Νίκος Δένδιας: Αν η Τουρκία κλιμακώσει έχουμε συγκεκριμένες, εκ του Συντάγματος υποχρεώσεις και νόμιμες επιλογές

Αναλυτικά η συνέντευξη του Υπουργού Εξωτερικών στην Real της Κυριακής

Η επίσκεψη του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών στη χώρα μας συνιστά μια νέα απόπειρα διαμεσολάβησης, θεωρείτε ότι υπάρχουν πιθανότητες επιτυχίας; Εμείς είμαστε διατεθειμένοι να συμμετάσχουμε εκ νέου σε έναν τριμερή διάλογο;

Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι προωθεί τον διάλογο με όλους ανεξαιρέτως τους γείτονές της. Μέσω ειλικρινούς διαλόγου φθάσαμε στις συμφωνίες με την Αίγυπτο και την Ιταλία και μέσω διαλόγου φθάσαμε στην υπογραφή της αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ. Μέσω διαλόγου, που θα ξεκινήσει σύντομα, θα φθάσουμε σε συμφωνία με την Αλβανία. Με τον Χάικο Μάας συζητήσαμε τόσο την καλοδεχούμενη από πλευράς μας διάθεση της Γερμανίας να διαδραματίσει έναν εποικοδομητικό ρόλο στην αποκλιμάκωση των εντάσεων που προκαλεί η γείτονα, όσο και την πάγια θέση της χώρας μας ότι είμαστε πάντοτε έτοιμοι για διάλογο με την Τουρκία. Ήμουν, όμως σαφής δεν μπορεί να υπάρχει διάλογος υπό καθεστώς απειλών, προσβολών και προκλήσεων ή όταν παραβιάζονται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Μέχρι στιγμής η συστηματική παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας καθιστά κενές και προσχηματικές τις δηλώσεις της περί ετοιμότητας για διάλογο. Για να υπάρξει διάλογος απαιτείται αποκλιμάκωση και ένα σαφές πλαίσιο αναφοράς που δεν μπορεί να είναι άλλο από το Διεθνές Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και τους κανόνες καλής γειτονίας. Διάλογος δεν μπορεί να υπάρξει εκτός του αυτονόητου αυτού πλαισίου.

Την Πέμπτη κυρώθηκαν από την ελληνική Βουλή οι συμφωνίες για ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Πότε θα κατατεθούν στον OHE και ειδικά η συμφωνία με την Αίγυπτο που διεμβολίζει το τουρκολιβυκό μνημόνιο;

Κατ’ αρχάς θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου για την κύρωση των δύο συμφωνιών από τη Βουλή των Ελλήνων. Πρόκειται για δύο ισορροπημένες συμφωνίες που βρίσκονται σε πλήρη ευθυγράμμιση με το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας οι οποίες προάγουν αμοιβαία επωφελείς λύσεις μεταξύ γειτονικών χωρών. Πρόκειται για συμφωνίες που εξυπηρετούν το εθνικό συμφέρον. Παράλληλα, αναδεικνύουν την προσήλωση της Ελλάδας αλλά και των αντισυμβαλλόμενων χωρών, Ιταλίας και Αιγύπτου, στο Διεθνές Δίκαιο. Αναδεικνύουν το Διεθνές Δίκαιο ως κοινό τόπο πάνω στον οποίο οικοδομούνται οι διακρατικές σχέσεις στην περιοχή μας. Καθιστούν, δε, προφανή τη διαφορά ανάμεσα στο πώς επιλέγει η χώρα μας αλλά και οι άλλες χώρες της περιοχής μας, να επιλύει τις διαφορές και στο πώς η Τουρκία εμμένει στη συστηματική παραβατική της συμπεριφορά. Οι δύο συμφωνίες μετά την ολοκλήρωση της κυρωτικής διαδικασίας, θα κατατεθούν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Θα ενημερώσω σχετικά τον γενικό γραμματέα του OHE, Αντόνιο Γκουτέρες κατά την προσεχή συνάντησή μας την επόμενη Παρασκευή.

