Πόσο επαρκής είναι ο υποβρύχιος στόλος της Ρωσίας για την προβολή της ισχύος της χώρας;

Αύξηση των αποστολών των ρωσικών υποβρυχίων κατα 50% καταγράφηκε την περίοδο Ιανουάριος 2014-Μάρτιος 2015 σε σχέση με το 2013 σύμφωνα με τον Αρχηγό του Ρωσικού Ναυτικού Ναύαρχο Viktor Chirkov.

Οι περιπολίες που πραγματοποίησαν τα ρωσικά υποβρύχια σύμφωνα με το Ναύαρχο συνέβαλαν στην καλύτερη αποτροπή απειλών κατα της Ρωσίας. Αυτό όμως που αξίζει να επισημανθεί είναι ότι η αύξηση των περιπολιών των ρωσικών υποβρυχίων συμπίπτει χρονικά με την περίοδο κατάληψης και προσάρτησης της Κριμαίας στο ρωσικό κορμό.

Επιπλέον αυτό που έχει καταγραφεί από τις δυτικές Ναυτικές δυνάμεις είναι η ποιοτικά αναβάθμιση των αποστολών των ρωσικών υποβρυχίων από το 2012 ακόμη και σε περιοχές σε μικρή απόσταση από τις ακτές δυτικών χωρών.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός ρωσικού υποβρυχίου κλάσης Akula εξοπλισμένου με S-10 Granat (SS-N-21 Sampson σύμφωνα με την κωδικοποίηση του ΝΑΤΟ) με εμβέλεια 3.000 χλμ. και πυρηνική κεφαλή 200 Kt, το οποίο το 2012 παρέμεινε για αρκετές εβδομάδες στην περιοχή του Κόλπου του Μεξικό ουσιαστικά κάτω από την “μύτη” των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ όπως παλαιότερα αποκαλούσαν τον Κόλπο του Μεξικό οι Σοβιετικοί στρατηγικοί αναλυτές

Το ίδιο έτος ένα ακόμη ρωσικό υποβρύχιο κλάσης Sierra-II εντοπίστηκε σε απόσταση 200 μιλίων από τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ.

Αλλά και στη Μεσόγειο τα ρωσικά υποβρύχια έχουν εξίσου αυξήσει τις αποστολές τους με το πλέον πρόσφατο παράδειγμα την πραγματοποίηση ασκήσεων ανοικτά των ακτών της Συρίας το 2013.

Όπως και κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τα υποβρύχια μαζί με τα βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας Tu-16K Badger και Tu-95 Bear αποτελούσαν την αιχμή του δόρατος των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ στην προβολή ισχύος στα διεθνή ύδατα και εναέριο χώρο.

Τα υποβρύχια και τα αεροσκάφη αυτά περιπολούσαν σε ολόκληρη την υφήλιο και πάντοτε προκαλούσαν την έκπληξη των δυτικών αφού κατάφερναν να εμφανίζονται στα πλέον απόμακρα σημεία του πλανήτη δίπλα από τα αμερικανικά η βρετανικά πολεμικά πλοία και ακτές των δυτικών χωρών.

Την παλαιά αυτή πρακτική έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια η Ρωσία στέλνοντας υποβρύχια ακόμη και σε μικρή απόσταση από τις ακτές των ΗΠΑ και της Βρετανίας θέλοντας έτσι να στείλει το μήνυμα ότι η Ρωσία βρίσκεται παντού ακόμη και απόσταση αναπνοής από τις αμερικανικές και βρετανικές βάσεις ασκώντας έτσι πίεση στις Ένοπλες Δυνάμεις των δυτικών χωρών, οι οποίες αναγκάζονται να δεσμεύουν ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις σε ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των ρωσικών υποβρυχίων και αεροσκαφών.

Επιπλέον η πρακτική των Ρώσων να αποστέλλουν υποβρύχια και βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας στις ΗΠΑ και στους Συμμάχους τους όπως την Βρετανία, τη Νορβηγία, την Ιαπωνία, τη Σουηδία και τις Βαλτικές χώρες αποσκοπεί στη συλλογή πληροφοριών και στην δοκιμή του μηχανισμού άμεσης αντίδρασης των Ενόπλων Δυνάμεων των χωρών αυτών, αλλά και την αξιολόγηση της αποφασιστικότητας των ηγεσιών τους για τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστούν την παρουσία των ρωσικών υποβρυχίων και αεροσκαφών.

Οι αποστολές αυτές επιβεβαιώνουν το τεράστιο έργο που έχει πραγματοποιηθεί στο Ρωσικό Ναυτικό τα τελευταία χρόνια, το οποιο μαζί με την Αεροπορία έλαβε το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που έχουν υπολογιστεί για το δεκαετές εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων υποβρυχίων του Ρωσικού Ναυτικού

Το φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα του Ρωσικού Ναυτικού περιλαμβάνει την ναυπήγηση 10 πυρηνοκίνητων υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Borei εκ των οποίων τα τρία K-535 Yury Dolgorukiy, K-550 Aleksandr Nevskiy και K-551 Vladimir Monomakh έχουν ήδη παραδοθεί.

Αυτά θα προστεθούν στα υπάρχοντα 3 πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Delta III, ένα πυρηνοκίνητο υποβρύχιο βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Typhoon και 6 πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Delta IV.

