Όταν η Ελληνική Εξωτερική πολιτική έπρεπε να διαχειριστεί την πτώση του Άσαντ – Ο «Ενεργειακός Χάρτης» που θα μείωνε την αξία της Ελλάδας

 Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια «χρυσή ευκαιρία» για τους Αμερικανούς να συμβιβάσουν την Ρωσία σε όλα τα μέτωπα μέσω της Ενέργειας. Για να επιτευχθεί αυτό, θα έπρεπε να υπάρχει ενναλακτική στο τεράστιο δίκτυο αγωγών που έφτανε από την Ρωσία στην Δυτική Ευρώπη, και μέσω των χωρών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ.

Η Ευρώπη δεν είχε δική της παραγωγή και έτσι ο έλεγχος των πηγών που θα προμήθευαν τις Ευρωπαϊκές χώρες ήταν το ζητούμενο. Αυτοί οι «Ενεργειακοί Πνεύμονες» ήταν η Μέση Ανατολή, η Κασπία, η Βόρεια Αφρική-Ανατολική Μεσόγειος, καθώς επίσης και η Βόρεια Θάλασσα.

Ταυτόχρονα με την προετοιμασία επέμβασης στο Κόλπο και της εκκαθάρισης των Σιιτών (Ιράν) από το Ιράκ, για την ασφαλή μεταφορά μέσω Ιράκ – Ιορδανίας – Συρίας και Τουρκίας, σχεδιάζεται και ο αγωγός Nabucco. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής του ΝΑΤΟ Αλέξαντερ Χάιγκ, επισκέφθηκε το Τουρκμενιστάν το 1992, αμέσως μετά την ανεξαρτητοποίηση από την Σοβιετική Ένωση, εγκαινιάζοντας την Στρατηγική (με τις ευλογίες του Κίσινγκερ) η οποία ήταν: «αγγίξτε τα κοιτάσματα της Κασπίας δίνοντας όσο το δυνατόν λιγότερη δύναμη στη Ρωσία στο βορρά και το Ιράν στο ότο.»

Διαβάστε επίσης: Γιατί το LNG θα υπερκεράσει αγωγούς όπως ο EastMed – Πλεονέκτημα η «Διασπορά του Κινδύνου»

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 10 Απριλίου 2022

Η Στρατηγική αυτή πυροδότησε πολλές εξελίξεις στην περιοχή όπως η επέμβαση της Αρμενίας στο Καραμπάχ, μια πολιτική που χάραξε η Μόσχα. Αν δεν είχε γίνει ο πόλεμος στο Καραμπάχ, το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα προχωρούσαν σε συμφωνίες οι οποίες θα ήταν ενάντια στα συμφέροντα της Μόσχας.  Αλλά και ο πόλεμος στην Τσετσενία ήταν αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής.

Αν η Τσετσενία ανεξαρτητοποιείτο από την Ρωσία, η επόμενη χώρα που θα προχωρούσε ως ντόμινο θα ήταν το Νταγκεστάν, το οποίο προσπάθησαν να πετύχουν οι Τσετσένοι αντάρτες το 1999. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Ρωσία θα είχε αποκοπεί όχι μόνο από την Κασπία, αλλά και από τις πρώην Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ στην Ευρασία με αποτέλεσμα να μην έχει πρόσβαση στους διαδρόμους αγωγών και μεταφορών που θα περνούσαν από την Ευρασία στην Ευρώπη.

Αν όλα τα παραπάνω είχαν εξελιχθεί όπως σχεδίαζαν οι ΗΠΑ, όλη η ενέργεια προς την Ευρώπη θα περνούσε μέσω αγωγών από την Τουρκία, όπου θα προκύπταν δύο μεγάλα οφέλη για την Άγκυρα . Πρώτον θα γινόταν το μεγαλύτερο Hub LNG λόγω των τεράστιων υποδομών σε αγωγούς, και δεύτερον, θα κατόρθωνε να απεγκλωβιστεί από την ενεργειακή εξάρτηση της Ρωσίας, γεγονός που θα ήταν βολικό όχι μόνο για την ίδια την Τουρκία, αλλά και για τις ΗΠΑ.

