Ο Ερντογάν φοβίζει τις εταιρείες αερίου

Η ανεξέλεγκτη συμπεριφορά του Ταγίπ Ερντογάν επηρεάζει τους στρατηγικούς σχεδιασμούς κρατών και ενεργειακών κολοσσών για την αξιοποίηση των τεράστιων κοιτασμάτων αερίου που έχουν ήδη εντοπιστεί και των ακόμη μεγαλύτερων που οι ειδικοί του χώρου εκτιμούν ότι κρύβονται στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου. Εχοντας καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, εκτός απροόπτου, ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας θα βρίσκεται στην εξουσία για πολλά χρόνια, βλέπουν όλο και πιο αρνητικά την προοπτική μετεξέλιξης της Τουρκίας σε ενεργειακό κόμβο για τη μεταφορά ποσοτήτων οι οποίες, σύμφωνα με προβλέψεις ειδικών, μπορεί να είναι τέτοιες που να αλλάξουν τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.

«Οχι μόνο το κοίτασμα Ζορ είναι τεράστιο, αλλά εκτιμάμε ότι δίπλα σε αυτό, στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, μπορεί να υπάρχει και άλλο αντιστοίχου μεγέθους», τονίζει στην «Κ» ο επικεφαλής ερευνών της ιταλικής ΕΝΙ, Λούκα Μπερτέλι, στο περιθώριο ενεργειακού συνεδρίου στη Λευκωσία. Δηλώνει, δε, ότι η ΕΝΙ είναι αποφασισμένη να υπογράψει συμφωνία με την Κύπρο μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες και εκτιμά ότι θα αρχίσουν γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ εντός του 2017.

Σε ένα δύσκολο περιβάλλον, η Κύπρος εμφανίζεται ως χώρα «κλειδί». Οχι μόνο λόγω των δικών της κοιτασμάτων, που στην πορεία μπορεί και αυτά να αποδειχθούν πολύ μεγάλα, αλλά και λόγω της προοπτικής να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ χωρών και εταιρειών διευκολύνοντας δράσεις που προσφέρουν τεράστιες προοπτικές κέρδους.

Σε πολλές περιπτώσεις οι σχεδιασμοί παραμένουν στον αέρα, όμηροι των δύσκολων αν όχι ανύπαρκτων σχέσεων μεταξύ συγκεκριμένων κρατών. Χαρακτηριστική περίπτωση, τα πολιτικά εμπόδια στις σχέσεις του Ισραήλ με χώρες του αραβικού κόσμου. Ο κ. Νετανιάχου εμφανίζεται ως ο κύριος σύμμαχος των ΗΠΑ στην εύφλεκτη περιοχή, αλλά οι δυνατότητές του να συνεργαστεί με γειτονικές χώρες είναι πολύ περιορισμένες.

Η μεγαλύτερη εταιρεία του κόσμου, η αμερικανική ExxonMobil, θέλει να εμπλακεί, αλλά το γεγονός ότι λειτουργεί σε κοινοπραξία με την καταρινή Qatar Petroleum δυσχεραίνει την προοπτική συνεργασίας με το Ισραήλ. Εδώ, η Λευκωσία και η Αθήνα, που αποτελούν κοινά αποδεκτούς συνομιλητές, δύνανται να διαδραματίσουν ρόλο διευκολύνοντας τη λειτουργία του περίπλοκου ενεργειακού παζλ.

Στο «μεγάλο παιχνίδι» του αερίου στην περιοχή εμπλέκονται πολλές εταιρείες από όλο τον κόσμο. Εκτός της ΕΝΙ, η αμερικανική ExxonMobil, η γαλλική Total, η βρετανική BP, η καταρινή QP, η αμερικανοϊσραηλινή κοινοπραξία Noble/Delek, η ρωσική Rosneft κ.ά.

Εκτός των ποσοτήτων, ακόμη μία σημαντική διάσταση είναι ο τρόπος μεταφοράς του αερίου. «Εξαρτάται από τις ποσότητες αερίου που θα ανακαλύψουμε. Χρειάζονται κι άλλες έρευνες και γεωτρήσεις, γιατί χωρίς αυτές δεν θα είμαστε ποτέ σίγουροι, αλλά έχουμε μια εικόνα για την εσωτερική αγορά της Αιγύπτου», λέει ο κ. Μπερτέλι, ο οποίος είναι σαφής σε ό,τι αφορά τις προθέσεις της ΕΝΙ για τη μεταφορά του αερίου. «Στην Αίγυπτο υπάρχουν ήδη εγκαταστάσεις τερματικών για εξαγωγή αερίου και έχουμε αποφασίσει να τις χρησιμοποιήσουμε», λέει, χωρίς ωστόσο να αποκλείει τίποτα, συμπεριλαμβανομένου του αγωγού EastMed που θα ενώνει τη λεκάνη της Ανατ. Μεσογείου με την Ελλάδα: «Συζητάμε για τον EastMed, αλλά πρόκειται για ένα μεγάλο εγχείρημα στο οποίο εμπλέκονται πολλές χώρες».

Εάν διασφαλιστεί η χρηματοδότηση και οικονομική βιωσιμότητα του συγκεκριμένου αγωγού, ενδιαφέρον επιδεικνύει και το Ισραήλ. Μετά τις αρχικές σκέψεις υπέρ ενός αγωγού μέσω Τουρκίας, η όλη συμπεριφορά του Ερντογάν έχει δημιουργήσει αμφιβολίες και έχει περιορίσει το σχετικό επενδυτικό ενδιαφέρον. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας θα φιλοξενήσει στις αρχές Απριλίου τετραμερή συνάντηση με τη συμμετοχή των ομολόγων του της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ιταλίας, όπου θα συζητηθεί εις βάθος η προοπτική κατασκευής αγωγού προς την Ελλάδα και την Ιταλία. «Ο EastMed παρουσιάζει τεχνικές δυσκολίες και έχει σημαντικό κόστος, αλλά αποφεύγουμε την απρόβλεπτη Τουρκία», σημειώνει γνώστης των διεργασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη τόσο στις Βρυξέλλες, στους κόλπους της Κομισιόν, όσο και σε χώρες της περιοχής.

Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς από στελέχη των εμπλεκομένων εταιρειών είναι ότι προς το παρόν προκρίνεται η χρήση των δύο τερματικών στην Αίγυπτο και η μεταφορά του αερίου με LNG, ενώ εξετάζονται παράλληλα και οι προοπτικές κατασκευής αγωγών, και στο πλαίσιο αυτό ο EastMed, που μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο μάλλον ανέφικτος, έχει επανέλθει στο προσκήνιο. Εάν οι ποσότητες αποδειχθούν όσο μεγάλες προβλέπουν κάποιοι, θα υπάρξει ένας συνδυασμός αγωγών και LNG.

Την ίδια ώρα, πληροφορίες φέρουν την Exxon Mobil να βλέπει θετικά την προοπτική κατασκευής τερματικού στην Κύπρο (στο Βασιλικό), θέλοντας να αποφύγει τον απρόβλεπτο Ερντογάν και την αβεβαιότητα της Αιγύπτου. Η τελική επιλογή του αμερικανικού κολοσσού έχει προφανώς ιδιαίτερη αξία λόγω και της παρουσίας στην ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ του μέχρι πρότινος επικεφαλής της εταιρείας.