Σε τεντωμένο σχοινί οι σχέσεις ΝΑΤΟ – Ρωσίας

Σε ευρύτερη αντιπαράθεση με τη Δύση απειλεί να οδηγήσει η κρίση στις ρωσοτουρκικές σχέσεις – μια κρίση που δεν λέει να κοπάσει, τρεις ημέρες μετά την παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου από ρωσικό αεροσκάφος. Τόσο η Αγκυρα όσο και το ΝΑΤΟ απέρριψαν τις εξηγήσεις της Μόσχας, σύμφωνα με τις οποίες η παραβίαση κράτησε μόνο λίγα δευτερόλεπτα και ήταν ατύχημα, που προκλήθηκε από τις άσχημες καιρικές συνθήκες.

«Δεν θα διατυπώσω εικασίες για τα κίνητρα, αλλά δεν μοιάζει με ατύχημα», δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Ατλαντικής Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ. Από την πλευρά του, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν διεμήνυσε σε οξύ τόνο ότι «χάνει την υπομονή του» με τις παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου από ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη, που επιχειρούν στη Συρία στο πλευρό του προέδρου Μπασάρ Ασαντ, πλήττοντας θέσεις ισλαμιστών ανταρτών. «Μια επίθεση εναντίον της Τουρκίας σημαίνει και επίθεση εναντίον του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Ερντογάν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, στις Βρυξέλλες.

Πέρα από το πρώτο περιστατικό του περασμένου Σαββάτου, που παραδέχτηκε η Μόσχα, Ερντογάν και Στόλτενμπεργκ έκαναν λόγο για δεύτερο περιστατικό, που διαδραματίστηκε τη Δευτέρα, όταν ρωσικής κατασκευής μαχητικό αεροπλάνο MiG-29 «κλείδωσε» επί τεσσεράμισι λεπτά στο ραντάρ του οκτώ τουρκικά αεροπλάνα που περιπολούσαν κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία. Μέχρι χθες δεν είχε διευκρινιστεί η εθνικότητα του MiG-29. Τόσο η Ρωσία όσο και η Συρία διαθέτουν παρόμοια αεροσκάφη.

Η ένταση μεταξύ Ρωσίας – ΝΑΤΟ προκαλεί εύλογη ανησυχία, καθώς είναι η πρώτη φορά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που αμερικανικά και ρωσικά αεροπλάνα δρουν ταυτόχρονα –και με ανταγωνιστικούς στόχους– στον εναέριο χώρο της ίδιας χώρας. Την ανησυχία εντείνουν πρόσφατα στρατιωτικά επεισόδια μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Το 2012, ένα τουρκικό αεροπλάνο κατερρίφθη από τη συριακή αεροπορία πάνω από τη Μεσόγειο, ενώ πριν από λίγους μήνες η Τουρκία κατέρριψε συριακό ελικόπτερο το οποίο, σύμφωνα με την Αγκυρα, παραβίασε τον εθνικό εναέριο χώρο της.

Σε μια άλλη τοποθέτησή του, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ υποστήριξε ότι η Ρωσία ενισχύει τη στρατιωτική παρουσία της στη Συρία με χερσαίες δυνάμεις, κάτι που, εφόσον αποδειχθεί ακριβές, θα δώσει μια άλλη διάσταση στη ρωσική επέμβαση. Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η Ρωσία έχει στείλει επτά άρματα μάχης Τ-90, μονάδες πυροβολικού και περίπου 200 πεζοναύτες. Τις αιτιάσεις της αμερικανικής πλευράς ενίσχυσαν προχθεσινές δηλώσεις του ναυάρχου Βλαντιμίρ Κομογέντοφ, προέδρου της επιτροπής αμυντικών υποθέσεων της ρωσικής Βουλής, ο οποίος υποστήριξε ότι είναι πολύ πιθανό Ρώσοι «εθελοντές» να πάνε στη Συρία για να πολεμήσουν στο πλευρό του Ασαντ.

Κατευναστικές δηλώσεις

Μετά τον θόρυβο που προκάλεσαν οι εν λόγω δηλώσεις, η Μόσχα προσπάθησε χθες να καθησυχάσει τη Δύση, αποκλείοντας την αποστολή χερσαίων δυνάμεων στη Συρία. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε χθες ότι η ρωσική κυβέρνηση δεν πρόκειται να υποστηρίξει ή να ενθαρρύνει ιδιώτες να πάνε για να πολεμήσουν στη Συρία, ενώ σε ανάλογη δήλωση προέβη η εκπρόσωπος Τύπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα.

Κατευναστικός εμφανίστηκε και ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Αμυνας, Ανατόλι Αντόνοφ, εκφράζοντας την ετοιμότητα του υπουργείου του να φιλοξενήσει στη Μόσχα τουρκική αντιπροσωπεία προκειμένου να συζητηθούν μέτρα που θα αποτρέψουν τις όποιες «παρεξηγήσεις» στο μέλλον. Παράλληλα, ο Αντόνοφ εξέφρασε την προθυμία της Μόσχας να συζητήσει με Αμερικανούς αξιωματούχους προτάσεις για τον συντονισμό των πτήσεων στρατιωτικών αεροσκαφών των δύο χωρών στη Συρία, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος να εμπλακούν κατά λάθος σε ανταλλαγή πυρών. Κάτι τέτοιο είχε ζητήσει πιεστικά, λίγες ώρες νωρίτερα, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Αστον Κάρτερ, καταλογίζοντας στη Ρωσία απροθυμία συνεργασίας με τις ΗΠΑ και χαρακτηρίζοντας «ανεύθυνη» πράξη την παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου.

Στο μεταξύ, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις διέψευσαν αργά χθες το βράδυ ότι βομβάρδισαν θέσεις της οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος» εντός και γύρω από την Παλμύρα, όπως είχαν αναφέρει νωρίτερα τόσο η συριακή τηλεόραση όσο και η μη κυβερνητική οργάνωση Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.