Λαθρομετανάστευση: Ανθρωπιστική ή ρεαλιστική προσέγγιση;

Μία από τις νέες σύγχρονες προκλήσεις αποτελεί και το φαινόμενο της μετανάστευσης, νόμιμης και παράνομης/παράτυπης (irregular).

Η αναφορά μας στο παρόν κείμενο αφορά κυρίως στα προβλήματα που αντιμετωπίζει, κυρίως, η ελληνική κοινωνία από τους ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, αυτούς δηλαδή που δεν διαθέτουν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα ή δεν πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις εισόδου ή εξόδου από μια χώρα. Η χρήση του όρου “λαθρομετανάστης” όσο κι αν έχει αρνητικό φορτίο δεν παύει να εκφράζει το συναισθημα που δημιουργεί ως οντότητα στην κοινή γνώμη, ενώ η έννοια του “λαθραίου” ταυτίζεται με την “κρύφια μετανάστευση” .

Ο συνολικός αριθμός των μεταναστών, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, έχει αυξηθεί από 175 εκατομμύρια το 2000 σε 232 εκατομμύρια σήμερα. ‘Ενας στους δέκα μετανάστες είναι κάτω των 15 ετών.Η ροή των εμβασμάτων που έστειλαν οι μετανάστες έφτασε πέρυσι τα 401 δισεκατομμύρια δολάρια, τέσσερις φορές περισσότερα από την επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (126 δισ. δολάρια).

Αναζητώντας τα σχετικά στοιχεία για την Χώρα μας, από το 2007, όταν έγινε η τελευταία νομιμοποίηση μεταναστών, μέχρι και τον Νοέμβριο 2014 έχουν συλληφθεί 785.000 διαφορετικά άτομα από την Ελληνική Αστυνομία επειδή δεν είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα. Αυτά τα στοιχεία δεν μπορούν να δώσουν ούτε κατά προσέγγιση τον αριθμό των διαβιούντων εν Ελλάδι αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών εάν λάβουμε υπόψη μας τη δυναμική που έχουν οι μεταναστευτικές ροές προς την χώρα μας.

Εμπειρικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι , η Ελλάδα έφτασε να έχει τουλάχιστον 1.500.000 αλλοδαπούς εν γένει, νόμιμους και παράνομους δηλαδή πάνω από το 10% του πληθυσμού της.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε τον περασμένο Δεκέμβριο το ελληνικό γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το πρώτο οκτάμηνο του 2014 πέρασαν στην Ελλάδα από τη θάλασσα 22.089 άτομα. Το αντίστοιχο διάστημα του 2013 ο αριθμός ήταν 6.834 άτομα, ενώ όλο το 2013 ήταν 11.500 άτομα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ανώτατων αξιωματικών του Λιμενικού οι συλλήψεις παράτυπων μεταναστών θα φτάσουν φέτος τις 60.000 από 40.000 πέρυσι ενώ υπάρχουν πληροφορίες ότι στα απέναντι τουρκικά παράλια υπάρχουν συγκεντρωμένοι 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες οι οποίοι περιμένουν να μπουν παράτυπα στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει η Καθημερινή, έχει τριπλασιαστεί ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών που συνελήφθησαν από τις λιμενικές αρχές το διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2015 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Συγκεκριμένα, το α΄ τρίμηνο του έτους διασώθηκαν από το προσωπικό του Λιμενικού Σώματος 10.445 αλλοδαποί, που εντοπίστηκαν να μπαίνουν παράτυπα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τη στιγμή που ο αριθμός τους το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι ήταν 2.863.

Η λαθρομετανάστευση δυναμιτίζει τις θεμελιώδεις αρχές, που έχει θεσπίσει και υιοθετήσει σχεδόν το σύνολο των χωρών της διεθνούς κοινότητας, για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημιουργεί προβλήματα ανασφάλειας και ξενοφοβίας στις κοινωνίες των χωρών υποδοχής, παραβιάζει τους διεθνείς κανόνες για την κυκλοφορία των προσώπων, συντελεί στην διατήρηση της εκμετάλλευσης της εργασίας των μεταναστών, επιβαρύνει τις οικονομίες των χωρών παράνομης διαμονής και συμβάλει στη συντήρηση κοινωνικών ανισοτήτων που οδηγούν σε κοινωνικές εκρήξεις.

Οι βασικότερες συνέπειες που έχουν καταγραφεί σε σχέση με την παράνομη μετανάστευση, είναι συνοπτικά οι εξής:

Δημόσια Υγεία:

• Κίνδυνος μεταφοράς λοιμωδών ασθενειών,
• Επιβάρυνση ΕΣΥ (μετανάστευση με σκοπό την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην Ελλάδα),
• Εστίες μόλυνσης από την κατάληψη εγκαταλελειμμένων κτηρίων στα κέντρα των μεγάλων πόλεων.

Δημόσια Τάξη και Ασφάλεια:

• Αύξηση της εγκληματικότητας (μικρο-εγκληματικότητα, κοινό & οργανωμένο έγκλημα – Μεγάλη συμμετοχή στο έγκλημα μη νόμιμων μεταναστών)
• Εργασιακή εκμετάλλευση αλλοδαπών (παρακράτηση ταξιδιωτικών εγγράφων, αρπαγές – απαγωγές – κατακράτηση, trafficking),
• Δημιουργία κλίματος ανασφάλειας και κίνδυνος φαινόμενων ρατσισμού, ξενοφοβίας και ρεβανσισμού,
• Δυσκολίες ένταξης και ενσωμάτωσης.
• Προβλήματα κοινωνικής ένταξης και προσαρμογής στο νέο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον (ρατσισμός, κοινωνικός αποκλεισμός, συνθήκες διαβίωσης, υγεία, διαμονή, παιδεία)
• Έκδοση πλαστών δικαιολογητικών νομιμοποίησης
• Προβλήματα συγκέντρωσης αλλοδαπών (νομίμων και μη) στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά και άλλων πόλεων (Πάτρα, Κέρκυρα, Ηγουμενίτσα κ.λπ.).
• Υπεραπασχόληση αστυνομικού προσωπικού στη διαχείριση μεταναστών (εκτιμάται πως 15.000 προσωπικό περίπου ασχολούνται εν όλω ή εν μέρει με μετανάστες – συνοριοφύλακες, τμήματα αλλοδαπών κτλ)
• Διαφοροποίηση της κατεύθυνσης των οικονομικών πόρων (πρόσληψη Συνοριοφυλάκων, ειδικός εξοπλισμός παρακολούθησης συνόδων, εκτός έδρας προσωπικού για εσωτερικό και εξωτερικό.

Ειδικά Θέματα Ασφαλείας:

• Δυσμενείς εκθέσεις και κριτικές από Διεθνείς Οργανισμούς και ΜΚΟ (CPT).
• Δημιουργία κλειστών κοινωνικών ομάδων με διαφορετική νοοτροπία και αντίληψη από την ελληνική, σε ακραίες περιπτώσεις δε, και εχθρικών αντιλήψεων.
• Ριζοσπαστισμός, γκετοποίηση, ποιότητα ζωής, αλλοίωση πληθυσμού.
• Μεταβολή εθνολογικής σύστασης της Ελλάδος.
• Δημιουργία μεγάλων θρησκευτικών – φονταμενταλιστικών κοινοτήτων
• Δημογραφικό ζήτημα δια της αλλοιώσεως του πληθυσμού

Εθνική Οικονομία

• Επιβάρυνση της εθνικής αλλά και κοινοτικής οικονομίας εξ’ αίτιας της δέσμευσης επιπλέον πόρων.
• Οικονομική εκμετάλλευση (μαύρη αγορά εργασίας) – απώλεια ασφαλιστικών εισφορών κ.λπ.
• Φαινόμενα Διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση.
• Δημιουργία συνθηκών παραοικονομίας- Παραεμπόριο.
• Ανάσχεση του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα και κυρίως στις νησιωτικές περιοχές.

Το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης πρέπει να αντιμετωπισθεί τόσο με ενέργειες άμεσου και κατασταλτικού χαρακτήρα όσο και με την ανάπτυξη μίας δυναμικής εναλλακτικής «μεταναστευτικής διπλωματίας» που θα κινείται μεταξύ ΕΕ και χωρών προέλευσης των λαθρομεταναστών αλλά και των μηχανισμών εκείνων που προωθούν τους λαθρομετανάστες προς την Χώρα μας με τη συνδρομή τρίτων κρατών (όπως λ.χ. Τουρκία).

Η μεταναστευτική πολιτική σε αυτή τη φάση της «Νέας Ελληνικής Κυβέρνησης» θα πρέπει να στραφεί κατά κύριο λόγο στην αντιμετώπιση των συνεπειών και όχι στη διατύπωση ανθρωπιστικών ιδεολογημάτων.