Ο «Δρόμος του Μεταξιού» περνάει και από τις τράπεζες

Το τιτάνιο έργο που επιχειρεί η Κίνα, με τον νέο Δρόμο του Μεταξιού, μια πρωτοβουλία που έχει ανακοινώσει ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ από το 2013, βασίζεται σε ένα πρωτοφανούς έκτασης πρόγραμμα δανεισμού, που θα χρηματοδοτήσει λιμάνια, οδικά δίκτυα και σιδηροδρομικές συνδέσεις.

Συνεπάγεται, όμως, μεγάλη επιβάρυνση για ορισμένες τράπεζες και, ενδεχομένως, για ορισμένες χώρες. Οικονομικοί αναλυτές και στελέχη των ίδιων των τραπεζών που θα χορηγήσουν τις αναγκαίες πιστώσεις μίλησαν στο Reuters και εξέφρασαν προβληματισμό όχι μόνο για το πόσο διαχειρίσιμο θα είναι το χρέος όσων χωρών εμπλακούν σε αυτήν την κινεζική πρωτοβουλία, αλλά και για την οικονομική βιωσιμότητα των ίδιων των έργων. Ο πρώτος που εξέφρασε ανησυχία ήταν ο διοικητής της Τράπεζας της Κίνας, Τζου Ξιαοτσουάν, ο οποίος προειδοποίησε ότι η εξάρτηση από τα φθηνά δάνεια εγκυμονεί «κινδύνους και προβλήματα».

Στην καρδιά αυτού του εκτεταμένου δανεισμού βρίσκονται δύο κινεζικές τράπεζες που έχουν επωμισθεί κεντρικές πολιτικές επιλογές του Πεκίνου: η Αναπτυξιακή Τράπεζα της Κίνας ή China Development Bank (CDB) και η κινεζική τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών ή Export-Import Bank of China (EXIM). Οι δύο τράπεζες έχουν χορηγήσει δάνεια 200 δισ. δολαρίων σε χώρες σε όλη την Ασία, στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική. Πρόκειται, όμως, να διαθέσουν για τον ίδιο σκοπό τουλάχιστον άλλα 55 δισ. δολάρια. Αυτό ανακοινώθηκε στην πρώτη σύνοδο κορυφής των χωρών του Δρόμου του Μεταξιού, που ολοκληρώθηκε στο Πεκίνο στην αρχή της εβδομάδας.

Οι δύο τράπεζες έχουν αναλάβει τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει το εκτεταμένο σχέδιο του Πεκίνου: τη χρηματοδότησή του.

Από την πλευρά της ΕΧΙΜ εκφράζονται επιφυλάξεις για το κατά πόσον είναι επιχειρηματικά βιώσιμα ορισμένα από τα έργα που έχει αναλάβει να χρηματοδοτήσει. Στην προσπάθειά της να περιορίσει τον κίνδυνο, η ΕΧΙΜ έθεσε ανώτατο όριο δανείων που θα χορηγήσει σε κάθε ενδιαφερόμενη χώρα. «Για ορισμένες χώρες ισχύει πως αν τους χορηγήσουμε υπερβολικά πολλά δάνεια και υπερχρεωθούν, τότε είναι αμφίβολο αν θα είναι διαχειρίσιμο το χρέος τους», σχολιάζει ο Σουν Πινγκ, υποδιοικητής της ΕΧΙΜ. Μέχρι στιγμής, βέβαια, τα δάνεια είναι φθηνά και χορηγούνται χάρη στη διαμεσολάβηση του Πεκίνου. Εως τώρα, τα δάνεια που χορήγησαν οι κινεζικές τράπεζες, στο πλαίσιο του Δρόμου του Μεταξιού, έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των κυβερνήσεων, κατόπιν διαπραγμάτευσης.

Θα έχουν, όμως, επιτόκια πολύ χαμηλότερα από εκείνα που χρεώνουν συνήθως οι τράπεζες, ενώ τα χρονοδιαγράμματα αποπληρωμής τους έχουν επιμηκυνθεί πάρα πολύ. Το κόστος χρηματοδότησης από τις δύο τράπεζες παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα χάρη στις ενέσεις ρευστότητας από την κινεζική ηγεσία, αλλά και επειδή οι δύο τράπεζες έχουν πρόσβαση στο συμπληρωματικό πρόγραμμα δανείων της κεντρικής τράπεζας.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του δανείου που χορήγησε η CDB στην Ινδονησία για τη χρηματοδότηση κατά 75% σιδηροδρομικής γραμμής μεγάλης ταχύτητας, της πρώτης του είδους στη χώρα. Σύμφωνα με στοιχεία της Bank of China International, το δάνειο έχει χρονική διάρκεια αποπληρωμής 40 έτη και περίοδο χάριτος 10 έτη. Το 60% του δανείου είναι σε δολάρια, με επιτόκιο 2%, και το υπόλοιπο 40% σε γουάν, με επιτόκιο 3,4%. Δικαιολογώντας τους ευνοϊκούς όρους, ο αντιπρόεδρος της CDB δήλωσε προ ημερών ότι η τράπεζα δεν αναζητεί τρόπους για «να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της».

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Πεκίνου, στα 1.676 έργα του Δρόμου του Μεταξιού συμμετέχουν 47 από τις 102 κρατικές επιχειρήσεις της Κίνας. Ο κατασκευαστικός όμιλος China Communications Construction Group έχει συνάψει συμβόλαια 40 δισ. δολαρίων και έχει κατασκευάσει 10.320 χιλιόμετρα οδικών δικτύων, 95 λιμάνια, 10 αεροδρόμια, 152 γέφυρες και 2.080 σιδηροδρομικές γραμμές στις χώρες που ανήκουν στον Δρόμο του Μεταξιού. Τους κινδύνους έχει επισημαίνει η Fitch Ratings στη Σαγκάη, τονίζοντας πως «πολλά από αυτά τα δάνεια θα καταλήξουν σε χώρες που δυσκολεύονται να διασφαλίσουν πιστώσεις από δυτικές τράπεζες, καθώς η πιστοληπτική τους αξιολόγηση δεν είναι ικανοποιητική και συχνά τα έργα δεν είναι βιώσιμα από εμπορικής πλευράς».