Λάμπρος Τζούμης – Μετά την Συμφωνία των Πρεσπών σειρά έχει το Αιγαίο;

*Ο Λάμπρος Τζούμης είναι Αντιστράτηγος ε.α.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στο κοινοβούλιο για τη συμφωνία των Πρεσπών, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ηλίας Καματερός δήλωσε ότι «ζηλεύει» τους Μακεδόνες, διότι δεν έχει υπογράψει ως Δωδεκανήσιος μια αντίστοιχη συμφωνία με την Τουρκία και ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχετε εσείς πρόβλημα ασφάλειας; Σε μας πετάνε αεροπλάνα και γίνονται αερομαχίες. Έχετε πρόβλημα με τα σύνορα; Εμάς διεκδικούν τα νησιά μας και συνεχώς ζητούν περισσότερα».

Πριν λίγες μέρες μάθαμε από τον εκπρόσωπο της Προεδρίας της Τουρκίας Ιμπραήμ Καλίν, ότι στις αρχές Φεβρουαρίου πρόκειται να επισκεφθεί την Τουρκία ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας.

Υπάρχει η άποψη ότι είναι αναγκαίο να υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας με την Τουρκία και η επίλυση των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών να επιτευχθεί μέσω ενός διαλόγου και υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Να επισημάνουμε ότι για την αφετηρία οποιουδήποτε διαλόγου και για την ενεργοποίηση ΜΟΕ απαραίτητη προϋπόθεση είναι η πολιτική βούληση των δύο μερών για αμοιβαία ασφάλεια. Στην περίπτωση των ελληνοτουρκικών διαφορών το ένα μέρος απειλεί το άλλο με πόλεμο, σε περίπτωση που ασκήσει το νόμιμο εθνικό κυριαρχικό του δικαίωμα περί επέκτασης των χωρικών του υδάτων στα 12 ν.μ.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στο παρελθόν δυο φορές είχε γίνει προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας ανάμεσα στις δυο χώρες. Συγκεκριμένα το 2000 από την τότε κυβέρνηση Σημίτη, με υπουργό εξωτερικών τον Γεώργιο Παπανδρέου, εξετάστηκε η δυνατότητα να χαρακτηριστεί η περιοχή στο Αιγαίο από τον 25ο μεσημβρινό και ανατολικά ως «χώρος αποφυγής έντασης» ανάμεσα στις δύο χώρες. Ο 25ος Μεσημβρινός είναι μία κάθετη γραμμή που ξεκινά από τα δυτικά της Ξάνθης (στα παράλια του Νέστου Ποταμού), διασχίζει τη Λήμνο, περνά έξω από την Εύβοια, συνεχίζει στην Τήνο και καταλήγει στο Ηράκλειο της Κρήτης χωρίζοντας το Αιγαίο στη μέση.

Στην περιοχή αυτή θα εφαρμοζόταν αφοπλισμός των στρατιωτικών αεροσκαφών και των δύο πλευρών και δεν θα εκτελούνταν πτήσεις ελληνικών και τουρκικών αεροσκαφών, αλλά μόνο ασκήσεις και πτήσεις για σκοπούς αεράμυνας.. Το μέτρο του αφοπλισμού ουσιαστικά θα περιόριζε την άσκηση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας, καθόσον με τον τρόπο αυτό αμφισβητείται το δικαίωμα της Ελλάδας να πετούν τα αεροσκάφη της όπως αυτή κρίνει στον Εθνικό Εναέριο Χώρο της.

Η συμφωνία δεν θα επηρέαζε τα μαχητικά αεροσκάφη των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ καθώς και τρίτων χωρών. Η δυνατότητα πτήσης Νατοϊκών αεροσκαφών μέσα στην περιοχή αυτή θα επέτρεπε στην Τουρκία να βαφτίζει ως Νατοϊκά τα μαχητικά της, να δεσμεύει περιοχές, χωρίς να ενδιαφέρεται για τα 6 ή τα 10 ν.μ. του ελληνικού εναέριου χώρου και χωρίς να καταθέτει σχέδια πτήσεων. Η Άγκυρα επιθυμούσε μια τέτοια συμφωνία, η οποία συμπίπτει εξάλλου με τη δική της επιδίωξη για την απόκτηση του ελέγχου του μισού Αιγαίου. Το 2010 επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, η ελληνική πλευρά είχε έλθει πάλι κοντά με την τουρκική για μια συμφωνία «συνεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και της συνδιαχείρισης σε επίπεδο ελέγχου και άμυνας».

Οι διάφορες προτάσεις για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών δείχνουν ότι η Τουρκία επιθυμεί μέσω αυτών να ενισχύσει τη δεδομένη κατάσταση αμφισβήτησης και της λεγόμενης συγκυριαρχίας στο Αιγαίο και να πετύχει ένα είδος νομιμοποίησης και αποπροσανατολισμού της διεθνούς κοινής γνώμης από την ουσία του προβλήματος, δηλαδή την επεκτατική πολιτική της και την αμφισβήτηση της υφιστάμενης κατάστασης παρά το Διεθνές Δίκαιο.

Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τουρκία και η τυχόν διάθεση για επίλυση των διαφορών μέσω διευθέτησης που να περιλαμβάνει συνδιαχείριση – συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, και όσα προαναφέρθηκαν εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.