Ο ρόλος των ΗΠΑ στην Ελληνική οικονομική κρίση

Διάλεξη για το εύρος και τον αντίκτυπο της αμερικανικής παρέμβασης στα χρόνια της ελληνικής οικονομικής κρίσης παρέθεσε στην Ουάσινγκτον η ανταποκρίτρια του ΣΚΑΪ και της εφημερίδας «Η Καθημερινή», Κατερίνα Σώκου, στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων Έλιοτ του πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον.

Η Ελληνίδα δημοσιογράφος είναι επισκέπτρια ερευνήτρια στο αμερικανικό πανεπιστήμιο, και για τις ανάγκες της έρευνας της πραγματοποίησε σειρά συνεντεύξεων με Αμερικανούς, Έλληνες και Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Αποτιμώντας την επίδραση που είχε η εμπλοκή των ΗΠΑ στην πορεία της ελληνικής κρίσης, η κυρία Σώκου παρατήρησε ότι ο διαμεσολαβητικός ρόλος των αμερικανικών κυβερνήσεων κατά την διάρκεια της κρίσης του ελληνικού χρέους ήταν κρίσιμος για την αποφυγή ενός ατυχήματος ή επιλογών που θα οδηγούσαν στην έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Ιδιαίτερα, τόνισε την σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύχθηκε μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου, ο οποίος τον συμβούλευε πριν αλλά και κατά την διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους τον Ιούλιο του 2015. Η «πολιτική και ηθική στήριξη των ΗΠΑ», όπως την έχει χαρακτηρίσει ο κ. Τσίπρας, συνέβαλε παράλληλα στη βελτίωση των διμερών σχέσεων, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για τη βαθύτερη συνεργασία σε ευρύ φάσμα θεμάτων που συμπεριλαμβάνει τομείς όπως η άμυνα και η ασφάλεια.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνίδα δημοσιογράφος υποστήριξε πως οι ΗΠΑ έχουν κεφαλαιοποιήσει την καλή τους σχέση με την κυβέρνηση για την προώθηση των προτεραιοτήτων τους στην περιοχή, εξέλιξη με την οποία συντάσσεται η ελληνική πλευρά. Όπως τόνισε, «η ελληνική κυβέρνηση καλωσορίζει την αυξημένη επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή» και αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην δήλωση του κ. Τσίπρα από την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ότι «η στρατηγική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ είναι η καλύτερη βάση για μια νέα προοπτική για τη χώρα μας και την ευρύτερη περιοχή. Μια προοπτική ασφάλειας, ανάπτυξης, ειρήνης και σταθερότητας».

Η κυρία Σώκου απαρίθμησε μια σειρά δημοσκοπήσεων που καταδεικνύουν ότι τα τελευταία δώδεκα χρόνια έχει υπάρξει θετική μεταβολή της εικόνας των ΗΠΑ στα μάτια της ελληνικής κοινής γνώμης σε σχέση με το παρελθόν.

Όπως είπε, «η κοινή γνώμη γνωρίζει το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την Ελλάδα. Η θέση τους ότι η Ελλάδα θα πρέπει να παραμείνει στην Ευρωζώνη, να μεταρρυθμίσει την οικονομία της και να καταλήξει σε συμφωνία που θα υποστηρίξει την ανάκαμψη της μέσω της ελάφρυνσης του χρέους βρήκε ευήκοα ώτα στην χώρα. Έτσι, όταν εκλήθη να αξιολογήσει το ρόλο των ξένων κυβερνήσεων στην κρίση από την Kapa Research, περίπου ο ένας στους τρεις Έλληνες εκτίμησε ότι οι ΗΠΑ επέδειξαν αλληλεγγύη. Όπως το θέτει η εταιρία δημοσκοπήσεων, “ο παραδοσιακός αντιαμερικανισμός στην ελληνική κοινωνία στο μεγαλύτερο μέρος της μεταπολεμικής περιόδου φαίνεται να έχει ‘σπάσει’ μετά την οικονομική κρίση του 2010 και την ανάδειξη της Γερμανίας ως της πιο αντιδημοφιλούς χώρας στην Ελλάδα”». Σύμφωνα με τη δημοσιογράφο, όλοι οι διπλωμάτες και πολιτικοί των δύο χωρών με τους οποίους συνομίλησε θεωρούν την μεταστροφή απόρροια της εποικοδομητικής αμερικανικής στάσης την περίοδο της κρίσης.

Καθώς η διεθνής πτυχή της κρίσης έχει υποχωρήσει, η κυρία Σώκου παρατήρησε ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ έχει εξελιχθεί από την οικονομική διπλωματία σε μια πολυδιάστατη διπλωματία, που περιλαμβάνει διάφορες πτυχές της διμερούς σχέσης. Υπό αυτό το πρίσμα, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν περιφερειακές πρωτοβουλίες όπως αυτή με την Κύπρο και το Ισραήλ στην νευραλγική, ευαίσθητη για την ασφάλεια της Δύσης περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

«Η μεταπολεμική δραστηριοποίηση των ΗΠΑ στην Ευρώπη είχε ως πυλώνες την ασφάλεια και την οικονομία, αλλά το στοιχείο της ασφάλειας ήταν (επίσης) ιδιαίτερα εμφανές στην Ελλάδα. Έτσι, ακόμη και όταν το 2010 η ελληνική κρίση ήταν οικονομική και το υπουργείο Οικονομικών κατεύθυνε την πολιτική των ΗΠΑ για την αποφυγή της μετάδοσης (της κρίσης), υπήρχε πάντα η αντίληψη ότι μία ελληνική χρεοκοπία ή έξοδος από το Ευρώ θα προκαλούσε τόση ανασφάλεια που θα επηρέαζε αρνητικά τα αμερικανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή».

Συνοψίζοντας, η δημοσιογράφος επισήμανε ότι οι ΗΠΑ διαδραμάτισαν πολύτιμο διαμεσολαβητικό ρόλο τρίτου, πλην έμπιστου, «διπλωματικού διαιτητή μεταξύ των μερών». Χάρη στην θετική αποτίμηση του ρόλου τους από την ελληνική κυβέρνηση αλλά και την κοινή γνώμη, υποστήριξε η κυρία Σώκου, οι ΗΠΑ είναι σήμερα σε θέση να έχουν αρωγό την Ελλάδα στην προώθηση των ευρύτερων συμφερόντων τους στην περιοχή, προσφέροντας ένα παράδειγμα «εποικοδομητικής δέσμευσης στην Ευρώπη» για την αμερικανική εξωτερική πολιτική.