Ομιλία της Προέδρου της Δημοκρατίας: «Από τη Συνθήκη των Σεβρών στη Συνθήκη της Λωζάνης»

Με τη συμπλήρωση εκατό ετών από την καταστροφή της Σμύρνης, ο νους μας γυρίζει και πάλι στα ματωμένα χώματα του Μικρασιατικού Ελληνισμού, στη δράση φιλάνθρωπων φιλελλήνων του 20ου αιώνα, καθώς και στους εκατοντάδες χιλιάδες πολυτάλαντους και δημιουργικούς ανθρώπους, που άρχισαν στη χώρα μας, μια νέα ζωή, κομίζοντας από την παλιά τους πατρίδα τη σοφία ενός πολιτισμού τριών χιλιάδων χρόνων, τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του 10ου συμποσίου, που διοργανώνει το Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού του δήμου Νέας Ιωνίας, με θέμα «Από τη Συνθήκη των Σεβρών στη Συνθήκη της Λωζάνης».

Η κυρία Σακελλαροπούλου δήλωσε συγκινημένη που της δίνεται η ευκαιρία σήμερα να απευθύνεται στους απογόνους των Μικρασιατών προσφύγων και υπογράμμισε ότι «με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από την καταστροφή της Σμύρνης και τον ξεριζωμό περίπου 1.500.000 χριστιανών ορθοδόξων της ευρύτερης περιοχής της Ανατολίας από τις πατρογονικές τους εστίες, ο νους μας γυρίζει και πάλι στα ματωμένα χώματα του Μικρασιατικού Ελληνισμού, αναπόσπαστο κομμάτι της Ιστορίας μας, κοιτίδα πολιτισμού που πέρασε από την ιστορία στη μνήμη και στην καρδιά όλων των Ελλήνων».

«Δεν είναι όμως μόνο η οδυνηρή απώλεια του τόπου και των ανθρώπων του που μας έχει ανεξίτηλα σημαδέψει» συνέχισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. «Η τραγωδία του Αιγαίου παίχθηκε σε δύο όχθες και δύο πατρίδες. Όταν οι κυνηγημένοι από τους Τούρκους έφτασαν στην θάλασσα, με τους μπόγους και τα μωρά στην αγκαλιά, τα οστά των πατεράδων τους και τα ιερά εικονίσματα που διέσωσαν, εκεί στην άκρη του κόσμου τους που έσβηνε, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μια νέα τραγωδία, να αναζητήσουν τις βάρκες και τα καράβια της σωτηρίας, να παλέψουν με τα κύματα και τη φωτιά, για να σώσουν τη ζωή τους και να φτάσουν απέναντι, στην Ελλάδα που λάτρευαν και μνημόνευαν συχνά. Μια χώρα όμως καθημαγμένη και ηττημένη, που έπρεπε να τους περιθάλψει, να τους ντύσει, να τους ταΐσει, να χτίσει σπίτια για να τους στεγάσει».

   Ωστόσο, παρατήρησε ότι η μαρτυρική έξοδος προς την Ελλάδα, δεν σημαδεύτηκε μόνο από τη βία, τις διώξεις, τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ισχυρών της εποχής, αλλά και από την καλοσύνη και τη δράση φιλάνθρωπων φιλελλήνων του 20ου αιώνα.

 «Ήταν ο Αμερικανός πάστορας Έιζα Τζένινγκς, o οποίος οργάνωσε και διηύθυνε τη διάσωση 500.000 προσφύγων από τα μικρασιατικά παράλια, πολλές φορές πληρώνοντας ο ίδιος τα ναύλα της μεταφοράς με τα ξένα πλοία, και αργότερα κινητοποιώντας ολομόναχος τον ελληνικό στόλο να σπεύσει για τη σωτηρία τους. Ήταν ο, Αμερικανός επίσης, γνωστός διπλωμάτης Χένρι Μοργκεντάου, πρέσβης των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος, όχι μόνο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη σωτηρία του Μικρασιατικού Ελληνισμού, αλλά συνέχισε την μεγάλη του προσφορά, αναλαμβάνοντας το 1923 προέδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων. Τιμώντας τους σήμερα, τιμάμε μια από τις πιο φιλάνθρωπες και συγκινητικές εκφάνσεις του φιλελληνισμού» επισήμανε η Πρόεδρος.

Στο ίδιο πλαίσιο ανέφερε ότι «δεν είναι πολλές οι φωτογραφίες από τα εγκαίνια του πρώτου προσφυγικού οικισμού στην περιοχή Ποδαράδες, που ανήκει σήμερα στον δήμο Νέας Ιωνίας, εκείνα τα λιτά σπιτάκια της αλληλεγγύης που φτιάχτηκαν για να στεγάσουν 650 οικογένειες ταπητουργών από τη Σπάρτη της Πισιδίας».

Ειδικότερα μνημόνευσε τη φωτογραφία του Χένρι Μοργκεντάου με τον Έλληνα συγγραφέα και ποιητή Κώστα Ουράνη, παρόντες και οι δύο στα εγκαίνια, σε διαφορετικούς ρόλους. «Είναι μια συμβολική εικόνα: από τη μια μεριά ο εκπρόσωπος του συμμαχικού παράγοντα και πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων, από την άλλη ο εκπρόσωπος της πνευματικής Ελλάδας, η οποία πάνω στα ερείπια οραματίστηκε την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας, εύρωστης, σύγχρονης, δημοκρατικής. Και οι προσπάθειες τους ευοδώθηκαν» παρατήρησε η κυρία Σακελλαροπούλου. 

Τέλος, τόνισε ότι παρά τις δυσκολίες ενσωμάτωσης και αποκατάστασης των Μικρασιατών, τις καθυστερήσεις, τις ελλείψεις και τις αναπόφευκτες για ένα τόσο μεγάλο εγχείρημα αδικίες, εκατοντάδες χιλιάδες πολυτάλαντοι και δημιουργικοί άνθρωποι άρχισαν στη χώρα μας μια νέα ζωή, κομίζοντας από την παλιά τους πατρίδα, τη σοφία ενός πολιτισμού τριών χιλιάδων χρόνων.

«Επιτεύχθηκε εθνική ομοιογένεια, ειδικά στη Μακεδονία και τις παραμεθόριες περιοχές της, αναζωογονήθηκαν και τονώθηκαν η οικονομία, η λογοτεχνία, τα γράμματα, οι τέχνες. Με τον τρόπο αυτό, η καταστροφή του 1922 μετατράπηκε σε κοινωνικό και οικονομικό θρίαμβο, γεγονός που αποτελεί, όπως σωστά έχει γραφτεί, το μεγαλύτερο ειρηνικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους» κατέληξε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.