Σε κλοιό πενταπλών ελέγχων – Έρχονται 2 αξιολογήσεις σε 4 μήνες

Της Δήμητρας Καδδά

Η διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων σε πρωτόγνωρα υψηλά επίπεδα (σ.σ. ακόμα και για κράτη που έχουν πλουτοπαραγωγικές πηγές όπως το πετρέλαιο) είναι το μεγαλύτερο στοίχημα της μεταμνημονιακής πορείας της χώρας που ξεκινά την επόμενη εβδομάδα. Η Ελλάδα τίθεται σε καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας για 4 τουλάχιστον έτη και ειδικής παρακολούθησης για 10ετίες (έως ότου αποπληρώσει το 75% των δανείων της). Υποχρεούται σε συνεχή λιτότητα.

Πρέπει να διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2032 και εν συνεχεία να το μειώσει σταδιακά προς το (επίσης δυσθεώρητο) 2,2% του ΑΕΠ που θα πρέπει να διατηρήσει έως το μακρινό 2060, προοιωνίζοντας –παρά τη φιλολογία για παροχές και ελαφρύνσεις– διατήρηση της λιτότητας, των χαμηλών δαπανών και των υψηλών φορολογικών συντελεστών για δεκαετίες. Εκτός κι αν αλλάξουν οι ισορροπίες ανά την Ε.Ε.

Από την ερχόμενη Τρίτη 21 Αυγούστου μπορεί τα μνημόνια να εκπνέουν, αλλά η εποπτεία η οποία θα ασκείται στην Ελλάδα (ειδικά τους πρώτους μήνες/έτη) θα μοιάζει πολύ με αυτή που γνώριζε μέχρι τώρα η ελληνική οικονομία και κοινωνία. Οι δανειστές θα έρχονται στην Αθήνα, θα διεξάγουν αξιολογήσεις κάθε τρεις μήνες και από το αποτέλεσμά τους θα κρίνεται αφενός η ενεργοποίηση ενός μέρους των πακέτων παρεμβάσεων στο χρέος και αφετέρου η “εικόνα” που θα έχουν οι διεθνείς οίκοι, οι αγορές και οι επενδυτές για την ελληνική οικονομία. Και τούτο υπό το πρίσμα της προσπάθειας της χώρας να επιστρέψει σταδιακά σε αυτές (αν και, θεωρητικά, έχει διαθέσιμα για περίπου 5 έτη), αλλά και να προσελκύσει τα αναγκαία για την ανάκαμψή της ξένα επενδυτικά κεφάλαια.

Το πρώτο κρας τεστ

Στο Euroworking group, το οποίο έχει προγραμματιστεί να λάβει χώρα στις 30 Αυγούστου, θα αποφασιστούν οι λεπτομέρειες της πρώτης καθόδου των δανειστών στην Αθήνα, αλλά και θα συζητηθεί από την ελληνική αποστολή το πλέγμα των πρωτοβουλιών που θέλει να λάβει και την αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου του 2019 (μέσα από φοροελαφρύνσεις και κοινωνικές παροχές). Θα συζητηθεί όμως και το θέμα της αναστολής της μείωσης των συντάξεων.

Το δημοσιονομικό πεδίο θα έχει την πρωτοκαθεδρία αυτής της αξιολόγησης, αφού το υπόλοιπο πλέγμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αναμένεται να κριθεί τον Δεκέμβριο, όταν θα λάβει χώρα η δεύτερη αξιολόγηση της μεταμνημονιακής εποχής για το 2018. Με βάση αυτή, αναμένεται στις αρχές του επόμενου χρόνου να ενεργοποιηθούν και οι παρεμβάσεις στο χρέος που συνδέονται με αιρεσιμότητες (επιστροφές των κερδών από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων – ANFAs/ SMPs και στην κατάργηση του επιτοκιακού περιθωρίου step-up) αν βεβαίως κριθεί ότι έχουν όλα γίνει επαρκώς.