Παράλληλα με τα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων το Ρωσικό Ναυτικό αυτή την περίοδο ναυπηγεί 12 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Yasen εκ των οποίων ένα το Κ-329 Severodvinsk έχει ήδη παραδοθεί στο Ρωσικό Ναυτικό ενώ το δεύτερο το Κ-561 Kazan πρόκειται να παραδοθεί το 2016 και το τρίτο το K-573 Novosibirsk το 2017.

Συνολικά έχουν παραγγελθεί μέχρι σήμερα 7 υποβρύχια με δυνατότητα άσκησης δικαιώματος παραγγελίας επιπλέον 5 υποβρυχίων.

Τα υποβρύχια αυτά συμπληρώνονται από
•    7 πυρηνοκίνητα υποβρύχια εξοπλισμένα με βλήματα cruise κλάσης Oscar II,
•    2 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Sierra-II,
•    4 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια Victor-III,
•    9 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια Akula.

Εκτός από τα παραπάνω 23 πυρηνοκίνητα υποβρύχια το Ρωσικό Ναυτικό διαθέτει
•    13 υποβρύχια συμβατικής πρόωσης κλάσης Kilo Project 877,
•    1 υποβρύχιο συμβατικής πρόωσης κλάσης Kilo Project 877EKM,
•    1 υποβρύχιο συμβατικής πρόωσης κλάσης Kilo Project 877LPMB,
•    1 υποβρύχιο συμβατικής πρόωσης Kilo Project 877V,
•    2 υποβρύχια συμβατικής πρόωσης κλάσης Improved Kilo Project 636.3 και
•    1 υποβρύχιο συμβατικής πρόωσης κλάσης Lada

Όπως και στην περίπτωση των πυρηνοκίνητων επιθετικών υποβρυχίων το Ρωσικό Ναυτικό έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει την ναυπήγηση συνολικά 6 υποβρυχίων κλάσης Improved Kilo Project 636.3 και δύο κλάσης Lada Project 677 με απώτερο στόχο την ναυπήγηση ακόμη 6 μονάδων.

Τι μέλλει γενέσθαι

Όπως φαίνεται η ηγεσία του Ρωσικού Ναυτικού ακολουθεί την παλαιά πολιτική επίδειξης ισχύος του Σοβιετικού Ναυτικού σε όλα τα πλάτη και μήκη του πλανήτη αμφισβητώντας την πρωτοκαθεδρία του Αμερικανικού Ναυτικού μετά από δύο δεκαετίες.

Χρειάζεται όμως αρκετό χρόνο για να μπορέσει να φτάσει στα επίπεδα διαθεσιμότητας μέσων της ΕΣΣΔ, αφού με μόλις 23 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια, 13 βαλλιστικών πυραύλων και 19 συμβατικής πρόωσης οι δυνατότητες του είναι σχετικά περιορισμένες, όταν το Ναυτικό των ΗΠΑ διαθέτει 14 υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Ohio, 4 πυρηνοκίνητα υποβρύχια πυραύλων cruise κλάσης Ohio, 40 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Los Angeles, 3 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Seawolf, 11 επιθετικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Virginia, ενώ 7 ακόμη βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ναυπήγησης.

Αν και ο αριθμός συνολικά 36 πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και 19 συμβατικής πρόωσης φαντάζει εντυπωσιακός θα πρέπει να συνυπολογιστούν δύο παράμετροι πρωτού βγουν κάποια συμπεράσματα. Πρώτον πολλά από τα Ρωσικά υποβρύχια είναι παλαιάς ναυπήγησης και χρειάζονται να εκσυγχρονιστούν μια διαδικασία που απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα και δεύτερον αρκετά από τα σκάφη αυτά πρέπει να παραμείνουν στις βάσεις τους για την πραγματοποίηση των περιοδικών στ6ντηρήσεων.

Εαν σε αυτά τα σκάφη προστεθούν και τα υποβρύχια που αξιοποιούνται για την εκπαίδευση των πληρωμάτων και για την δοκιμή νέων υποσυστημάτων τότε ο αριθμός των διαθεσίμων μονάδων μειώνεται σημαντικά περιορίζοντας τα υποβρύχια που μπορούν να πραγματοποιούν μακροχρόνιες περιπολίες σε μεγάλες αποστάσεις.

Εν κατακλείδι αυτό που γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω είναι ότι αν και η ηγεσία του Ρωσικού Ναυτικού επιδιώκει την αύξηση της παρουσίας των μονάδων του σε περιοχές στρατηγικής σημασίας τελικά οι ελλείψεις στα διαθέσιμα μέσα δεν συμβάλλουν στην υλοποίηση του στόχου αυτού τουλάχιστον όπως οι Ρώσοι στρατηγικοί αναλυτές θα επιθυμούσαν.

Το Ρωσικό Ναυτικό θα χρειαστεί ακόμη μια δεκαετία για να μπορέσει να ξανα αποκτήσει την αίγλη και την ισχύ του Σοβιετικού Ναυτικού και να αποτελέσει διαρκή υπολογίσιμη Ναυτική δύναμη για την Δύση.

Μέχρι τότε θα αρκείται σε τολμηρές περιορισμένης έκτασης  πρακτικές επίδειξης ισχύος, οι οποίες απλά θα υπενθυμίζουν στις πολιτικές ηγεσίες των χωρών της Δύσης και των συμμάχων τους στην Ασία ότι μία νέα ναυτική δύναμη αρχίζει σταδιακά να αφυπνίζεται.