Η Τουρκία έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει σε παράνομη παραχώρηση οικοπέδων στην περιοχή που ορίζει το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Πώς θα αντιδράσετε σε μια τέτοια ανακοίνωση;

Μια τέτοια κίνηση θα ήταν απολύτως καταδικαστέα. Δεν θα με εξέπληττε, βέβαια, καθώς εντάσσεται στην όλη παραβατική λογική και συμπεριφορά στην οποία επιμένει η Τουρκία, μολονότι δεν παράγει διεθνώς νόμιμα αποτελέσματα. Δεν συμβάλλει παρά μόνον στο να εδραιώσει περαιτέρω την εικόνα της Τουρκίας ως τον κατά συρροή διεθνή παραβάτη στην περιοχή μας. Τα δικαιώματα της Ελλάδας στη θαλάσσια περιοχή που καλύπτει το παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο ουδόλως επηρεάζονται, παρά τη χονδροειδή προσπάθεια σφετερισμού τους. Η νόμιμη συμφωνία που υπογράψαμε με τη φίλη Αίγυπτο, συμφωνία δύο χωρών που έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα, ήρθε να επικαλύψει και να επιβεβαιώσει τον εντελώς παράνομο χαρακτήρα του μνημονίου Τουρκίας-Σαράτζ. Η Τουρκία, στρατιωτικοποιώντας την κατάσταση, εκθέτει με τον πλέον πρόδηλο τρόπο την ένδεια δικών της νομικών επιχειρημάτων. Στις προκλητικές και παράνομες ενέργειες της Τουρκίας, οι οποίες σημειωτέον προκαλούν ολοένα εντονότερες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα, εμείς επιλέγουμε τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και βάσει αυτού πορευόμαστε. Επιτρέψτε μου, ωστόσο, να τονίσω για ακόμη μία φορά και προς αποφυγή παρανοήσεων: η Ελλάδα θα υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα που έχει στη διάθεσή της την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ε.Ε. Δεν έχει την επιλογή του άλλως πράττειν. Και αυτό το μήνυμα το έχει αποσαφηνίσει προς πάσα κατεύθυνση.

Πώς θα αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο να στείλει η Τουρκία σεισμογραφικό για έρευνες; Υπάρχει περίπτωση να κλιμακώσουμε τον βαθμό της αποτροπής;

Στόχος του μαραθωνίου επαφών και συνομιλιών του υπουργείου Εξωτερικών όλο αυτό το διάστημα είναι η δημιουργία μιας διπλωματικής ασπίδας που να λειτουργεί αποτρεπτικά στην τουρκική επιθετικότητα. Απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσει η ασπίδα αυτή είναι, επίσης η επιχειρησιακή ετοιμότητα, το αξιόμαχο και η αποτρεπτική δυνατότητα των Ενόπλων Δυνάμεών μας. Τα στοιχεία αυτά, σε συνδυασμό με την αποφασιστικότητα και τη διαρκή, νηφάλια αξιολόγηση των δεδομένων, είναι τα κλειδιά μιας επιτυχημένης στρατηγικής αποτροπής. Αν η Τουρκία επιλέξει να κλιμακώσει τις προκλήσεις της αγνοώντας τις εκκλήσεις και παροτρύνσεις των εταίρων και συμμάχων της, η χώρα μας έχει συγκεκριμένες, εκ του Συντάγματος υποχρεώσεις και, εκ του Καταστατικού Χάρτη του OHE, νόμιμες επιλογές. Η Τουρκία σφάλλει εάν θεωρεί ότι μέσω της μάταιης προσπάθειας, της δημιουργίας τετελεσμένων, η Ελλάδα θα υπαναχωρήσει και θα αποδεχθεί την εις βάρος της παρανομία.

Έχετε δηλώσει ότι το επόμενο βήμα για την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ θα είναι η συμφωνία με την Αλβανία. Με την Κύπρο θα υπογράψετε συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες;

Η ελληνική διπλωματία έχει επιδείξει το τελευταίο διάστημα αποτελεσματικότητα ως προς την επίτευξη στόχων που μέχρι σήμερα διέφευγαν. Έχει εξέλθει από την περίοδο της ακινησίας. Στόχος είναι να οριοθετήσουμε σταδιακά, μετερχόμενοι πάντοτε των δυνατοτήτων που προσφέρει το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, το σύνολο των θαλάσσιων ζωνών μας, με την Κύπρο φυσικά σε προεξάρχουσα θέση, δεδομένων και των δεσμών, της συναντίληψης και του διαρκούς μεταξύ μας συντονισμού. Ωστόσο, στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και δη σε μια θαλάσσια περιοχή όπως η ανατολική Μεσόγειος, υπάρχει μια απαραίτητη αλληλουχία ενεργειών που πρέπει να προγραμματιστούν και να εκτελεστούν με ακρίβεια. Τούτο αναδεικνύεται και από την προσεκτική ανάγνωση της συμφωνίας με την Αίγυπτο. Η ίδια η γεωγραφία της Μεσογείου υπαγορεύει τη συνεργασία και την πολυμερή συνεργασία. Και να είστε βέβαιος, κ. Σιαδήμα, ότι, εν ευθέτω χρόνω και αφού ωριμάσουν οι συνθήκες, θα προχωρήσουμε με την Κύπρο προς την κατεύθυνση αυτή. Όπως βεβαίως ότι πρέπει να προχωρήσουν και οι συζητήσεις μας με τη Λιβύη, συζητήσεις για τις οποίες το λιβυκό Κοινοβούλιο έχει δηλώσει απόλυτη ετοιμότητα.

Ανακοινώσατε στη Βουλή επέκταση των χωρικών μας υδάτων. Σκοπεύετε να τα επεκτείνετε στο Ιόνιο; Νοτίως της Κρήτης;

Ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων, ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα δώδεκα ναυτικά μίλια στο Ιόνιο μέχρι το ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου. Η επέκταση της εθνικής μας κυριαρχίας είναι ιστορικής σημασίας γεγονός για τη χώρα. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός δήλωσε χωρίς υπεκφυγές ότι η χώρα μας επιφυλάσσεται να ασκήσει μελλοντικά και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές το ίδιο δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων, με σεβασμό στο Δίκαιο της Θάλασσας και την εφαρμογή της μέσης γραμμής. Η Ελλάδα έχει ξεκάθαρη στρατηγική ως προς αυτό και εργάζεται μεθοδικά για τη σταδιακή επέκταση των χωρικών μας υδάτων.

Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί τελικά να πραγματοποιηθεί ο διάλογος με την Τουρκία;

Η Ελλάδα είναι πάντα έτοιμη και προετοιμασμένη να εισέλθει σε διάλογο με την Τουρκία για την επίλυση της μόνης υφιστάμενης διαφοράς που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και, κατ’ επέκταση, της υπερκείμενης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Οι προϋποθέσεις είναι αυτονόητες και υπαγορεύονται από το Διεθνές Δίκαιο. Ο διάλογος πρέπει να γίνεται δίχως απειλές και εκβιασμούς δίχως προκλήσεις δίχως την απειλή πολέμου. Η Ελλάδα είναι ένα σύγχρονο και αξιόπιστο ευρωπαϊκό κράτος του 21ου αιώνα και δεν μπορεί παρά να εργάζεται για την ειρηνική επίλυση των διαφορών της μέσω του διαλόγου, υπό τους κανόνες που ορίζει το Διεθνές Δίκαιο. Το ίδιο αναμένουμε και από τους συνομιλητές μας, μηδενός εξαιρουμένου. Θα συνεχίσουμε να καλούμε την Τουρκία να συμμετάσχει στη σύγχρονη διεθνή πραγματικότητα, σεβόμενη το Διεθνές Δίκαιο, την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα και των λοιπών κρατών στον περίγυρό της. Να σταματήσει να αποτελεί μια θλιβερή παραφωνία στην περιοχή μας και να εργαστεί για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία όλων των λαών της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Ανεξάρτητα από το πώς θα κινηθεί η Τουρκία, η Ελλάδα και η Αίγυπτος μπορεί να σύρουν την Τουρκία στη Χάγη για το θέμα της υφαλοκρηπίδας; Είναι μια λύση το Δικαστήριο της Χάγης;

Φυσικά και είναι λύση. Εντούτοις, μια χώρα δεν μπορεί να συρθεί χωρίς τη βούλησή της ενώπιον οιουδήποτε δικαιοδοτικού οργάνου. Εν προκειμένω, η Ελλάδα έχει εκφράσει διά του πρωθυπουργού την ετοιμότητά της να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εφόσον δεν καταφέρουμε μέσω διαλόγου να καταλήξουμε σε συμφωνία με την Τουρκία. Μια κοινή προσφυγή στη Χάγη, βεβαίως προϋποθέτει ότι αμφότερα τα μέρη δέχονται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου και ότι έχουν συμφωνήσει επακριβώς σχετικά με το ποια είναι η διαφορά επί της οποίας θα κληθεί αυτό να ετυμηγορήσει. Η Ελλάδα, βεβαίως έχει επανειλημμένα, επί όλων των κυβερνήσεων, δηλώσει ότι Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειος συνιστούν έναν γεωγραφικό χώρο και μία διαφορά και άρα μία ενιαία διαδικασία επίλυσης διαφοράς. Και να μην ξεχνάμε ότι στην ανατολική Μεσόγειο υφίσταται και η Κύπρος. Η Τουρκία, όμως μέχρι στιγμής δεν δέχεται τη δικαιοδοσία του, για προφανείς λόγους. Σε κάθε περίπτωση, η βέλτιστη λύση είναι πάντοτε εκείνη που έχει συμφωνηθεί, ιδία βουλήσει, μεταξύ των μερών, καθώς θα ήταν δικής τους πατρότητας και όχι προϊόν επιβολής.