Το πρώτο κρίσιμο βήμα είναι η ολοκλήρωση του προσχεδίου Προϋπολογισμού του 2019 το οποίο θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή (βάσει συνταγματικής υποχρέωσης) την 1η Οκτωβρίου, αλλά και να οδεύσει για τις Βρυξέλλες έως τις 15 του ίδιου μήνα ούτως ώστε η Ελλάδα να ενταχθεί για πρώτη φορά στη διαδικασία του “Ευρωπαϊκού Εξαμήνου”, δηλαδή στη διαδικασία δημοσιονομικής παρακολούθησης που αφορά σε όλα τα κράτη-μέλη (η κατάθεση θα γίνει στις 15/10 και θα ακολουθήσει αξιολόγηση).

Ουσιαστικά τα τρία πλέγματα εποπτείας της Κομισιόν θα πρέπει να “ενωθούν” χωρίς να υπάρχουν αλληλοκαλύψεις με τελικό ορόσημο τον Μάιο του 2019 όταν θα ολοκληρωθεί η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αλλά και η τέταρτη μεταμνημονιακή παρακολούθηση της ελληνικής οικονομίας στο καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας.

Όσο για το πιο κρίσιμο διάστημα για τις ελληνικές επιδιώξεις θα είναι αυτό του Οκτωβρίου- Νοεμβρίου, όταν θα ελεγχθεί το προσχέδιο Προϋπολογισμού με στόχο να κατατεθεί το τελικό σχέδιο στη Βουλή. Και θα φανεί πόσο περιθώριο “ευελιξίας” και αυτονομίας έχει η κυβέρνηση όχι μόνο έναντι των “θεσμών” αλλά και έναντι των κρατών μελών που θα πρέπει να επικυρώνουν όλες τις αποφάσεις σε επίπεδο Eurogroup.

H εποπτεία

Η εποπτεία θα ασκείται από 5 τουλάχιστον πλευρές εκ των οποίων οι τρεις είναι θεσμοθετημένες και έχουν στο επίκεντρό τους την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ενισχυμένη Εποπτεία, Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, Μεταμνημονιακή Παρακολούθηση) και οι άλλες δύο συνίστανται από τις αξιολογήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (που έχουν ισχυρό αντίκρυσμα στις αγορές), αλλά και από τις πολιτικές αποφάσεις που θα λαμβάνει το Eurogroup και τα κράτη μέλη (σ.σ. αποκτούν ειδική σημασία μετά το τελευταίο κρούσμα στο γερμανικό Κοινοβούλιο για τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ σε 5 νησιά του Αιγαίου και την απόφασή του να συνεδριάζει κάθε 6 μήνες ούτως ώστε να εγκρίνει τις παρεμβάσεις στο χρέος που συνδέονται με αιρεσιμότητες).

Αναλυτικά η μεταμνημονιακή εποπτεία θα ασκείται από 5 άξονες:

-Ενισχυμένη Εποπτεία, που θα διαρκέσει τουλάχιστο έως τον Ιούνιο του 2022 και προβλέπει ανανέωση ανά 6μηνο, αξιολογήσεις ανά 3μηνο και αποστολές θεσμών (της Ε.Ε.) στην Αθήνα.

-Μεταμνημονιακή παρακολούθηση που ισχύει για όλα τα κράτη που πέρασαν από μνημόνια και θα διαρκέσει έως την αποπληρωμή του 75% των δανείων αυτών.

-Ευρωπαϊκό Εξάμηνο/Διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος/χρέους. Τα κριτήρια ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη.

-Eurogroup που θα αποφασίζει για το αποτέλεσμα των ελέγχων και για το αν θα πρέπει να εφαρμοσθούν τα μέτρα για το χρέος.

-Αποστολές ΔΝΤ οι οποίες θα διαρκέσουν τουλάχιστο έως την αποπληρωμή του μεγαλύτερου μέρους του δανείου του και η επόμενη έκθεσή του έχει ορισθεί για τις αρχές του 2019.

Η νέα γενιά από προαπαιτούμενα