Πρεσβεία ΗΠΑ στο Κίεβο: Η Ρωσία συνεχίζει να συλλαμβάνει Τάταρους της Κριμαίας

Η Πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κίεβο την Τρίτη κατηγόρησε την Μόσχα πως συνεχίζει να συλλαμβάνει με πολιτικά κριτήρια Τάταρους της Κριμαίας. Στο ίδιο tweet κάλεσε την Ρωσία να απελευθερώσει όλους τους πολιτικούς κρατούμενους στην Κριμαία οι οποίοι κινδυνεύουν από τον Covid – 19.

Russia continues to arrest Crimean Tatars & extend detentions of those facing politically motivated prosecution, even as it fails to adequately provide basic medical care for the imprisoned in the face of COVID-19. We urge 🇷🇺 to release all 🇺🇦 political prisoners immediately.

— U.S. Embassy Kyiv (@USEmbassyKyiv) March 24, 2020

Η ρωσική επέμβαση στην Κριμαία θεωρήθηκε από πολλούς αναλυτές ως η πιο σοβαρή κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ αλλά επίσης και άλλες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, ανησύχησαν ιδιαίτερα για την κρίση που θα μπορούσε να τους επηρεάσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Ως μέλος του δυτικού μπλοκ και παρά τις προσπάθειες να εμφανιστεί ως ένας αυτόνομος παράγοντας στη διεθνή σκηνή, η Τουρκία ενδιαφέρθηκε πρώτη για την κρίση στην Κριμαία για δύο τουλάχιστον λόγους: οι Τατάροι της Κριμαίας είναι τουρκικής καταγωγής και ως  τέτοιοι, η μοίρα τους ενδιαφέρει όλο τον τουρκικό κόσμο, και επίσης, η Τουρκία είναι άμεσος γείτονας στη ζώνη σύγκρουσης.

Εάν η διαμάχη μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης για την Κριμαία επιδεινωθεί, η Τουρκία, ως κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ και ως δύναμη ελέγχου στα Δαρδανέλια και στα στενά του Βοσπόρου, θα μπορούσε να εμπλακεί σε αυτή τη νέα κρίση. Η Άγκυρα αντιμετωπίζει ένα πραγματικό δίλημμα το οποίο την καταδιώκει από την ημέρα προσάρτησης της Κριμαίας από την Ρωσία, μέχρι σήμερα στην Ιντλίμπ και την Συρία. .

Το επόμενο διάστημα η απόφαση αναμένεται να είναι δύσκολη μεταξύ της αλληλεγγύης με τους Τατάρους αδερφούς της Κριμαίας και της πολιτικής στην Συρία, επιδιώκοντας παράλληλα τη συνέχιση των καλών σχέσεων με έναν πολύ πιο «τρομερό» αλλά οικονομικά ισχυρό γείτονα όπως η Ρωσία. Μέχρι σήμερα, η Τουρκία δεν μπορεί να υιοθετήσει μια δυναμική θέση.

Η Κριμαία είναι το “σπίτι” ενός τουρκικού εθνοτικού πληθυσμού, των Τατάρων, με τους οποίους οι Τούρκοι μοιράζονται κοινό πολιτισμό, γλώσσα, θρησκευτικό και ιστορικό υπόβαθρο. Από το 1441 μέχρι το 1783, η Κριμαία ήταν ένα ισχυρό οθωμανικό προτεκτοράτο. Όταν περιήλθε σε ρωσική κυριαρχία, οι τοπικοί μουσουλμανικοί πληθυσμοί που αποτελούσαν την πλειοψηφία, άφησαν τις εστίες τους και βρήκαν καταφύγιο σε οθωμανικές επαρχίες.

