεντρική Αγγλία 700 χιλιόμετρα νοτιότερα από το Lossiemouth.

Η συγκεκριμένη βάση αποτελεί τον βορειότερο προμαχώνα του Βρετανικού Συστήματος Αεράμυνας και προστατεύει την Βρετανία από τις συχνές επισκέψεις των Ρωσικών βομβαρδιστικών που επιχειρούν να πλησιάσουν την Βρετανία για τη συλλογή πληροφοριών αλλά και για να επιδείξουν την νέα στρατιωτική ισχύ της Ρωσίας.

Μια πιθανή αποχώρηση της Σκωτίας από την Ένωση θα άφηνε την Αγγλία χωρίς αεροπορική παρουσία στα βόρεια σύνορα της, αφού σύμφωνα με τις συζητήσεις που είχαν γίνει το 2014 σε περίπτωση ανεξαρτησίας της Σκωτίας το νέο κράτος θα λάμβανε 12 Typhoon FGR4 μια δύναμη που δεν επιτρέπει την διαρκή 24/7/365 κάλυψη του αρκετά μεγάλου σε έκταση εναερίου χώρου της Σκωτίας.

Μια τέτοια εξέλιξη θα έφερνε σε δύσκολη θέση τη Βασιλική Αεροπορία η οποία θα πρέπει να ενεργοποιήσει παλαιές βάσεις της στην βόρεια Αγγλία ώστε να διαθέτει μια επαρκή δύναμη Ταχείας Αντίδρασης σε μικρή σχετικά απόσταση από τις περιοχές που συνήθως ίπτανται τα ρωσικά βομβαρδιστικά στις μακροσκελείς πτήσεις τους γύρω από τα Βρετανικά νησιά.

Τέλος ένα ακόμη πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η Βασιλική Αεροπορία σε μια πιθανή αποχώρηση της Σκωτίας είναι η απώλεια τουλάχιστον δύο σταθμών ραντάρ οι οποίοι βρίσκονται στην Σκωτία.

Πρόκειται για τους σταθμούς ραντάρ RRH Benbecula στην νήσο North Uist και RRH Buchan στο Longhave της επαρχίας Peterhead της βορειοανατολικής Σκωτίας, καθώς και το Κέντρο Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας στο Prestwick της Γλασκώβης.

Αν και το Βρετανικό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης διαθέτει και άλλα μέσα στην βόρεια Αγγλία η απώλεια των δύο αυτών σταθμών θα δημιουργήσει ένα μεγάλο κενό στα βόρεια των Βρετανικών νησιών περιοχή την οποία επισκέπτονται συχνά τα Ρωσικά βομβαρδιστικά, εκτός εάν Σκωτία και Αγγλία υπογράψουν συμφωνία ανταλλαγής δεδομένων.

Σε γενικές γραμμές μια πιθανή αποχώρηση της Σκωτίας από την Ένωση θα προκαλέσει σημαντική οικονομική και επιχειρησιακή επιβάρυνση στο Βασιλικό Ναυτικό και την Αεροπορία σε μια περίοδο που ο αμυντικός προϋπολογισμός της Βρετανίας αγωνίζεται να καλύψει τις τεράστιες δαπάνες για την ναυπήγηση των

• Δύο αεροπλανοφόρων κλάσης Queen Elizabeth, των
• Τριών νέων περιπολικών σκαφών ανοικτής θαλάσσης κλάσης River Batch II,
• Την ναυπήγηση των 4 πετρελαιοφόρων στόλου κλάσης Tide,
• Την ναυπήγηση 3 πλοίων ανεφοδιασμού στόλου κλάσης MARS,
• Την αγορά των 138 αεροσκαφών F-35 σε βάθος χρόνου,
• Την αγορά των 9 αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-8 Poseidon,
• Την σχεδίαση των νέων φρεγατών Type 26 (8 μονάδες) και Type 31 (5 μονάδες)
• Την ολοκλήρωση της ναυπήγησης των υπολοίπων τεσσάρων υποβρυχίων κλάσης Astute, καθώς και
• Την σχεδίαση και ανάπτυξη των νέων υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων Successor τα οποία θα αντικαταστήσουν τα τέσσερα υποβρύχια κλάσης Vanguard.

Με το μέλλον αβέβαιο τόσο το Βασιλικό Ναυτικό όσο και η Βασιλική Αεροπορία ετοιμάζονται για τα χειρότερα προσδοκώντας ένα θαύμα.