Ωφελημένες θα έβγαιναν και Ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσα τους η Αυστρία και Γερμανία. Βιέννη και Βερολίνο θα είχαν υπό τον έλεγχο τους τον διαμερισμό όλου του αερίου από Κασπία, Μέση Ανατολή, και LNG μέσω του Nabuco.

Η κομβική περίοδος 2007 – 2010

Όλα τα παραπάνω σχέδια ήταν σε εξέλιξη, με την Ελληνική Εξωτερική πολιτική από το 2000 και μετά, ειδικά την περίοδο της κυβέρνησης Καραμανλή  να προσπαθεί να βρει αντίβαρα.

Τα «όπλα» της χώρας ήταν περιορισμένα, με πιο ισχυρό από όλα το Βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στο NATO. Εκείνη την περίοδο οι μόνες χώρες των Βαλκανίων που είχαν ενταχθεί στο NATO ήταν Βουλγαρία-Ρουμανία και η είσοδος των Σκοπίων ήταν κομβική για την ανάπτυξη της Συμμαχίας στα Βαλκάνια.

Γιατί όμως ήταν τόσο πιεστικοί οι Αμερικανοί; Ο χάρτης με την διακλάδωση του Nabucco το εξηγεί. Οι ΗΠΑ ήθελαν αυτή η διακλάδωση προς Δυτικά Βαλκάνια και Ιταλία, να περνά από τρεις Ασφαλείς Χώρες του ΝΑΤΟ, την Βουλγαρία, την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, ώστε Ρουμανία – Βουλγαρία να αποτελούν «Μαξιλάρι» προς την συμβατική απειλή της Μόσχας, ενώ η ένταξη του Μαυροβουνίου -Κροατίας και Αλβανίας, να αποτελούν Ασφάλεια στις υβριδικές επιχειρήσεις της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν, στην καρδιά των Βαλκανίων

Διαβάστε επίσης: Αλεξανδρούπολη και Baltic Pipe πιέζουν το Ρωσικό φυσικό αέριο

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 6 Μαϊου 2020

Τελικά η Ελλάδα αντιστάθηκε στο Βουκουρέστι, τα Σκόπια δεν εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ ενώ Αλβανία και Κροατία έγιναν μέλη το 2009.

Την ίδια περίοδο, στην Συρία ετοιμαζόταν η πτώση του Άσαντ πολύ πριν την «Αραβική Άνοιξη». Η απομάκρυνση του Σύριου ηγέτη ήταν καθοριστική για το μέλλον της Συρίας, της Ρωσίας, της Τουρκίας, του Λιβάνου και του Ιράν. Και αν σήμερα βλέπουμε τις εξελίξεις με τον Άσαντ να έχει αντέξει (με την βοήθεια Ρωσίας – Ιράν), η πτώση του θα είχε τα εξής αποτελέσματα.

Το Ιράν θα έχανε την επαφή με την Μεσόγειο και τον Λίβανο με το Σιιτικό Ισλάμ να περιοριζόταν στον Κόλπο, η Ρωσία θα είχε εκδιωχθεί από την Συρία, οι Αραβικές χώρε, θα στήριζαν την νέα ηγεσία της Δαμασκού, η Χεζμπολάχ θα είχε εκδιωχθεί από τον Λίβανο, και η Τουρκία θα έβλεπε να περνούν όλοι οι αγωγοί από το έδφος, όπως ο Αραβικός

Αν και τα παραπάνω είναι μια γενική σύνοψη, εντούτοις περιγράφει το γενικό πλαίσιο που θα επικρατούσε στην περιοχή

Μεγάλος χαμένος θα ήταν η Ελλάδα, αν αναλογιστούμε πως με τα πιο πάνω σχέδια δεν θα υπήρχε TAP, δεν θα υπήρχαν FSRU, δεν θα υπήρχε Αλεξανδρούπολη, Βόλος, δεν υπήρχαν Αμερικανικές επενδύσεις, δεν θα υπήρχαν εξοπλιστικά για να προστατέψουν τις παραπάνω δομές.

Και το χειρότερο δεν είναι αυτό. Τα Βαλκάνια στο σημερινό περιβάλλον (πόλεμος Ουκρανία), άσχετα από που θα περνούσε η Διαφοροποίηση της Ενέργειας, οι ανάγκες των Βαλκανίων θα ήταν ίδιες  και πολιτική στην περιοχή θα ασκούσε η Τουρκία αν γινόταν ο μεγαλύτερος κόμβος ενέργειας.

Έτσι, εκτός της επιλογής του Βέτο για τα Σκόπια ως αντίβαρο, το άλλο «όπλο» της Ελληνικής Διπλωματίας ήταν η Ρωσία και η Ενεργειακή συνεργασία. Σήμερα, από ένα άλλο περιβάλλον πιο ευνοϊκό για την χώρα -χάρη στην μη πτώση του Άσαντ- και με άλλα δεδομένα, πολλοί σπεύδουν να κατηγορήσουν την απόφαση του Κώστα Καραμανλή σχετικά με τον Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη.

Με τα δεδομένα εκείνης της εποχής, δεν υπήρχε άλλη λύση. Με κάποιο τρόπο η χώρα έπρεπε να σταθεί απέναντι στις εξελίξεις και σωστά έπραξε εκείνη την εποχή. Δεν ξέρουμε τι θα είχε συμβεί αν οι Βούλγαροι δεν υπέκυπταν στις απειλές των ΗΠΑ που αφορούσαν την δημιουργία του Πομακιστάν στην καρδιά των Βαλκανίων και της Βουλγαρίας.  

Το 2010

Αν κάποιος ανατρέξει στο 2010 θα διαπιστώσει πως συνέβησαν γεγονότα τα οποία είναι αυτά που καθόρισαν το παρόν, και θα καθορίσουν και το μέλλον

Στο άρθρο «Έτσι η Ελλάδα έγινε από τις ΗΠΑ ο μεγαλύτερος Ενεργειακός και Τεχνολογικός Κόμβος», σημείωνα: «Αν κάποιος από το 2020 ταξίδευε στην Ελλάδα του 2012 και περιέγραφε τι συμβαίνει στην χώρα, δεν θα τον πίστευαν οι μεγαλύτεροι συνομωσιολόγοι. Η χώρα ήταν στο χείλος της καταστροφής και η μόνη υποστήριξη που είχε ήταν οι ΗΠΑ του Μπάρακ Ομπάμα, όπως αναφέρει και ο ίδιος στο βιβλίο του «Γη της Επαγγελίας». Οι Αμερικανοί βέβαια δεν προχώρησαν στην στήριξη της Ελλάδας με αγαθούς σκοπούς, αλλά γιατί έβλεπαν ότι όλοι οι σχεδιασμοί των ίδιων και του Ισραήλ, ανατρεπόταν οριστικά.»

Το 2010 συνέβη ίσως το πιο σημαντικό γεγονός που άλλαξε όλη την πορεία της Τουρκίας και φυσικά της Ελλάδας. Ο Τούρκος Πρόεδρος βλέποντας πως Δύση και Ισραήλ δεν ήταν διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε σημαντικά βήματα για την πτώση του Άσαντ, σε μια περίοδο μάλιστα που ήταν αδύναμος, αποφάσισε να τους εκβιάσει.

Στις 31 Μαϊου 2010, οι Ισραηλινοί επιτίθενται σε νηοπομπή του κινήματος Free Gaza που οποία υποστηρίζεται από την Άγκυρα, και το οποίο [κίνημα] θέλει να σπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό ώστε να μεταφέρει τρόφιμα και φάρμακα στους Παλαιστίνιους που ζουν στη Λωρίδα της Γάζας. Οι Ισραηλινοί κομάντος καταλαμβάνουν χωρίς αντίσταση τα πέντε πλοία που έπλεαν σε διεθνή ύδατα, ενώ εμπλέκονται σε ανταλλαγή πυρών με τους επιβάτες του μεγαλύτερου πλοίου της νηοπομπής, «Μαβί Μαρμαρά», με αποτέλεσμα εννέα «ακτιβιστές» να χάσουν τη ζωή τους και 60 να τραυματιστούν.

Είναι η αρχή όλων των αλλαγών. Όλοι γνωρίζουν πλέον πως ο εμφύλιος στην Συρία δεν θα τελειώσει απλά με μια πτώση του Άσαντ αφού Ιράν και Ρωσία συμμετέχουν ενεργά. Τα σχέδια της Δύσης και του Αραβικού κόσμου για έναν Ασφαλή Διάδρομο που θα μεταφέρει ενέργεια μέσω Ιράκ, Ιορδανίας, Συρίας και Τουρκίας στην Ευρώπη, βλέπουν να μην είναι εφικτά.

Δεν θεωρείται Ασφαλής χώρα ούτε η Τουρκία, και έτσι τα σχέδια αλλάζουν γρήγορα για την Ανατολική Μεσόγειο-Βόρεια Αφρίκή και την μεταφορά του αερίου από την Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη

Οι Αμερικανοί έχουν αποφασίσει πλέον η Ενεργειακή Διαφοροποίηση και το μεταβατικό καύσιμο για το ρεύμα, το αέριο να αλλάξει διαδρομή. Επιλέγουν τον Νότιο Διάδρομο (TANAP-TAP) αντί του Nabucco, με τους Αζέρους να πιέζουν περάσει ο αγωγός από Ελλάδα, την μόνη Ασφαλή χώρα στα Βαλκάνια, και όχι από Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία (δεν είχε λυθεί το ονοματολογικό) και Αλβανία, ενώ βάζουν στο επίκεντρο του Υγροποιημένου αερίου την νήσο Κρκ στην Κροατία, την Ρεβυθούσα και την Αλεξανδρούπολη

Η απόφαση για τον TAP σοκάρει Βιέννη και Βερολίνο

Όταν το 2012 η αρμόδια για την εξόρυξη του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν κοινοπραξία Shah Deniz II είχε ταχθεί υπέρ του Αγωγού (ΤΑΡ) και απέρριπτε τον «αντίπαλο» αγωγό Nabbuco, το πρακτορείο ειδήσεων Trend μετέδιδε ότι εκπρόσωποι της αζέρικης κρατικής κοινοπραξίας SOCCAR και της θυγατρικής της ΒΡ, της BP Azerbaijan, θα μετέβαιναν χωρίς καθυστέρηση στην Ελλάδα για να ενημερώσουν προσωπικά για την απόφαση τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.

Μετά από λίγες ημέρες η δημοσιογράφος από την Σερβία ,Τάνια Βούγιτς σε άρθρο της υπό τον τίτλο «Ελλάδα – ο νέος ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης», ανέφερε «η Ελλάδα, οικονομικά υποταγμένη στην ΕΕ και με καταρρέουσα οικονομία, ανεδείχθη χθες στο νέο στρατηγικό, ενεργειακό πυλώνα της ΕΕ και των δυτικών Βαλκανίων», και συνέχιζε  «σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους, η Ελλάδα, από μία χώρα δευτερεύουσας σημασίας εντός της ΕΕ, καθίσταται τώρα ευρωπαϊκός ενεργειακός κόμβος, νέος προορισμός μεγάλων επενδύσεων και εταίρος με νέα διαπραγματευτική ικανότητα»

Η στήριξη του Σιιτικού Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία,η «επίθεση» στον Έλληνα Πρέσβη και αντιμετώπιση της Ρωσίας που ζητά ο Τζέφρι Πάιατ

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 7 Σεπτεμβρίου

Την ίδια στιγμή τα Ουγγρικά ΜΜΕ παρουσίαζαν την απογοήτευση της τότε Ουγγρικής κυβέρνησης για την απόφαση των Αζέρων και την ματαίωση του αγωγού Nabucco. «Το πρόγραμμα Nabucco μέσω του οποίου θα ερχόταν φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη και που απολάμβανε την υποστήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ, έχει ματαιωθεί και η αρμόδια για την εξόρυξη του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν κοινοπραξία Shah Deniz II έχει ταχθεί υπέρ του Αδριατικού Αγωγού (ΤΑΡ).»

Πιο έντονες ήταν οι αντιδράσεις της Βιέννης αφού μέσω του αγωγού Nabucco η Αυστριακή OMV θα μπορούσε να αντικαταστήσει σε σημαντικό βαθμό την Gazprom όχι μόνο στην προμήθεια φυσικού αερίου, αλλά και πολιτικά. Η εφημερίδα Die Presse εκείνες τις ημέρες κυκλοφόρησε με τίτλο «OMV: Τέλος για το όνειρο του παγκόσμιου παίκτη».