Όπως και άλλες μουσουλμανικές ομάδες που έφυγαν για να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή τον 19ο αιώνα, όπως ο Κιρκάσιοι, οι Αμπχάζιοι και οι Γεωργιανοί μουσουλμάνοι μεταξύ άλλων, οι Τατάροι της Κριμαίας είναι περισσότεροι στην Τουρκία από ό,τι στην πατρίδα τους. Διάφορες πηγές εκτιμούν πως αυτή τη στιγμή ζουν στην Τουρκία τουλάχιστον 3 εκατομμύρια ΤΑτάροι, ενώ στην Κριμαία ζουν μόλις 300.000 από αυτούς (το 12% του πληθυσμού).

Μαζικές απελάσεις στην Κεντρική Ασία στις αρχές του 1940 από τον Στάλιν με την κατηγορία της συνεργασίας με τις δυνάμεις των Ναζί στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Τατάροι της Κριμαίας και η διασπορά τους, οργανώθηκαν και ανέπτυξαν μια ισχυρή αίσθηση επιβίωσης της κοινότητας δικτύωσης και κινητοποίησης. Η αποφασιστικότητά τους να επιστρέψουν, ξεκίνησε ακόμη και πριν από το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, παρά το ότι τέτοιες πρωτοβουλίες είχαν μικρές πιθανότητες να πετύχουν.

Στην Τουρκία είναι μεταξύ των καλύτερα οργανωμένων μειονοτικών μονάδων και δεκάδες οργανώσεις σε όλη τη χώρα, αλλά είναι ιδιαίτερα ισχυροί στην Άγκυρα και στο Εσκί Σεχίρ. Επιπλέον, οι Τατάροι επωφελούνται από μια πολύ θετική εικόνα στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα, ο τουρκικός εθνικισμός άνθισε από τη δράση των δημοφιλών ατάρων στοχαστών, όπως οι Ismail Gasprinkski και Yusuf Akcura, που όχι μόνο λατρεύονται από τους Τούρκους εθνικιστές αλλά επίσης και από άλλες εθνικιστικές ομάδες στον τουρκικό κόσμο.

Ουζμπέκοι, Καζάκοι, Αζέροι και άλλοι, έχουν δείξει μεγάλο σεβασμό και ηθική υποχρέωση για τους Τατ΄ρους διανοούμενους του 19ου αιώνα, που έπαιξαν έναν κρίσιμο ρόλο στον εκσυγχρονισμό των μουσουλμανικών μειονοτήτων εντός της ρωσικής αυτοκρατορίας. Αυτή η σύγχρονη εθνικιστική φιλοσοφία με στόχο την ενδυνάμωση των Ρώσων μουσουλμάνων, που ονομάζεται επίσης Jadidism, είχε μεταξύ των πιο σημαίνοντων μελών της, πολλούς Τατάρους διανοούμενους.

Μετά από το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, η Κριμαία, ως τμήμα της ανεξάρτητης Ουκρανίας, της χορηγήθηκε ένα ειδικό καθεστώς αυτονομίας ενώ και η ίδια ανοίχθηκε στον έξω κόσμο. Η Τουρκία ήταν μεταξύ των πρώτων γειτόνων που έδειξε ενδιαφέρον και ανέπτυξε συνεργασία. Ο ΤΙΚΑ, ο επίσημος τουρκικός οργανισμός οικονομικής συνεργασίας που δημιουργήθηκε το 1992 για να υποστηρίξει την ανάπτυξη δεσμών με πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, είναι πολύ ενεργός στην Κριμαία. Όσον αφορά τη θρησκευτική συνεργασία, το Diyanet, το επίσημο τουρκικό συμβούλιο για τη διαχείριση του Ισλάμ στην Τουρκία, είναι επίσης πολύ δραστήριο.

Το κύρος των Τατάρων της Κριμαίας στην Τουρκία και η μεγάλη ικανότητα για κινητοποίησή τους, τους καθιστά μια ισχυρή μειονότητα, ακόμη σε εκλογικούς όρους. Λόγω αυτού, οι Τατάροι από την Κριμαία στην Τουρκία, ίσως έχουν μια σημαντική επιρροή στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας.