Πώς επηρέασε την Αμερικανική διπλωματία η έλξη του προέδρου Τραμπ προς τους ισχυρούς ηγέτες

Χειραψία με τον Κιμ Γιονγκ- Ουν, χτύπημα στην πλάτη του Ροντρίγο Ντουτέρτε, αβρότητες με τον Πούτιν και τον Ερντογάν: ο Ντόναλντ Τραμπ καλλιεργεί μια αμφιλεγόμενη σχέση θαυμασμού με πολλούς αυταρχικούς ηγέτες κρατών παγκοσμίως, κινδυνεύοντας να προκαλέσει προβλήματα στην αμερικανική διπλωματία.

Ιούνιος 2019: η εικόνα έκανε τον γύρο του κόσμου, ο Αμερικανός πρόεδρος χαμογελαστός ανταλλάσσει κάποιες κουβέντες με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ-Ουν στη διάρκεια της ιστορικής τους συνάντησης στην “ αποστρατιωτικοποιημένη” ζώνη μεταξύ των δύο Κορέων.

Οι προσβολές των πρώτων μηνών από τότε που βρέθηκε στον Λευκό Οίκο απέναντι στον Κιμ σιγά σιγά αντικαταστάθηκαν με ήπιες φράσεις.

Και ο Κιμ δεν είναι ο μοναδικός ηγέτης με σιδηρά πυγμή με τον οποίο ο Τραμπ ανταλλάσσει αβρότητες, ενώ επιτίθεται στους παραδοσιακούς εταίρους των ΗΠΑ, με πρώτους τον Καναδό πρωθυπουργό Τζάστιν Τριντό, τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ή τη Γερμανίδα καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ.

“ Η ίδια η αμερικανική διπλωματία ήρθε σε δύσκολη θέση με την διχαστική προσωπικότητα του Τραμπ, τον οποίο έλκουν αυταρχικά καθεστώτα. Η διεθνής εικόνα των ΗΠΑ έχει επιδεινωθεί σημαντικά μεταξύ των εταίρων τους”, υπογραμμίζει ο Πατρίκ Σεβαλερό επίτιμο μέλος του βρετανικού think tank Royal United Services Institute (RUSI).

Την ίδια ώρα ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν εμφανίζεται ως “ φίλος”, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος δεν χάνει ευκαιρία να επαινέσει την εξυπνάδα και τις ηγετικές ικανότητες του Βλαντίμιρ Πούτιν, ενώ δεν λείπουν τα κομπλιμέντα και προς τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

“ Τον Τραμπ πάντα τον ήλκυε η εξουσία. Ζηλεύει τον τρόπο με τον οποίο διοικούν αυτοί οι ηγέτες με τη σιδηρά πυγμή. Ψυχολογικά τον τρομάζει η αδυναμία”, εξηγεί ο Πίτερ Τράμπορ καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Όκλαντ του Μίσιγκαν.

“ Η δύναμη της ισχύος”

“ Βλέπει ηγέτες όπως ο Ερντογάν ή ο (Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ) Ορμπάν που χρησιμοποιούν τους δημοκρατικούς θεσμούς για να μετατρέψουν τις χώρες τους σε ‘ήπια’ αυταρχικά καθεστώτα, και θέλει να κάνει το ίδιο”, εκτιμά ο Τράμπορ.

“ Σε αυτόν τον θαυμασμό υπάρχει ένα ψυχολογικό κομμάτι -ανατράφηκε με αυτό τον τρόπο– αλλά και ζήλια. Οι αυταρχικοί ηγέτες δεν χρειάζεται να ασχοληθούν με κουραστικά πράγματα, όπως κόμματα της αντιπολίτευσης ή ένα Κογκρέσο που αρνείται να ακολουθήσει τις αποφάσεις του ηγέτη”, σχολιάζει ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης Μπρουκς Σπέκτορ, που είναι πλέον διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας Daily Maverick στη Νότια Αφρική.

Η έλξη αυτή του Τραμπ προς την ισχύ δεν είναι πρόσφατη: σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο περιοδικό Playboy το 1990 είχε επικρίνει τη χειραψία του Μιχαήλ Γκορμπατσοφ, η οποία “ δεν ήταν αρκετά σταθερή”. Επίσης δυσκολεύθηκε να κρύψει τον θαυμασμό του για “ το μέγεθος της ισχύος” της κινεζικής κυβέρνησης κατά την αιματηρή καταστολή των φοιτητών στην πλατεία Τιενανμέν ένα χρόνο νωρίτερα.

Αν και η έλξη αυτή προς την εξουσία αποτελεί μέρος της προσωπικότητας του Αμερικανού προέδρου, εξηγείται και σε πολιτικό επίπεδο.

“ Αποτελεί διπλωματική επίδειξη. Σκοπός του είναι να έχει διπλωματικά αποτελέσματα ή κυρίως να αποδείξει στους ψηφοφόρους του ότι είναι ένας πρόεδρος ισχυρός προς τα έξω;”, διερωτάται η Μοντ Κεσάρ ειδική για τις ΗΠΑ στο Institut de recherche strategique de l’ ecole militaire του Παρισίου.

Μέτρια αποτελέσματα

“ Ο Τραμπ δεν πιστεύει στην πολυμέρεια, είναι βέβαιο. Αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι έχει πραγματικά κάποια ιδεολογία. Η ίδια του η προσωπικότητα είναι στο επίκεντρο κάθε ζητήματος. Θέτει τον εαυτό του στο επίκεντρο των πάντων”, επισημαίνει ο Σεβαλερό.

“ Είναι ένα από τα ζητήματα στα οποία ο Τραμπ παραμένει σταθερός. Ήδη από τη δεκαετία του 1980, όταν ονειρευόταν τον Λευκό Οίκο, έλεγε ότι οι οικονομικοί τους εταίροι κλέβουν τις ΗΠΑ”, υπενθυμίζει ο Τράμπορ.

Όμως σε διπλωματικό επίπεδο τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής που ακολουθεί από τότε που βρέθηκε στον Λευκό Οίκο είναι μέτρια.

“ Οι αγκαλιές και οι τρυφερότητες με τον Κιμ Γιονγκ-Ουν δεν είχαν κανένα πραγματικό αποτέλεσμα. Σε ό,τι αφορά την Κίνα, είναι πιο ισχυρή και με μεγαλύτερη επιρροή σε σχέση με τέσσερα χρόνια πριν”, επισημαίνει ο Σπέκτορ.

“ Ο Τραμπ θεωρεί τον εαυτό του του καταπληκτικό διαπραγματευτή, όμως οι διπλωματικές πρόοδοι γίνονται με χρόνια προετοιμασίας. Αν θέλεις μια συμφωνία με τη Βόρεια Κορέα, πρέπει να δημιουργήσεις πολιτικές βάσεις, να προετοιμάσεις το έδαφος με διπλωμάτες και στο τέλος να συναντηθείς με τον ομόλογό σου. Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε!”, εκτιμά ο Τσαρλς Κάπτσαν, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν.