Ποιός προωθεί τα “μαλακά σύνορα” στα Βαλκάνια;

Η πολυετής, εκ του σύνεγγυς, παρατήρηση των εξελίξεων στα Βαλκάνια, μας οδήγησε πολύ νωρίς στην διατύπωση της θεωρίας των μαλακών συνόρων ως την τελική διέξοδο ή το μοντέλο εκτόνωσης που θα διαδεχθεί τις προσωρινές εμβαλωματικές λύσεις που προώθησε η διεθνής κοινότητα στην περιοχή.

Από την διαπίστωση ότι τα Βαλκάνια βρίθουν από  «τυπικά παραδείγματα παγωμένων διενέξεων» που αναδεικνύουν τη δυσλειτουργία τους, μέχρι την πρόταση για μετατόπιση ή επαναχάραξη συνόρων  έχουν μεσολαβήσει δεκαετίες φανερών και κρυφών συγκρούσεων και η Βαλκανική Χερσόνησος πνίγεται από το “τέταρτο κύμα” των ιστορικών εξελίξεων.

Την ανακίνηση αλλαγής συνόρων στα Βαλκάνια, έθεσε με δήλωση του ο γνωστός αντιδραστικός Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής, Ντάνα Ροχραμπάχερ, μιλώντας από το γραφείο του στην Ουάσιγκτον στο αλβανικό τηλεοπτικό κανάλι Vizion Plus. Ούτε λίγο ούτε πολύ δήλωσε ότι η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν είναι χώρα και πως τα εδάφη της θα έπρεπε να διανεμηθούν στους γείτονές της, όπως το Κοσσυφοπέδιο, την Βουλγαρία ή άλλη χώρα.

Συγκεκριμένα ο γερουσιαστής αυτός, από τους πιο ένθερμους υποστηριχτές του Ουτσεκά (UCK) στο Κοσσυφοπέδιο, κατά την διάρκεια της αμερικανο-ΝΑΤΟικής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία, και μετέπειτα του προτεκτοράτου του Κοσσόβου, δήλωσε στις 6/2/2017: «Η Μακεδονία δεν είναι χώρα. Συγγνώμη, δεν είναι χώρα. Υπάρχει τέτοιος διχασμός που δεν θα μπορέσουν ποτέ να ζήσουν μαζί στο μέλλον. Γι’ αυτό το λόγο, οι Κοσσοβάροι και οι Αλβανοί της Μακεδονίας θα πρέπει να γίνουν μέρος του Κοσσόβου και οι υπόλοιποι να γίνουν μέρος της Βουλγαρίας ή όποιας άλλης χώρας με την οποία πιστεύουν ότι έχουν σχέση». Και πρόσθεσε: «Η ιδέα ότι πρέπει να κρατήσουμε τη Μακεδονία ζωντανή γιατί κάποιος πριν από 30 χρόνια αποφάσισε ότι αυτή ήταν η καλύτερη δυνατή διευθέτηση που μπορούσε να προκύψει από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας δεν συνιστά λογική αιτιολόγηση για τη συνέχιση αυτής της ιδέας».

Επίσης, όταν ρωτήθηκε από τον Αλβανό δημοσιογράφο αν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είναι υπέρ ενός διαμελισμού της ΠΓΔΜ, απάντησε: «Εχω επιρροή στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ, λόγω της δεδομένης θέσης μου στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων», ενώ πρόσθεσε ότι «θα έχουμε ακροάσεις κατά τους προσεχείς μήνες». Ταυτόχρονα σημείωσε ότι «μια ειρηνική αλλαγή των συνόρων θα ήταν προς όφελος της Βαλκανικής».

Αμεση ήταν η αντίδραση της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ, με το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας να ζητάει άμεσα από το αντίστοιχο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ να ξεκαθαρίσει ποια είναι η θέση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, και να σημειώνει: «Πιστεύουμε ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν θα έχει κανένα δίλημμα για τις αναφερόμενες θέσεις και θα διατυπώσει την πολιτική του απέναντι στη Μακεδονία και τα Βαλκάνια». Αργότερα, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της ΠΓΔΜ ανέφερε, επικαλούμενο δηλώσεις αξιωματούχου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που δεν κατονομάζει στην αλβανόφωνη υπηρεσία της «Φωνής της Αμερικής», ότι «η θέση της Ουάσιγκτον σχετικά με την ΠΓΔΜ είναι αμετάβλητη» και ότι οι ΗΠΑ «αναγνωρίζουν και υποστηρίζουν την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας».

Αντί επιλόγου, ας θυμηθούμε ότι 22 χρόνια μετά τη Συνθήκη του Ντέυτον που τερμάτισε τη Βοσνιακή Κρίση και 17 χρόνια μετά την συνθηκολόγηση της Σερβίας στο Κουμάνοβο που οδήγησε στην διακοπή των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών και άνοιξε το δρόμο για την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου το θεσμικό τοπίο στην περιοχή εξακολουθεί να είναι ασταθές. Ας σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή στην περιοχή βρίσκονται σε εξέλιξη 3 ενεργά εθνικιστικά ρεύματα (Αλβανικό, Σκοπιανό, Τουρκικό), 4 αδρανή (Μαυροβουνιακό, Κροατικό, Σερβικό, Ελληνικό) και 2 εξελισσόμενα (Βουλγαρικό, Ρουμανικό) ενώ ο μεγάλος άγνωστος παραμένει ο ρόλος του Ισλαμικού παράγοντα ο οποίος είναι ίσως και ο πλέον αστάθμητος και του οποίου ο χώρος ανάπτυξης εντοπίζεται στην περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με διάχυση στους ισλαμικούς θύλακες της περιοχής των Βαλκανίων.

(η εικόνα του κειμένου, παραπέμπει σε έναν χαρτόδετο τόμο που εκδόθηκε στο Βελιγράδι το 2001 με τον τίτλο Βαλκανικός Κόμπος. Τα κείμενα του βιβλίου αυτού αποτελούν ένα χρονικό των ανταποκρίσεων του Νίκου Αρβανίτη από τα πεδία των μαχών περιγράφοντας τους μηχανισμούς των εδαφικών μετασχηματισμών στην περιοχή)