Πρέσβης του Αζερμπαϊτζάν – Ποια είναι η πραγματικότητα για τον «Διάδρομο» του Λατσίν

Τις τελευταίες εβδομάδες, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν δημοσιεύσει άρθρα και συνεντεύξεις για τις πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή μας. Δυστυχώς, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι πληροφορίες παρουσιάζονται είτε με προκατειλημμένο τρόπο είτε χωρίς την απαραίτητη έρευνα. Έτσι, επωφελούμενος της ευγένειας του «V» θα ήθελα να ενημερώσω τους αναγνώστες του για τις πραγματικές εξελίξεις στο πεδίο, εστιάζοντας στον νέο δρόμο του Λατσίν, που συνδέει την Αρμενία με την περιοχή Καραμπάχ του Αζερμπαϊτζάν.

Όπως είναι γνωστό, ο δεύτερος πόλεμος του Καραμπάχ έληξε με την υπογραφή μιας τριμερούς δήλωσης (σ.σ. συμφωνίας) από το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία και τη Ρωσία, στις 10 Νοεμβρίου 2020. Ορισμένες από τις διατάξεις της δήλωσης, που αφορούν την απελευθέρωση κατεχόμενων εδαφών γύρω από το Καραμπάχ, έχουν εκπληρωθεί από την Αρμενία, αλλά κάποιες άλλες, όχι λιγότερο σημαντικές, παραμένουν σε εκκρεμότητα.

 Έτσι, βάσει του άρθρου 4 της τριμερούς δήλωσης που αναφέρει ότι «το ειρηνευτικό σώμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα αναπτυχθεί παράλληλα με την απόσυρση των αρμενικών ενόπλων δυνάμεων», οι Ένοπλες Δυνάμεις της Αρμενίας και του αυτονομιστικού καθεστώτος θα έπρεπε να έχουν εγκαταλείψει τα υπό την κυριαρχία μας εδάφη ήδη από τον Νοέμβριο του 2020. Αλλά όπως αποδεικύουν τα ντοκουμέντα και αναγνωρίζει και το Ερεβάν, οι αρμενικές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν στο Αζερμπαϊτζάν, γεγονός που αποτελεί τον μείζονα λόγο των εντάσεων και των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές στην περιοχή.

Το αιματηρό επεισόδιο και οι σκοτωμοί στις αρχές Αυγούστου ήταν επίσης αποτέλεσμα της αποτυχίας της Αρμενίας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Έπειτα από κάθε ένταση, η Αρμενία κατηγορεί το Αζερμπαϊτζάν για «επιθετική δραστηριότητα», είναι όμως ξεκάθαρο ότι η Αρμενία ήταν αυτή που με τις στρατιωτικές της μονάδες κρατούσε υπό κατοχή τα εδάφη μιας γειτονικής χώρας επί περίπου 30 χρόνια, αλλά και μετά το τέλος της κατοχικής αυτής πολιτικής, δεν έχει ακόμη αποσύρει τις παράνομες ένοπλες μονάδες της από τα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν. Η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν εγγυάται την ασφάλεια και την ακεραιότητα της επικράτειάς της βάσει του νόμου.

Σε ό,τι αφορά το Άρθρο 6 της τριμερούς δήλωσης, το οποίο προέβλεπε την κατασκευή ενός νέου οδικού δικτύου που θα συνδέει την Αρμενία με την περιοχή Καραμπάχ του Αζερμπαϊτζάν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, με τη συνακόλουθη μετεγκατάσταση των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων, το Μπακού εκπλήρωσε τη δέσμευσή του και κατασκεύασε έναν δρόμο μήκους 32 χιλιομέτρων σε μόλις έναν χρόνο.