‘Ηταν τέτοιο το σοκ των Ευρωπαίων από την απόφαση αυτή, την ώρα μάλιστα που προσπαθούσαν να υποτάξουν οικονομικά και πολιτικά την Ελλάδα, που η εξήγηση που έδιναν ήταν τέτοια που δεν μπορούσε να σχολιαστεί σοβαρά. Ανέφεραν ότι η προτιμήθηκε ο αγωγός TAP επειδή η Ελλάδα αγοράζει ακριβά, την ώρα που ο TAP θα ήταν τράνζιτ. Δημοσίευμα της ιστοσελίδας EurActiv σημείωνε εκείνες τις ημέρες ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του Gerhard Roiss, διευθύνοντος συμβούλου της αυστριακής OMV (αγωγός Nabucco) σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου, η επιλογή του αγωγού TAP έναντι του Nabucco έγινε λόγω της υψηλότερης τιμής του φυσικού αερίου στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Ο Roiss ωστόσο αναρωτήθηκε κατά πόσο εν τέλει μπορούν να υπάρξουν υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου σε μια χώρα που έχει βυθιστεί στη λιτότητα (Ελλάδα ή σε μια χώρα όπως η Ιταλία όπου η παροχή φυσικού αερίου είναι άφθονη. Ταυτόχρονα, κάλεσε τους δημοσιογράφους να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα για το αν αυτή η απόφαση είναι το «φύλλο συκής» μιας πολιτικής απόφασης. …

Η ιστοσελίδα EUObserver προσπάθησε να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα για την απόφαση αυτή με τίτλους όπως «υποχώρηση του ευρωπαϊκού σχεδίου να περιορίσει την εξάρτησή της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο» και προβλέψεις που διαψεύστηκαν. Μια από αυτές τις προβλέψεις, μέσω δημοσιευμάτων, έλεγε ότι «η επιλογή του TAP καθιστά την Ελλάδα το «νικητή» και τη Βουλγαρία τον «ηττημένο» των εξελίξεων. Η Βουλγαρία εξαρτάται σχεδόν 100% από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου ενώ τα σχέδια για την κατασκευή του South Stream ο οποίος επίσης προβλέπεται να διασχίζει τη Βουλγαρία, ενδεχομένως θα αναβληθούν αφού το εν λόγω σχέδιο θεωρείται ότι έχει μεγαλύτερη πολιτική σημασία και πως είναι εξαιρετικά ακριβό.»

Συνέβη ακριβώς το αντίθετο, η Βουλγαρία μέσω του IGB που συνδέεται με τον TAP μειώνει σημαντικά την εξάρτηση της από το Ρωσικό φυσικό αέριο. Μάλιστα πριν καν ολοκληρωθεί ο IGB, η Gazprom είχε έως και 50% τις τιμές, αναδρομικά σε πολλές περιπτώσεις.

Την ώρα που γραφόταν τα παραπάνω, o πρόεδρος των ΗΑΕ είπε την Κυριακή στον Σύρο ομόλογό του ότι είναι καιρός η διπλωματικά απομονωμένη Δαμασκός να επανενσωματωθεί στην ευρύτερη αραβική περιοχή κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Άμπου Ντάμπι.

«Η Συρία λείπει από τα αδέρφια της για πάρα πολύ καιρό και ήρθε η ώρα να επιστρέψει σε αυτούς και στα αραβικό της περιβάλλον», είπε στον Άσαντ ο Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ-Ναχιάν κατά τη διάρκεια συνάντησης.

Ο ηγέτης των Εμιράτων ζήτησε να καταβληθούν προσπάθειες για τη διευκόλυνση του επαναπατρισμού των Σύριων προσφύγων και ενέκρινε την εξομάλυνση σχέσεων μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας

«Η προσέγγιση και οι προσπάθειες των ΗΑΕ προς τη Συρία αποτελούν μέρος ενός βαθύτερου οράματος και μιας ευρύτερης προσέγγισης που στοχεύει στην ενίσχυση της αραβικής και περιφερειακής σταθερότητας. Η θέση των ΗΑΕ είναι σαφής όσον αφορά την ανάγκη να επιστρέψει η Συρία στη θέση της στον αραβικό κόσμο και να ανακτήσει τη νομιμότητα στην περιοχή»», δήλωσε ο ανώτερος προεδρικός σύμβουλος των Εμιράτων Ανουάρ Γκαργκάς.