Ο Ερντογάν «απειλεί» και εκβιάζει τη Συμμαχία

Τη διακοπή της δράσης του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο Πέλαγος ζήτησε, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «Κ», ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τον γ.γ. της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, υπό την απειλή ότι αν κάτι τέτοιο δεν συμβεί εντός του επόμενου διμήνου, η Τουρκία δεν πρόκειται να ανανεώσει τη διπλωματική άδεια για ελεύθερη κίνηση των πλοίων εντός των χωρικών υδάτων της.

Ο κ. Ερντογάν συνάντησε τον κ. Στόλτενμπεργκ στην Αγκυρα, όπου ο γ.γ. του ΝΑΤΟ πραγματοποίησε επίσκεψη για μια σειρά από ζητήματα που αφορούν την κομβική θέση της Τουρκίας ως προς τη Συρία αλλά και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι σαφές ότι εφόσον η Τουρκία πραγματοποιήσει την απειλή της, η συνέχιση της δράσης του στολίσκου της SNMG-2 στο Αιγαίο θα αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη, καθώς πρέπει να συνεχιστεί μόνο εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.

Λύση στο πρόβλημα αναζητήθηκε στις 23 Νοεμβρίου με πρωτοβουλία της Ολλανδίας, η οποία είναι η πλέον ένθερμη χώρα υπέρ της συνέχισης της νατοϊκής δραστηριότητας στο αρχιπέλαγος. Ο Ολλανδός μόνιμος αντιπρόσωπος συγκάλεσε άτυπη συνάντηση της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Γερμανίας, των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Οι διπλωματικές προσπάθειες δεν είχαν αποτέλεσμα, καθώς ο Τούρκος μόνιμος αντιπρόσωπος επέμεινε, προφανώς, στην άποψη Ερντογάν. Δεδομένου ότι για πολιτικούς, αλλά και στρατιωτικούς λόγους, η συνέχιση της δράσης του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο θεωρείται πολύ σημαντική τόσο για τη Γερμανία όσο και για την Ολλανδία, αναζητούνται τρόποι να συνεχιστεί η παρουσία των δυνάμεών τους ως μέρος της ευρύτερης προσπάθειας για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των προσφυγικών ροών.

Προς το παρόν, έχουν αναζητηθεί διάφορες ιδέες, όπως η δημιουργία μιας ναυτικής δύναμης υπό τον συντονισμό της Τουρκίας, ωστόσο κάτι τέτοιο παραμένει σε εντελώς θεωρητικό επίπεδο. Αλλωστε, η Τουρκία χρησιμοποιεί το ΝΑΤΟ προκειμένου να δημιουργήσει προβλήματα σε χώρες της Ε.Ε. που δεν είναι μέλη της Συμμαχίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το τουρκικό βέτο σε κάθε συνεργασία της Αυστρίας με το ΝΑΤΟ, έπειτα από την επιμονή της Βιέννης να «παγώσει» τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στην Ε.Ε.

Η Αυστρία συνεργάζεται με το ΝΑΤΟ μέσω του προγράμματος Partnership for Peace (PfP), όπως, επίσης και ακόμη τέσσερις χώρες-μέλη της Ε.Ε. (Ιρλανδία, Φινλανδία, Σουηδία και Μάλτα).

Παράλληλα, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα συμμετέχει σε προσπάθειες ενίσχυσης της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ, η οποία και σηκώνει το μεγάλο βάρος της προσφυγικής κρίσης, αλλά και των προκλήσεων ασφαλείας που έχουν αναδειχθεί, κυρίως στην Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειο. Πριν από λίγες ημέρες, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι του ΝΑΤΟ από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες (με πρωτοβουλία του Ιταλού διπλωμάτη) προκειμένου να αναζητήσουν τους τρόπους με τους οποίους οι χώρες τους θα μπορούσαν να αναδείξουν τη στρατηγική σημασία του Νότου για το ΝΑΤΟ.

Η επιστολή

Μάλιστα, κοινοποίησαν και μια επιστολή με την οποία ζητούν, μεταξύ άλλων, την πρόβλεψη θέσης αναπληρωτή γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, ο οποίος θα έχει ως βασικό αντικείμενο την παρακολούθηση των υποθέσεων του Νότου. Ζητούν, επίσης, τη σύσταση μιας αναβαθμισμένης διοικητικής δομής (South Hub) με έδρα τη Νάπολη (όπου ήδη λειτουργεί ένα νατοϊκό στρατηγείο). Σκοπός είναι η ανάδειξη της στρατιωτικής διάστασης της νατοϊκής πολιτικής για τον Νότο, διά της διαμορφώσεως ενός Σχεδίου Κλιμακούμενης Αντίδρασης (GRP).

Η δομή αυτή, σύμφωνα με όσα έχουν συζητήσει οι αντιπρόσωποι των συγκεκριμένων χωρών, έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός συνολικού πλαισίου για τον Νότο, με σκοπό τον καλύτερο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των απειλών οι οποίες προκύπτουν στο μέτωπο της Μεσογείου.

Οι αντιπρόσωποι των χωρών ζητούν επέκταση της Πρωτοβουλίας για τον Νότο με τη συμμετοχή της Γαλλίας, αλλά και ενδεχομένως ενδιαφερομένων χωρών όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Τουρκία. Εφόσον ο σχεδιασμός αυτός προωθηθεί, τότε είναι σχεδόν σίγουρο ότι ενδιαφέρον μπορεί να εκδηλώσουν και χώρες εκτός Μεσογείου, όπως το Βέλγιο και η Νορβηγία, οι οποίες εκτιμούν ότι το μέτωπο του Νότου πρέπει να ενισχυθεί.

Αντίβαρο σε Βαλτικές και Πολωνία

Βασικός στόχος ενίσχυσης της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ είναι η εξισορρόπηση της στρατιωτικής υπερεπέκτασης των τελευταίων ετών στο ανατολικό σκέλος της Συμμαχίας. Τα τελευταία χρόνια έχει αποφασιστεί η ενίσχυση των Βαλτικών Χωρών και της Πολωνίας κατά τρόπο δυσανάλογο σε σύγκριση με τις υπόλοιπες περιοχές που καλύπτει η Βορειοατλαντική Συμμαχία. Αυτή η μετατόπιση πραγματικής ισχύος προς την ανατολική πτέρυγα, αφήνει το νότιο, μαλακό υπογάστριο της Συμμαχίας εκτεθειμένο. Δεδομένου, μάλιστα, ότι η Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειος έχουν μετατραπεί σε ένα σημείο διαρκούς έντασης τόσο λόγω του προσφυγικού αλλά και των ανοιχτών συγκρούσεων που σημειώνονται στα νότια (Λιβύη) και στα ανατολικά (Συρία) της θαλάσσιας λεκάνης, η ανάγκη για αυξημένη παρουσία της Συμμαχίας μεγεθύνεται. Αλλωστε, ήδη το ΝΑΤΟ επιχειρεί στην Κεντρική Μεσόγειο (η επιχείρηση Sea Guardian άρχισε στις 8 Νοεμβρίου) και στο Αιγαίο (SNMG-2), δίχως να υπολογίζεται η αυξημένη ναυτική παρουσία μεμονωμένων κρατών-μελών, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Είναι απολύτως σαφές ότι η Ελλάδα, για λόγους πολιτικούς, ιστορικούς αλλά και επιχειρησιακούς (λόγω της εμπειρίας και κατάρτισης των Ελλήνων αξιωματικών στην περιοχή), θεωρεί κρίσιμης σημασίας τη συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού στην προωθημένη νατοϊκή παρουσία στην Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειο.