«Μνήμες πείνας» και η προοοπτική μιας «déjà vu» χρεωκοπίας 2ο μέρος (video)

Επιστρέφοντας αυτές τις ημέρες στην Ελλάδα αντιμετώπισα έκπληκτος σκηνές σε σουπερ μάρκετ και τράπεζες από ανθρώπους που έκαναν προμήθειες σε βασικά είδη σε μεγάλες ποσότητες ή προχωρούσαν σε μεγάλες αναλήψεις των καταθέσεών τους φοβούμενοι μία νέα και επίπονη χρεωκοπία, αποτέλεσμα της ασταθούς πολιτικής περιόδου που ήδη βρίσκεται προ των πυλών.

Μεγάλες πωλήσεις σημειώνει ένα βιβλίο με συνταγές «πείνας» από την εποχή της κατοχής ενώ φίλοι και γνωστοί ρωτούν όποιον «ξέρει» κάτι παραπάνω για το τι θα γίνει… Ήδη αναπτύσσεται μια επικίνδυνη παραφιλολογία για το πώς θα επιβιώσουμε την «επόμενη ημέρα» ενώ κυκλοφορούν και διάφορες λίστες με είδη που πρέπει να προμηθευτούν τα νοικοκυριά καθώς και οδηγίες για το πώς θα λειτουργεί η αγορά σε περίπτωση χρεωκοπίας. Μεταφέρω ένα από τα σχετικά μηνύματα που έλαβα προσφάτως:

«Η αγορά σε πρώτη άμεση φάση κάποιων ημερών θα μείνει σχεδόν ανεπηρέαστη. Σταδιακά ωστόσο θα αδυνατούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους εισαγωγείς που χρηματοδοτούν τις εισαγωγές τους μέσω τραπεζών ή με την έκδοση εγγυητικών επιστολών (καθώς δεν θα γίνονται αποδεκτές από τις ξένες αντισυμβαλλόμενες τράπεζες). Τα αντίστοιχα εισαγόμενα προϊόντα θα εκλείψουν. Η άνοδος των τιμών θα γίνεται ολοένα πιο αντιληπτή και πρώτα στα εισαγόμενα. Σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις στις τιμές αλλά και τις ποσότητες του πετρελαίου καθώς δεν θα είναι εύκολη η αγορά της αναγκαίας πρώτης ύλης χωρίς την πολιτική διευθέτηση με τις χώρες που μας προμηθεύουν. Εν τέλει η άνοδος τιμών θα παρασύρει και τα εγχώρια προϊόντα. Η ταχύτητα ανόδου των τιμών θα οδηγήσει τους εμπόρους και προμηθευτές σε κερδοσκοπικές επιλογές απόκρυψης προϊόντων ώστε να πουληθούν αργότερα σε υψηλότερες τιμές. Βέβαια η αύξηση των τιμών δεν θα αντιστοιχηθεί με ανάλογη αύξηση των μισθών. Τυχόν υιοθέτηση πολιτικής αυτόματης προσαρμογής των μισθών στις τιμές από την επερχόμενη αριστερή κυβερνητική πλειοψηφία θα οδηγήσει σε επιτάχυνση των πληθωριστικών πιέσεων. Επιπλέον το νέο χρήμα που θα τυπώνεται για να καλύπτει τα ελλείμματα του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα θα πολλαπλασιάζει τις πληθωριστικές πιέσεις (καθώς δεν υπάρχουν πια επαρκείς μακροχρόνιες αποταμιεύσεις για να χρηματοδοτούν μέσω υποχρεωτικών δεσμεύσεων από την ΤτΕ το δημόσιο τομέα, όπως στις δεκαετίες του 1970 και 1980). Με άλλα λόγια ακρίβεια δίχως προηγούμενο (πέραν ίσων του χειμώνα του 1941).»

Πολλοί με ρωτούν για την βιωματική τραυματική μου εμπειρία από την περίοδο του γιουγκοσλαβικού υπερπληθωρισμού κι εγώ αντιλαμβάνομαι ότι δεν είμαι σε θέση να περιγράψω το πώς ζούσα..Ακόμη και σήμερα αποφεύγουμε οι «συναγωνιστές της επιβίωσης» να αναφερόμαστε σε εκείνες τις ημέρες.. Ίσως τα παρακάτω βιντεάκια δώσουν μια κάποια ιδέα για το πώς ήταν μία απλή καθημερινή ημέρα σε κατάσταση χρεωκοπίας…

Ίσως μία από τις χειρότερες συνέπειες εκείνης της περίοδου ήταν η εμφάνιση και η εδραίωση ενός υπερεγκληματικού μορφώματος με υπερεθνικιστικές προεκτάσεις που αργότερα διαχύθηκε σε όλη την Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι το ρεπορτάζ των καλών Σέρβων συναδέλφων για εκείνη την εποχή.

http://youtu.be/NKNb-j7Jr-0

Η Ελλάδα μετράει στον ελεύθερο βίο της τέσσερις συναπτές χρεοκοπίες (1829, 1880,1893, 1932) και δύο παρολίγον πτωχεύσεις (εντοπίζονται α) στη περίοδο μετά τον εμφύλιο που η χώρα βασίστηκε οικονομικά στο Σχέδιο Μάρσαλ και β)τη σημερινή περίοδο, που δείχνει ότι με πολλές θυσίες , ξεπέρασε τη τυπική χρεωκοπία).

Πρέπει να τονισθεί ότι σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, η οικονομική κατάρρευση δεν ήταν η χειρότερη συνέπεια. Σχεδόν κάθε χρεωκοπία κατέληγε σε μια εθνική καταστροφή, ενίοτε από την ανάγκη «ελλειμματικών» ηγεσιών να κρατηθούν στην εξουσία, στρέφοντας της χώρα σε μια τυχοδιωκτική διεκδίκηση (ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897) ή αφήνοντας την να καταφύγει σε μια σκοτεινή εσωτερική κατάσταση (δικτατορία του 1936).

Ωστόσο οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο τα «μαύρα σενάρια» μιας επερχόμενης χρεωκοπίας. Κι ενώ τα χρέη τότε προκαλούσαν οι εθνικές καταστροφές και οι εξωτερικοί κλυδωνισμοί η τρέχουσα κατάσταση οφείλεται στην κατάρρευση του αναπτυξιακού και κοινωνικού μοντέλου μιας ολόκληρης εποχής, που δεν είναι άλλη από την εποχή της μεταπολίτευσης.

Το αξιοπερίεργο, όμως, είναι ότι σε αυτή τη νέα επαπειλούμενη χρεωκοπία σημαντικό ρόλο παίζει η απουσία πολιτικής ηγεσίας και η αδυναμία της εγχώριας ελίτ να εναρμονισθεί με το εθνικό συμφέρον κοιτάζοντας , πάντοτε, το δικό της συμφέρον.

Η Ελλάδα πληρώνει βαριά το ότι δεν έχει αποθέματα ηγεσιών, δεν απέκτησε ευπατρίδες ή μια αστική τάξη με βάθος –με τα καλά της και τα κακά της-, που παίρνουν στις πλάτες τους ιστορικές ευθύνες, όπως συνέβηκε και σε άλλες «μικρές» χώρες της Ευρώπης.

Ας ελπίσουμε ότι η σημερινή πολιτική ηγεσία θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ή ότι θα είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της για τις επιλογές της…..