Ποιος στρατός για την Ευρώπη;

Του Jacques Delpla* 

Ένας πραγματικός ευρωπαϊκός στρατός; Μακρόν και Μέρκελ μόλις το έχουν προτείνει. Αλλά πώς θα οργανωθεί; Ας αντλήσουμε έμπνευση από τη διοίκηση της ΕΚΤ. Στην Ευρώπη η EKT λειτουργεί έτσι με επικεφαλής ανθρώπους από διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη, με μια ΕΚΤ ενοποιημένη, με μία εντολή και μία γλώσσα. Κατά τον ίδιο τρόπο ο ευρωπαϊκός στρατός θα μπορούσε να λειτουργήσει με εθελοντές στρατιώτες, που θα προέρχονται από τους επιμέρους εθνικούς στρατούς (χωρίς εθνικές ποσοστώσεις) με τον ίδιο μισθό και καθεστώς, ενιαία διοίκηση και μία γλώσσα εργασίας (τα αγγλικά): κανένα εθνικό «τάγμα», καμία εθνική διοίκηση, καμία συμμαχία.

Μέλος του NATO θα αποτελείται μόνο από χώρες της ΕΕ, που επιθυμούν να συμμετέχουν και μοιράζονται τις ίδιες αξίες (Ουγγαρία και Πολωνία θα πρέπει σήμερα να αποκλειστούν και να αρκεστούν στο NATO). H Διοίκηση και διαχείριση θα εναπόκεινται στην Επιτροπή Ευρωπαϊκής Άμυνας, αποτελούμενης από έξι μέλη και έναν Πρόεδρο. Καθένας θα αντιπροσωπεύει τουλάχιστον δύο ευρωπαϊκά κράτη που προσθετικά θα πρέπει να αποτελούν το 1/6 περίπου σε πληθυσμό της Ευρώπης. Για παράδειγμα, Γαλλία, Λουξεμβούργο και Ελλάδα, Γερμανία, Σλοβακία και Σλοβενία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ρουμανία, Σκανδιναβικές και βαλτικές χώρες. Και οι έξι θα έχουν δικαίωμα ψήφου με έμφαση στην ψήφο του Προέδρου σε περίπτωση ισοψηφίας. Σε αντίθεση με το σχήμα της ΕΚΤ, τα μέλη της Επιτροπής θα προτείνονται και θα είναι υπόλογα στις χώρες που εκπροσωπούν.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχει προσώρας από τις Συνθήκες την νομιμοποίηση να αποφασίζει για ειρήνη ή πόλεμο, έχει μάλιστα την ιδιαιτερότητα να εκλέγεται με μεγάλη αποχή στις ευρωπαϊκές εκλογές. Ο στρατός θα είναι υπόλογος ενώπιον μιας Ευρωπαϊκής Γερουσίας αποτελούμενης από αντιπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων (ένας για κάθε δύο εκατομμύρια πληθυσμού και μίνιμουμ δύο για κάθε χώρα). Θα βρίσκεται λοιπόν προς το παρόν εκτός των σημερινών Ευρωπαϊκών Συνθηκών. Οι αποφάσεις για στρατιωτικές επεμβάσεις θα λαμβάνονται από την Επιτροπή Ευρωπαϊκής Άμυνας, με a priori σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και a posteriori ψήφο της Γερουσίας σε δύο εβδομάδες.

Λίγο πολύ, η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική έχει οικοδομηθεί με τρόπο ανάλογο με αυτή της ευρωπαϊκής άμυνας. Θα χρηματοδοτείται από τα κράτη (2% του ΑΕΠ, ανά θητεία). Ένα κοινό ευρωπαϊκό χρέος, μεταβατικό, θα μπορούσε να συμβάλλει στην υλοποίηση ενός στρατού σε λίγα χρόνια. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να έχει στρατιωτικές βάσεις (τοποθέτηση ή αγορά από τις χώρες, κυρίως στην περιφέρεια της ηπείρου-Ελλάδα, Βαλτικές χώρες) και τον αναγκαίο εξοπλισμό (νέες αγορές ή επαναγορές από τα κράτη μέλη). Ο ευρωπαϊκός στρατός θα είναι ο μοναδικός και ανεξάρτητος των βάσεων και του εξοπλισμού, επιτρέποντας έτσι τη στήριξη μιας πραγματικής βιομηχανίας εξοπλισμών και άμυνας πραγματικά πανευρωπαϊκού.

*Ο Jacques Delpla είναι οικονομολόγος, καθηγητής στο Ecole d’economie de Toulouse