Η διαδρομή του νέου δρόμου αποφασίστηκε και συμφωνήθηκε με ρωσική διαμεσολάβηση, βάσει της εν λόγω δήλωσης. Η Αρμενία ενημερώθηκε επίσης για το σημείο πρόσβασης στα σύνορα ώστε να μπορέσει να φέρει τον δικό της νέο δρόμο στο ίδιο σημείο. Το Ερεβάν, από την πλευρά του, ενώ παρακολουθούσε τη διαδικασία κατασκευής επί του δικού μας εδάφους, παρέμεινε ανενεργό και αδιάφορο σε ό,τι αφορά την κατασκευή του δικού του τμήματος του δρόμου, στην επικράτειά του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Αρμενία έδειξε επί της ουσίας ότι αδιαφορεί για τις ανέσεις και την ευημερία της εθνοτικής κοινότητας των Αρμενίων που ζει στο Αζερμπαϊτζάν. Εξαιτίας αυτής της στάσης, οι Αρχές μας, ύστερα από αίτημα του τοπικού αρμενικού πληθυσμού, επέδειξε για άλλη μια φορά εποικοδομητική στάση και συμφώνησε στην κατασκευή ενός δρόμου 4,7χλμ για προσωρινή χρήση ώς το σημείο που θα συνδέεται με τα αρμενικά σύνορα.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής του νέου δρόμου του Λατσίν υπήρξε στενή αλληλεπίδραση μεταξύ του αζέρικου και του αρμενικού πληθυσμού χωρίς την παρουσία των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων, γεγονός που αποδομεί τη θεωρία των περισσότερων Αρμενίων περί της μη δυνατότητας άμεσων επαφών και συνύπαρξης των δύο εθνοτήτων.

Η επιστροφή της πόλης Λατσίν καθώς και των χωριών Zabukh και Sus στο Αζερμπαϊτζάν μέχρι το τέλος αυτού του μήνα μαζί με τη λειτουργία του νέου δρόμου θα είναι ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων στη μετα-συγκρουσιακή περίοδο. Θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για τη διασφάλιση του δικαιώματος της ασφαλούς και αξιοπρεπούς επιστροφής δεκάδων χιλιάδων εσωτερικά εκτοπισμένων στους τόπους καταγωγής τους. Η προαναφερθείσα πόλη και τα παραπάνω χωριά, που γειτνιάζουν με την Αρμενία και βρίσκονται στον δρόμο μεταξύ Αρμενίας και Καραμπάχ κατοικούνταν σε ποσοστό 99,4% από Αζέρους πριν από τον πρώτο πόλεμο του Καραμπάχ.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου της κατοχής, Αρμένιοι -ως επί το πλείστον από τη Συρία και τον Λίβανο- εγκαταστάθηκαν σκοπίμως σε αυτή την περιοχή, γεγονός που συνιστά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και αντίκειται στις σχετικές συμβάσεις της Γενεύης. Φυσικά, αυτοί που εγκαταστάθηκαν παράνομα στην πόλη Λατσίν και στα χωριά Zabukh και Sus και κατέστρεψαν περιουσίες, νεκροταφεία και τζαμιά των αυτόχθονων κατοίκων θα πρέπει να φύγουν. Φυσικά, αυτή η προσέγγιση δεν θα ισχύει για τους Αρμένιους που ζούσαν στο Αζερμπαϊτζάν πριν από τον πρώτο πόλεμο του Καραμπάχ καθώς αυτοί θα έχουν τα ίδια δικαιώματα και προνόμια με τους υπόλοιπους πολίτες μας. Όλη η ευθύνη για τους παράνομους οικισμούς βαραίνει την αρμενική πλευρά. Η διαχείριση αυτής της κατάστασης είναι επίσης ευθύνη της Αρμενίας και η θετική της έκβαση θα είναι ένα σημαντικό στοιχείο των ειρηνευτικών προσπαθειών.

Η πλήρης εφαρμογή των διατάξεων της τριμερούς δήλωσης είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ειρήνης, της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή καθώς και για τη μετα-συγκρουσιακή εξομάλυνση των σχέσεων. Το Αζερμπαϊτζάν διατηρεί τη δέσμευση του, υλοποιεί τις υποχρεώσεις του και απαιτεί με τον πλέον σθεναρό τρόπο από την Αρμενία να τηρήσει αυτές τις δεσμεύσεις. Γνωρίζουμε ότι καθυστερώντας την όλη διαδικασία, το Ερεβάν προσπαθεί να κερδίσει λίγο χρόνο, να διατηρήσει το υπάρχον status quo. Ακολούθησε αυτή την προσέγγιση και την περίοδο της κατοχής και ο κόσμος είδε το αποτέλεσμα. Ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας και των δύο χωρών, η ειρήνη και η συνεργασία είναι πολύ καλύτερες επιλογές για την ευημερία των λαών μας!

( Ο Anar Huseynov είναι Πρέσβης του Αζερμπαϊτζαν σε Αθήνα – Τίρανα)