Νίκολας Μπερνς: Η Τουρκία δημιουργεί προσκόμματα σε κρίσιμες πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ

Ολοένα και πιο συχνά, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με κράτη συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, όπως είναι η Γαλλία και η Ελλάδα, αγνοώντας όχι μόνο τους κανόνες της Συμμαχίας, αλλά και το διεθνές δίκαιο.

Τέτοια περιστατικά έχουν σημειωθεί στη Λιβύη και στην ανατολική Μεσόγειο, στα χωρικά ύδατα ανοικτά της Ρόδου. Η Τουρκία έχει προκαλέσει την ενόχληση του ΝΑΤΟ, εξαιτίας της επιθετικότητας, της αμετροέπειας και του αυταρχισμού της. Παρότι Ευρωπαίοι διπλωμάτες παραδέχονται το γεγονός αυτό, ελάχιστοι είναι πρόθυμοι να το συζητήσουν ανοικτά.

Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952, είναι πολύ ισχυρή και στρατηγικά σημαντική για να τεθεί ενώπιον των ευθυνών της από τη Συμμαχία. Η Αγκυρα από τη μεριά της, έχει απορρίψει κάθε κριτική, χαρακτηρίζοντάς την αδικαιολόγητη. Ορισμένοι πρέσβεις του ΝΑΤΟ εκτιμούν ότι η Τουρκία αποτελεί πλέον απειλή για τις δημοκρατικές αξίες και τη συλλογική άμυνα της Συμμαχίας. Η πιο επιθετική, εθνικιστική και θρησκευόμενη Τουρκία συγκρούεται ολοένα και πιο συχνά με τους Δυτικούς συμμάχους της με αφορμή τη Λιβύη, τη Συρία, το Ιράκ, τη Ρωσία και τα ενεργειακά κοιτάσματα στην ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια ώρα, ο ενισχυόμενος αυταρχισμός του προέδρου Ερντογάν ενοχλεί τους νατοϊκούς εταίρους της Αγκυρας. Παρά ταύτα, η Τουρκία συνεχίζει να απολαμβάνει ιδιότυπη ασυλία, χάρη στην απουσία σαφούς αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και στην περιφρόνηση με την οποία ο πρόεδρος Τραμπ αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ και τον θαυμασμό του για τον Ταγίπ Ερντογάν.

Διαβάστε επίσης: Η Τουρκία οδηγεί σε ένα ΝΑΤΟ «δύο ταχυτήτων»

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 28 Ιουνίου 2020

Η τουρκική αδιαφορία για την πολιτική της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας εκδηλώθηκε με τη στήριξή της σε ακραίες ένοπλες οργανώσεις στη Συρία, την αγορά ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος, παρά τις έντονες διαφωνίες της Ουάσιγκτον, τις συστηματικές της παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, τις επιθετικές της γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, τη διαρκή δαιμονοποίηση του Ισραήλ και την αξιοποίηση συνειδητής παραπληροφόρησης.

Η ανεκτικότητα του γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, απέναντι στην τουρκική και την αμερικανική μονομέρεια έχει αποθρασύνει την Αγκυρα και την Ουάσιγκτον. Παρότι και άλλα κράτη, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, παραβιάζουν και αυτά τους νατοϊκούς κανόνες, μόνο η Τουρκία δημιουργεί προσκόμματα σε κρίσιμες πρωτοβουλίες της Συμμαχίας, λέει ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα και στο ΝΑΤΟ, Νίκολας Μπερνς. Το ΝΑΤΟ λαμβάνει αποφάσεις ομόφωνα, οπότε κάθε τουρκική διαφωνία είναι ικανή να αναστείλει οποιαδήποτε πρωτοβουλία. Η Γαλλία έχει χρησιμοποιήσει και αυτή το δικαίωμα βέτο που διαθέτει για να προωθήσει τα εθνικά της συμφέροντα, αλλά η Τουρκία συνηθίζει να εμποδίζει τη σύναψη συμφωνιών του ΝΑΤΟ με κράτη που αντιπαθεί, όπως το Ισραήλ, η Αρμενία, η Αίγυπτος και τα Εμιράτα.

Εδώ και μήνες, η Τουρκία παρεμποδίζει νατοϊκό σχέδιο άμυνας της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής, που συνορεύουν με τη Ρωσία. Την ίδια ώρα, η Αγκυρα απαιτούσε από το ΝΑΤΟ να χαρακτηρίσει τρομοκρατικές πολλές κουρδικές οργανώσεις, οι οποίες μάχονται για την ανεξαρτησία τους. Πολλές από τις οργανώσεις αυτές υπήρξαν οι καλύτεροι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους και της Αλ Κάιντα στη Συρία και το Ιράκ.

Η επιμονή της Αγκυρας να εντάξει το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 στο οπλοστάσιό της προκαλεί την οργή του ΝΑΤΟ, καθώς κάτι τέτοιο θα φέρει Ρώσους μηχανολόγους στο εσωτερικό της νατοϊκής αεράμυνας, αποκαλύπτοντας αδυναμίες της Συμμαχίας και πλήττοντας ταυτόχρονα το αξιόμαχο του μαχητικού πέμπτης γενιάς F-35. Την ίδια στιγμή, η εμμονή του Ερντογάν να αγνοεί τη νατοϊκή πολιτική στον εμφύλιο στη Λιβύη έχει οδηγήσει σε επικίνδυνες ναυτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ γαλλικών και τουρκικών πολεμικών πλοίων, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θερμό επεισόδιο μεταξύ των δύο κρατών.

Η απόφαση του Τούρκου προέδρου να στείλει ερευνητικό σκάφος στα ανοικτά της Κύπρου, προκαλώντας ευρωπαϊκές κυρώσεις εις βάρος της Αγκυρας, οδήγησε την Αθήνα στα όρια, με την ένταση να αποκλιμακώνεται μόνο χάρη στην παρέμβαση της Γερμανίας.

Η Τουρκία είναι μία διαφορετική χώρα υπό την προεδρία Ερντογάν, ο οποίος επέλεξε να προσελκύσει το ακραίο ισλαμικό στοιχείο, θεωρώντας το απαραίτητο για την πολιτική του επιβίωση. Η πρόσφατη απόφασή του για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος σηματοδοτεί το οριστικό του διαζύγιο από τις αρχές του κοσμικού κεμαλισμού, επιλέγοντας εφεξής την προώθηση νεοοθωμανικών φιλοδοξιών.

(STEVEN ERLANGER / THE NEW YORK TIMES)