«Μέρες Γερμανικής Κατοχής» ζει η Ελληνική Οικονομία

Η αποδοχή από τη Νέα Ελληνική Κυβέρνηση του κ. Αλ. Τσίπρα των μέτρων που επέβαλαν οι πιστωτές σηματοδοτούν πλέον όχι μόνον την παγίωση του «ελληνικού τύπου» χρηματοπιστωτικού προτεκτοράτου αλλά και την πλήρη κατάρρευση της «καπιταλιστικής οικονομίας» και της «ελεύθερης επιχειρηματικότητας» στην Ελλάδα σε όποιο βαθμό αυτή υπήρχε.

Η Νέα Ελληνική Κυβέρνηση του κ. Αλ. Τσίπρα ευθύνεται διότι με τους χειρισμούς της συνέβαλε στην επιδείνωση όλων των οικονομικών και κατ’ επέκταση κοινωνικών δεικτών που ήταν αποτέλεσμα των «μνημονιακών πολιτικών» τω ν προηγουμένων κυβερνήσεων και που οδήγησε ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού σε κοινωνική εξαθλίωση.

Πιο συγκεκριμένα:

• Τα τελευταία χρόνια η παραγωγική βάση της χώρας έχει εξαρθρωθεί, ενώ η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά 1/4.
• Το 1/4 του πληθυσμού βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας, ενώ οι μισοί από αυτούς δεν έχουν καταφέρει να ενταχθούν στην εργατική βάση, ενώ σε κάποιες περιοχές τα ποσοστά αγγίζουν και το 60%.
• Σύμφωνα με ανάλυση που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Reuters, από το 2008 έως το 2015 οι Έλληνες έγιναν φτωχότεροι κατά 40%, ενώ τα εισοδήματα (για το 2014) έχουν πέσει κάτω από το επίπεδο που βρίσκονταν το 2003.
• Ένας στους πέντε βρίσκεται κάτω από το επίπεδο φτώχειας (ο αριθμός έχει διπλασιαστεί από το 2008), ενώ περίπου τέσσερα εκατομμύρια Έλληνες κινδυνεύουν να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχειας.
• Εκτιμάται ότι 800.000 Έλληνες είναι χωρίς ιατρική περίθαλψη ή πρόσβαση λόγω έλλειψης ασφάλισης ή φτώχειας.
• Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάθλιψη σχεδόν έχει τριπλασιαστεί από 3% έως 8% μεταξύ του πληθυσμού μόνο κατά την έναρξη της κρίσης.Ενώ το ποσοστό αυτοκτονιών ήταν πολύ χαμηλό, αυξήθηκε κατά 35% στην Ελλάδα μεταξύ του 2010 και του 2012, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal.Η χρηματοδότηση για την ψυχική υγεία μειώθηκαν κατά 20% μεταξύ 2010 και 2011 και κατά επιπλέον 55% το 2012.
• Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, ο πληθυσμός στην Ελλάδα έχει μειωθεί, ατά περίπου 400.000. Περισσότεροι από 120.000 επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών, μηχανικών και επιστημόνων έχει εγκαταλείψει την Ελλάδα από την αρχή της κρίσης το 2010.

Το υπάρχον σύστημα της αγοράς στην Ελλάδα έχει διαλυθεί, εξαιτίας της ενδημικής διαφθοράς, της δημοσιονομικής κακοδιαχείρισης από το κράτος και του ανταγωνισμού στις παγκόσμιες αγορές.

Όπως επισημαίνουν οι Κοινωνικοί Εταίροι και η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδας (ΚΕΕΕ) σε επιστολή τους προς την Κυβέρνηση «η ραγδαία πτώση στην οικονομική δραστηριότητα, λόγω των τραπεζικών περιορισμών, έχει επιφέρει βαρύτατο πλήγμα στη λειτουργία των επιχειρήσεων, με την πτώση των πωλήσεων να κυμαίνεται από 30% ως 80%, ανάλογα με τον κλάδο. Η ανάγκη στήριξης και σταθεροποίησης της οικονομίας, είναι κατεπείγουσα και επιτακτική. Πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί η επικείμενη παγίωση των επιπτώσεων στις επιχειρήσεις και στην απασχόληση. Η ανακοπή της φθίνουσας πορείας της οικονομίας προϋποθέτει άμεσα μέτρα που αφορούν στην ρευστότητα, στις φορολογικές υποχρεώσεις, στις εξαγωγές, στο επιχειρηματικό περιβάλλον και στις επενδύσεις.»

Στο μεταξύ, η έλλειψη ρευστού λόγω των capital controls έχει αναγκάσει τους ανθρώπους να αλλάξουν τις συνήθειές τους υιοθετώντας μορφές ανταλλακτικής οικονομίας που ήταν και η βασική αρχή συναλλαγής μεταξύ των Ελλήνων στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα. Σήμερα αυξάνονται οι συναλλαγές που πραγματοποιούν οι πολίτες μέσω Δικτύων Ανταλλαγών όπου οι συναλλασσόμενοι μπορούν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους υπηρεσίες και αγαθά χωρίς την παρεμβολή του επίσημου νομίσματος (ευρώ) ή με ένα μόνο μέρος της αξίας του αγαθού ή υπηρεσίας που αντιστοιχεί στη φορολογική υποχρέωση να καταβάλλεται σε ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο πολλοί Ελληνες πειραματίζονται με ένα νέο είδος οικονομίας, αναπροσδιορίζοντας τους όρους του εμπορίου προκειμένου να διασώσουν τις επιχειρήσεις τους. Οι πειραματικές προσπάθειες επιχειρηματιών σε όλη την Ελλάδα να παρακάμψουν τους μεσάζοντες και να πουλήσουν απευθείας στους καταναλωτές, μολονότι δεν αποτελούν μακροπρόθεσμες λύσεις, αντιπροσωπεύουν την τελευταία προσπάθεια αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης.

Πρόκειται για το αναδυόμενο συνδυαστικό μοντέλο της «Κοινωνικής και Κυκλικής Οικονομίας» .

Η «Κοινωνική Οικονομία» σύμφωνα με τον ορισμό που οι Σοφία Αδάμ και Χρίστος Παπαδόπουλος παραθέτουν σε έκδοση του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, «αποτελείται από όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που διεξάγονται από επιχειρήσεις, κυρίως συνεταιρισμούς, ενώσεις και κοινωνίες αλληλοβοήθειας, οι οποίες εμφορούνται από τις ακόλουθες αρχές: Προτεραιότητα στις υπηρεσίες προς τα μέλη και την κοινότητα και όχι στο κέρδος, αυτόνομη διοίκηση, δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, προβάδισμα στα μέλη και στην εργασία έναντι του κεφαλαίου στη διανομή των κερδών».

Η «Κοινωνική Οικονομία» στην Ελλάδα έχει θεσμοθετηθεί με τον Ν. 4019/2011 και ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας, θεσπίζεται η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ. – Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνική φροντίδας,Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού) που προωθεί και την έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει μόλις το 1,8% της συνολικής απασχόλησης και περίπου το 2,9% της μισθωτής εργασίας, που είναι τα μικρότερα ποσοστά μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η κυκλική οικονομία αφορά στην αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου που βασιζόταν στον τύπο «εξαγωγή – κατασκευή – κατανάλωση – διάθεση» δίδοντας έμφαση στην επαναχρησιμοποίηση, την ανταλλαγή, την ανακύκλωση και γενικότερα την εξάλειψη των αποβλήτων.

Η κυκλική οικονομία είναι μεν ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όμως μόλις τώρα γίνεται αισθητή, εξαιτίας κυρίως των μεγάλων πιέσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και το σύνολο του πλανήτη (κλιματική αλλαγή, περιβαλλοντική υποβάθμιση, έλλειψη φυσικών πόρων). Η Κομισιόν εκτιμά ότι η μετάβαση στην κυκλική οικονομία θα φέρει για την ευρωπαϊκή οικονομία οφέλη της τάξης των 630 δισ. ευρώ ετησίως και θα δημιουργήσει περισσότερες από 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ε.Ε. έως το 2030.

Η σημερινή πραγματικότητα φαίνεται ότι δεν μπορεί να ανατραπεί και ως εκ τούτου θα πρέπει να εξετάσουμε πλέον την «επόμενη ημέρα» μιας χρεωκοπημένης Χώρας που θα λειτουργεί υπό καθεστώς διαρκούς «μνημονιακής επιτήρησης» με την παρουσία «τοποτηρητών» ενός Διεθνούς Οικονομικού Διευθυντηρίου.

Από τη στιγμή που τα μηνύματα πληθαίνουν από ΗΠΑ και ΕΕ για την εκπόνηση σχεδίων «ανθρωπιστικής βοήθειας» προς την χρεοκοπημένη Ελλάδα δεν αποκλείεται να δούμε σύντομα έννοιες όπως είναι τα τα «επιχειρηματικά κεφάλαια για Φιλανθρωπικούς Σκοπούς («Venture Philanthropy») ή τους «Επενδυτές Αγγέλους» (Angel investors).

Η Ελλάδα έχει μία τελευταία ευκαιρία να αποτρέψει την επερχόμενη πραγματική ανθρωπιστική κρίση η οποία δεν θα είναι πλέον μόνον αφήγημα κομματικών επιτελείων.

Οι επερχόμενες εξελίξεις επιβάλλουν τον άμεσο απεγκλωβισμό του κ. Αλ. Τσίπρα από τις εμμονές και τα αδιέξοδά του , την ανάληψη από την αντιπολίτευση υπεύθυνων δράσεων και την δημιουργία κυβερνητικού σχήματος «ειδικού σκοπού» που θα αναλάβει την ανέλκυση του βυθισμένου πλοίου της ελληνικής οικονομίας.

Σε αντίθετη περίπτωση θα αναβιώσουν οι «μνήμες πείνας» σε εποχές πραγματικής χρεοκοπίας.