Πώς μπορεί να απομακρυνθεί ο Τραμπ από την προεδρία πριν από τη λήξη της θητείας του

Η εισβολή στο Καπιτώλιο υποστηρικτών του προέδρου Ντονάλντ Τραμπ χθες οδήγησε σε αιτήματα από κάποιους νομοθέτες για απομάκρυνση του από τη θέση του πριν από την ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος προέδρου Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου.

Οι χαοτικές σκηνές εκτυλίχθηκαν αφού ο Ρεπουμπλικάνος Τραμπ, που έχει αρνηθεί μια ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας, απευθύνθηκε σε χιλιάδες διαδηλωτές και επανέλαβε τους αβάσιμους ισχυρισμούς ότι του έκλεψαν τις εκλογές.

Υπάρχουν δύο τρόποι για να απομακρυνθεί ένας πρόεδρος από τη θέση του: η επίκληση της 25ης Τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος και η παραπομπή του ακολουθούμενη από μια καταδίκη στη Γερουσία. Και στα δύο αυτά σενάρια, ο αντιπρόεδρος Μάικ Πένς αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας έως την ορκωμοσία του Μπάιντεν.

Πηγή με γνώση της προσπάθειάς αυτής δήλωσε ότι υπάρχουν κάποιες αρχικές συζητήσεις μεταξύ των μελών του υπουργικού συμβουλίου και των συμμάχων του Τραμπ για να επίκληση της 25ης Τροπολογίας.

Ποιος είναι ο σκοπός της 25ης Τροπολογίας;

Η 25η Τροπολογία, που επικυρώθηκε το 1967 και υιοθετήθηκε στον απόηχο της δολοφονίας του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι το 1963, αφορά την προεδρική διαδοχή και ανικανότητα.

Το Εδάφιο 4 αφορά καταστάσεις όπου ο πρόεδρος είναι ανίκανος να εκτελέσει τα καθήκοντά του αλλά δεν αποχωρεί οικειοθελώς από τη θέση του.

Οι νομοθέτες της 25ης Τροπολογίας είχαν εμφανώς στόχο αυτή να εφαρμόζεται όταν ένας πρόεδρος κρίνεται ανίκανος λόγω σωματικής ή ψυχικής ασθένειας, σύμφωνα με ειδικούς. Ορισμένοι ακαδημαϊκοί έχουν επίσης ισχυριστεί ότι μπορεί να εφαρμοστεί και πιο ευρέως και για έναν πρόεδρο που είναι επικίνδυνα ακατάλληλος για τη θέση αυτή.

Προκειμένου να γίνει επίκληση της 25ης Τροπολογίας, ο Πενς και η πλειονότητα των μελών του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ θα πρέπει να δηλώσουν ότι ο Τραμπ δεν είναι σε θέση να εκτελέσει τα καθήκοντα του προέδρου και να τον απομακρύνουν. Με βάση αυτό το σενάριο, τα καθήκοντα του προέδρου αναλαμβάνει ο Πενς.

Ο Τραμπ μπορεί στη συνέχεια να δηλώσει ότι δύναται να αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του. Εάν ο Πενς και η πλειονότητα των μελών του υπουργικού συμβουλίου δεν αντιταχθούν στην απόφαση του Τραμπ, τότε εκείνος ανακτά την εξουσία. Εάν αντιταχθούν στη δήλωση του Τραμπ, το θέμα θα διευθετηθεί από το Κογκρέσο, αλλά ο Πενς θα συνεχίσει να ασκεί καθήκοντα προέδρου έως τότε.

Για την απομάκρυνση του Τραμπ απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων και στα δύο σώματα. Αλλά η ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων μπορεί απλά να καθυστερήσει την ψηφοφορία για το θέμα αυτό έως ότου λήξει η θητεία του Τραμπ, δήλωσε ο Πολ Κάμπος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.

Ο Κάμπος δήλωσε ότι η 25η Τροπολογία θα είναι ένας κατάλληλος τρόπος για να απομακρυνθεί ο Τραμπ από τη θέση του και έχει το πλεονέκτημα ότι είναι πιο γρήγορη από την παραπομπή του.

«Ο Πενς μπορεί να γίνει αμέσως πρόεδρος, ενώ η παραπομπή και η καταδίκη θα χρειαστούν τουλάχιστον μερικές ημέρες», δήλωσε ο Κάμπος.

Μπορεί να παραπεμφθεί ο Τραμπ και να απομακρυνθεί από τη θέση του;

Ναι.

Μια παρανόηση που υπάρχει αναφορικά με την «παραπομπή» είναι ότι αναφέρεται στην απομάκρυνση του προέδρου από τη θέση του. Στην πραγματικότητα, η παραπομπή αφορά μόνο το ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων, την κάτω Βουλή του Κογκρέσου, απαγγέλλει κατηγορίες σε βάρος ενός προέδρου που εμπλέκεται σε «σοβαρό έγκλημα ή παράπτωμα» — αντίστοιχα με την παραπομπή σε μια ποινική υπόθεση.

Εάν η απλή πλειοψηφία των 435 μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων εγκρίνει την απαγγελία κατηγοριών, γνωστά ως «άρθρα της παραπομπής», η διαδικασία παραπέμπεται στη Γερουσία, την άνω Βουλή, που διεξάγει δίκη για να αποφασιστεί η ενοχή ή όχι του προέδρου. Το Σύνταγμα απαιτεί τα δύο τρίτα των ψήφων της Γερουσίας για να καταδικαστεί και να απομακρυνθεί από τη θέση του ένας πρόεδρος.

Ο Τραμπ έχει στο παρελθόν παραπεφθεί από την ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων τον Δεκέμβριο του 2019 με τις κατηγορίες κατάχρησης εξουσίας και παρακώλυσης του Κογκρέσου λόγω των προσπαθειών του να πιέσει την Ουκρανία να διενεργήσει έρευνα σε βάρος του Μπάιντεν και του γιου του. Ο Τραμπ απαλλάχθηκε των κατηγοριών από την ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικανούς Γερουσία τον Φεβρουάριο του 2020.

Για ποιο «σοβαρό έγκλημα και παράπτωμα» μπορεί να κατηγορηθεί ο Τραμπ;

Ο Φρανκ Μπόουμαν, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, δήλωσε ότι ο Τραμπ «θα μπορούσε να πει κανείς ότι υποδαύλισε την εξέγερση» ή μια απόπειρα ανατροπής της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ωστόσο ο Μπόουμαν δήλωσε ότι ο Τραμπ μπορεί να παραπεφθεί και για ένα πιο γενικό αδίκημα: απιστία στο αμερικανικό Σύνταγμα και αθέτηση του όρκου που έλαβε όταν έγινε πρόεδρος. Το Κογκρέσο έχει τη δυνατότητα να καθορίσει τι συνιστά σοβαρό έγκλημα και παράπτωμα και δεν περιορίζεται σε πραγματικά ποινικά αδικήματα.

«Το ουσιαστικό αδίκημα θα είναι σε βάρος του Συντάγματος –αυτό του να προσπαθεί ουσιαστικά να υπονομεύσει τα αποτελέσματα μια νομίμως διεξαχθείσας εκλογικής διαδικασίας», δήλωσε ο Μπόουμαν.