Σεργκέι Λαβρόφ από την Κύπρο: Έτοιμη να βοηθήσει η Ρωσία

Η Μόσχα εκφράζει την ετοιμότητα να συμβάλει στη διαμόρφωση σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκικής Δημοκρατίας, υπό την προϋπόθεση όμως και αποκλειστικά και μόνον, στην περίπτωση που θα το ζητήσουν και οι δύο ενδιαφερόμενες πλευρές. Αυτό αναφέρει σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο», ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Σεργκέι Λαβρόφ, ενόψει της αυριανής επίσκεψής του στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Ρώσος ΥΠΕΞ, που είναι καλός γνώστης του Κυπριακού αλλά και των διεθνών σχέσεων, καθώς κουβαλά χρόνια εμπειρίας στη διπλωματία και την πολιτική, έστειλε μήνυμα προς τους Κυπρίους. Ανέφερε πως «η εμβάθυνση της ρωσο-τουρκικής συνεργασίας, καθώς και η αναγκαιότητα αμοιβαίων ενεργειών με την Άγκυρα σε σχέση με περιφερειακά ζητήματα, δεν επηρεάζει με κανένα τρόπο ούτε και θα επηρεάσει τον διάλογό μας με τη Λευκωσία».

Την ίδια ώρα, επισήμανε πως βασικό πεδίο για αποτελεσματική επίλυση των διαφορών είναι τα Ηνωμένα Έθνη, εκφράζοντας ανησυχία για τα τεκταινόμενα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. «Θεωρούμε ως απαράδεκτες οποιεσδήποτε ενέργειες, που στη συνέχεια μπορούν να αυξήσουν τη δυναμική της διένεξης», είπε σημειώνοντας πως οι διαφορές καλύτερα να διευθετούνται στο τραπέζι των συνομιλιών.

Ο Ρώσος ΥΠΕΞ, που πραγματοποιεί αυτή την επίσκεψη με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 60 χρόνων διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών, θα υπογράψει δύο έγγραφα συνεργασίας. Το πρώτο αφορά την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας και το δεύτερο το Σχέδιο διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο υπουργείων Εξωτερικών.

– Η επίσκεψή σας στην Κύπρο σχετίζεται με τα 60χρονα εγκαθίδρυσης διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών. Πώς θα εκτιμούσατε τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μας κατά την περίοδο αυτή; Ποιους τομείς αφορούν οι Συμφωνίες, που αναμένεται να υπογραφούν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας;

– Αυτός ο χρόνος είναι ιδιαίτερος για τις ρωσο-κυπριακές σχέσεις. Πριν από 60 χρόνια, στις 16 Αυγούστου 1960, ο Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ Λεονίντ Μπρέζνιεφ απέστειλε τα συγχαρητήριά του προς τον Πρόεδρο της Κύπρου Αρχιεπίσκοπο Μακάριο με την ευκαιρία της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας. Το ευχετήριο τηλεγράφημα περιελάμβανε την ετοιμότητα για εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων και την ανταλλαγή διπλωματικών αποστολών για ανάπτυξη πολύπλευρων φιλικών σχέσεων «προς το συμφέρον των λαών των κρατών μας και την ενίσχυση της παγκόσμιας ειρήνης». Στις 18 Αυγούστου 1960 με απαντητικό τηλεγράφημά του ο Πρόεδρος της Κύπρου απεδέχθη την πρόταση της Μόσχας και τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου μέσα στα πλαίσια ανταλλαγής διπλωματικών αντιπροσωπειών στη Λευκωσία έφτασε ο πρώτος Σοβιετικός Πρέσβης, Πάβελ Κ. Γερμόσιν.

Κατά το διάστημα αυτής της σχετικά μικρής χρονικής περιόδου οι δύο μας χώρες κατάφεραν να διαμορφώσουν μια πραγματικά επιτυχή εταιρική σχέση. Σήμερα ο ρωσο-κυπριακός πολιτικός διάλογος έχει έναν φιλικό και εμπιστευτικό χαρακτήρα. Σε αυτό, σε μεγάλο βαθμό, συμβάλλει η πνευματική, πολιτισμική και πολιτιστική κοινότητα των δύο λαών. Με τις κοινές προσπάθειές μας έχει δημιουργηθεί ένα σοβαρό υπόβαθρο στους πολιτικούς, εμπορο-οικονομικούς, νομικο-συμβατικούς και ανθρωπιστικούς τομείς.

Σήμερα οι ρωσο-κυπριακές διμερείς σχέσεις διέπονται από δεκάδες συμφωνίες. Οι διάφορες κρατικές υπηρεσίες των δύο χωρών εργάζονται για την επικαιροποίηση και διεύρυνση της συμβατικής βάσης των σχέσεών μας. Κατά τη διάρκεια επίσκεψής μου στην Κυπριακή Δημοκρατία προγραμματίζεται η υπογραφή δύο εγγράφων: Πρωτοκόλλου που τροποποιεί τη Συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας αναφορικά με τους φόρους στο εισόδημα και στο κεφάλαιο, η οποία υπεγράφη την 5η Δεκεμβρίου 1998 και τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο της 7ης Οκτωβρίου του 2010, καθώς επίσης και Σχεδίου διαβουλεύσεων μεταξύ του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του Υπουργείου Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη χρονική περίοδο 2021–2022.

– Η Κύπρος υπόκειται σε πιέσεις και απειλές από μέρους της Τουρκίας, η οποία κατά τα τελευταία χρόνια όχι μόνο διατηρεί την κατοχή τμήματος της χώρας μας, αλλά και συστηματικά παραβιάζει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Η αντίδραση της Ρωσίας σε τέτοιου είδους ενέργειες δεν ήταν έντονη. Μήπως επιδρά σ’ αυτό το γεγονός ότι η χώρα σας την περίοδο αυτή έχει αναπτύξει καλές σχέσεις με την Άγκυρα; Πώς θα χαρακτηρίζατε το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα γενικά αντιδρά υποτονικά σε τέτοιου είδους τουρκικές ενέργειες;

– Η ρωσική πλευρά επανειλημμένα σχολίασε και παρουσίασε τον δικό μας τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Αναμφίβολα, μας ανησυχούν οι συχνές κρίσεις σ’ αυτό το μέρος του κόσμου. Θεωρούμε ως απαράδεκτες οποιεσδήποτε ενέργειες, που στη συνέχεια μπορούν να αυξήσουν τη δυναμική της διένεξης. Επανειλημμένα έχουμε καλέσει τις ηγεσίες των χωρών της περιοχής να επιδείξουν πολιτική διορατικότητα και την επίλυση των διαφορών αποκλειστικά με ειρηνικό τρόπο και μέσα στα νομικά πλαίσια. Οι διαφορές είναι καλύτερα να διευθετούνται στο τραπέζι των συνομιλιών και όχι να επιδεινώνονται με δημόσιες ρητορικές συγκρούσεις.

Με βάση τη δική μας εκτίμηση, η πολιτική βούληση -να μην επιτραπεί περαιτέρω αποσταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή- υπάρχει και στη Λευκωσία και στην Άγκυρα. Πέραν αυτού, υφίσταται και το βασικό πεδίο για μια αποτελεσματική επίλυση των διαφορών και αυτό είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Εκφράζουμε την ετοιμότητά μας να συμβάλουμε στη διαμόρφωση σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκικής Δημοκρατίας, υπό την προϋπόθεση όμως και αποκλειστικά και μόνον, στην περίπτωση που θα μας το ζητήσουν και οι δύο ενδιαφερόμενες πλευρές.

Αναφορικά με τις σχέσεις μας με την Τουρκία θα ήθελα να διαβεβαιώσω ακόμη μια φορά τους Κύπριους φίλους μας, ότι η εμβάθυνση της ρωσο-τουρκικής συνεργασίας, καθώς και η αναγκαιότητα αμοιβαίων ενεργειών με την Άγκυρα σε σχέση με περιφερειακά ζητήματα, δεν επηρεάζει με κανένα τρόπο ούτε και θα επηρεάσει τον διάλογό μας με τη Λευκωσία.

Το θέμα της Αμμοχώστου να επιλυθεί με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ

Υποστηρίζετε τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού  διαχρονικά. Ποια είναι η θέση της Ρωσίας όσον αφορά στα σχέδια της Τουρκίας για το άνοιγμα του κλειστού τμήματος της πόλης της Αμμοχώστου -των Βαρωσίων- που παραβιάζουν τις υφιστάμενες αποφάσεις του ΟΗΕ; Επίσης, ποιες είναι κατά την άποψή σας οι προοπτικές επανέναρξης  των συνομιλιών;

– Η θέση αρχών που τηρεί η Μόσχα σε σχέση με το άνοιγμα των Βαρωσίων είναι καλά γνωστή. Το συγκεκριμένο θέμα πρέπει να επιλυθεί με βάση τα υφιστάμενα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και πρώτα απ’ όλα το 550 (1984) και το 789 (1992). Οι μονομερείς ενέργειες, που αντίκεινται στη γενικώς αποδεκτή διεθνή νομική βάση, μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία πρόσθετων δυσκολιών στη διαδικασία για επανέναρξη των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού.

Η όξυνση των διαφορών γύρω από την αναφερθείσα κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου, όπως και στο θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου επαναφέρει, κατά την άποψή μου, στο προσκήνιο πόσο επίκαιρο είναι το θέμα της επανέναρξης, το συντομότερο, των διακοινοτικών συνομιλιών για την επίλυση του συνόλου των ενδοκυπριακών προβλημάτων.

Όσον αφορά τις εκτιμήσεις των προοπτικών μιας διευθέτησης, θα ήθελα να ακούσω τις απόψεις των άμεσων διαπραγματευτών κατά τη διάρκεια των επαφών μου στην Κύπρο. Η επιτυχία στο σύνολό της και πλήρως εξαρτάται από την πολιτική βούληση των πλευρών. Δεν πρέπει να υπάρξει καμιά πίεση ή παρέμβαση έξωθεν για επιβολή έτοιμων «συνταγών» και χρονοδιαγραμμάτων.

Χωρίς αμφιβολία, αρνητικό παράγοντα, που περιορίζει τη διαπραγματευτική διαδικασία, αποτελούν οι περιορισμοί που σχετίζονται με τη διάδοση της πανδημίας του κορωνοϊού. Θα ήθελα να ελπίζω ότι η επανέναρξη των διακοινοτικών επαφών θα γίνει κατορθωτή ανάλογα με την εξομάλυνση της επιδημιολογικής κατάστασης και της ολοκλήρωσης των εσωτερικών εκλογικών διαδικασιών εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τις δύο πλευρές.

Με την πανδημία ελέγχεται και η αντοχή των διεθνών σχέσεων

-Πώς η πανδημία επέδρασε στις διεθνείς σχέσεις, εκτός από τις αντικειμενικές δυσκολίες, στην υλοποίηση της πολιτικής; Έχει επιταχύνει μήπως την ήδη υφιστάμενη διαδικασία επανακαθορισμού των επιρροών;

-Δράττομαι της ευκαιρίας να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς την ηγεσία της Κύπρου για την προσφερθείσα βοήθεια για επαναπατρισμό των συμπολιτών μας, όπως και τους Κύπριους, καθώς και τους μόνιμα διαμένοντες στο νησί συμπατριώτες μου, για την επιδειχθείσα αλληλεγγύη και ολόπλευρη βοήθεια προς τους Ρώσους, οι οποίοι βρέθηκαν σε πολύπλοκη ζωτική κατάσταση. Τα γεγονότα που συνδέονται με την πανδημία έδειξαν ακόμη μια φορά την αξία της ειλικρινούς φιλίας και αλληλοβοήθειας μεταξύ των λαών μας.

Σε παναθρώπινες διαστάσεις, η έξαρση του κορωνοϊού αποτέλεσε μια σοβαρή δοκιμασία για ολόκληρη την ανθρωπότητα, αλλάζοντας, κυριολεκτικά σε μια στιγμή, την καθημερινή ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Ελέγχεται γενικά και η αντοχή των διεθνών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένων και των μηχανισμών της καθολικής διοίκησης και πρώτα απ’ όλα του ΟΗΕ. Η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι η πανδημία προστέθηκε σε μια σειρά άλλων παλιών και άλυτων προβλημάτων. Ανάμεσά τους είναι η τρομοκρατία, η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, η εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο, καθώς επίσης, εννοείται και οι πολυάριθμες άλυτες κρίσεις και διενέξεις.

Με λύπη μας αναφέρουμε ότι η αναγκαιότητα του αγώνα κατά του COVID-19 δυστυχώς, προς το παρόν, δεν έχει οδηγήσει στην ενότητα της διεθνούς κοινότητας, και δεν έσβησε τις εστίες των γνωστών διακρατικών διενέξεων και διαφορών. Ακόμη χειρότερα, κάποια δυτικά κράτη επιδιώκουν την εκμετάλλευση της παρούσας δυσάρεστης επιδημιολογικής κατάστασης για την προώθηση στενών εγωϊστικών και άλλων πρόσκαιρων συμφερόντων τους, την επιβολή των δικών τους θέσεων σε ανεπιθύμητες προς αυτά κυβερνήσεις ή πολιτικούς και οικονομικούς τους ανταγωνιστές. Για παράδειγμα, διατηρείται η πρακτική των μονομερών και παράνομων κυρώσεων, γεγονός που αποτελεί ωμή παραβίαση του Χάρτη του ΟΗΕ. Ως αποτέλεσμα, στον κόσμο ενισχύεται η πρόκληση διενέξεων, η εμβάθυνση της έλλειψης εμπιστοσύνης, συρρικνώνεται η δυνατότητα και ο χώρος για αμοιβαίες ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποτελεσματική επίλυση των κοινών καθημερινών και καθολικών προβλημάτων.

Παράλληλα, η πανδημία έχει επιταχύνει τη διαδικασία επαναδιαμόρφωσης του παγκόσμιου γεωπολιτικού τοπίου, σχηματίζοντας μια πιο συμμετοχική και δημοκρατική πολυκεντρική διαμόρφωση της οικουμένης. Ταυτόχρονα, έχει επιβεβαιωθεί η αναγκαιότητα για ενίσχυση της κυριαρχίας των κρατών. Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι τη μεγαλύτερη αντοχή στα δημιουργηθέντα προβλήματα επέδειξαν οι χώρες με αυξημένη κυριαρχία και αυτοδιαχείριση, οι χώρες με αναπτυγμένους μηχανισμούς εσωτερικής κινητοποίησης και με αυστηρά διαμορφωμένα εθνικά συμφέροντα και προτεραιότητες.

Είναι φανερό ότι έναν εποικοδομητικό και δημιουργικό χαρακτήρα πολυκεντρισμού δύναται να διασφαλίσει αποκλειστικά το στήριγμα στις πανανθρώπινες αξίες και πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου. Ιδιαίτερα τώρα στο επίκεντρο του ζητούμενου βρέθηκε η συγκέντρωση και συνένωση των προσπαθειών των βασικών διεθνών κέντρων, υπό τον κεντρικό συντονιστικό ρόλο του ΟΗΕ. Θα πρέπει να παραμεριστούν και να μπουν στην άκρη οι διαφορές και να ενωθούμε χάριν της επεξεργασίας βιώσιμων αποφάσεων των βασικών προβλημάτων-κλειδιών της σύγχρονης εποχής, της ενίσχυσης της παγκόσμιας και περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας. Προς την κατεύθυνση της επίλυσης αυτών των στόχων εκπέμπει η γνωστή πρωτοβουλία του Προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, που αφορά τη σύγκληση της Συνάντησης Κορυφής των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Χαροποιεί το γεγονός ότι η οι εταίροι μας αντέδρασαν θετικά και με ενδιαφέρον. Υπολογίζουμε ότι μια τέτοια διάθεση θα επιτρέψει τη σύγκληση και πραγματοποίηση μιας Συνάντησης Κορυφής τετ-α-τετ, όταν φυσικά η επιδημιολογική κατάσταση βελτιωθεί και το επιτρέψει.