Λαμπρό έθνος, άχρηστο κράτος

Του Αλέξη Παπαχελά – Καθημερινή

Ένας πολύ σημαντικός Ευρωπαίος ηγέτης, που αγαπάει ειλικρινά την Ελλάδα, έχει πει την αλήθεια με έναν μοναδικό τρόπο: «Αυτοί οι Ελληνες! Ενα τόσο μεγάλο έθνος με ένα τόσο άχρηστο κράτος». Εχει δυστυχώς πολύ δίκιο. Ζήσαμε μόλις μια εθνική τραγωδία. Γυρνάμε γύρω γύρω σαν τα κοτόπουλα αναζητώντας ευθύνες και συνωμοσίες. Το κάνουμε κάθε φορά που ζούμε κάτι ανάλογο, αλλά δεν μαθαίνουμε και δεν κάνουμε τίποτα στην πράξη για να μην επαναληφθεί.

Το ελληνικό κράτος λιώνει πραγματικά μόλις έρχεται αντιμέτωπο με κρίσεις. Το ζήσαμε στα Ιμια, στις φωτιές του 2007, στις πρόσφατες φωτιές και σε πολλές ακόμη περιπτώσεις. Δεν ήταν, για παράδειγμα, αυτή εικόνα πρωθυπουργού στο συντονιστικό κέντρο της Πυροσβεστικής. Καθισμένος σε ένα τραπέζι σε μια «χύμα» κατάσταση, με άσχετους γύρω γύρω παρατρεχάμενους να ρωτάνε παλαβά πράγματα τους υπηρεσιακούς. Ηταν βέβαια εικόνα οικεία, γιατί δυστυχώς έχει επαναληφθεί. Σε μια σοβαρή χώρα θα υπήρχε ένας «τυφλοσούρτης» που θα είχε κάποιος ανώτατος κρατικός υπάλληλος στο συρτάρι του. Θα ήξερε ακριβώς πού θα γίνει η ανάλογη σύσκεψη σε ώρα κρίσης, ποιοι θα καθίσουν στο τραπέζι, ποιοι θα κάνουν ενημερώσεις και εισηγήσεις. Το επιτελείο του Μαξίμου θα είχε κάνει, εν τω μεταξύ, δέκα ασκήσεις και προσομοιώσεις ώστε να γνωρίζει από πριν πώς δουλεύει το σύστημα και ποιος πρέπει να κάνει τι. Ολα αυτά ακούγονται εξωφρενικά στον τόπο μας. Γιατί οι πολιτικοί μας προτιμούν διαχρονικά τον χαβαλέ, το ρουσφέτι και να διορίζουν σε νευραλγικές θέσεις άχρηστους δικούς τους.

Ολο αυτό το μπάχαλο της κορυφής διαχέεται παντού, έως τον μικρότερο δήμο. Σχέδια και ασκήσεις εκκένωσης σε περίπτωση ανάγκης; Συντονιστικό κέντρο, που δίνει την εντολή να μπουν περιπολικά και άνθρωποι με τηλεβόες για να δώσουν το σήμα της εκκένωσης; Προκαθορισμένες διαδρομές εκκένωσης που επιτηρούνται από αστυνομικούς και δημοτικούς υπαλλήλους ώστε να μη συμβεί το κακό; Είναι βέβαιο ότι όλα αυτά υπάρχουν σε κάποια εγχειρίδια και σκονισμένους φωριαμούς. Χωρίς συνεχείς ασκήσεις ετοιμότητας και επαγγελματισμό, δεν έχουν καμία αξία. Την ώρα της κρίσης, δεν υπάρχει χρόνος και καθαρό μυαλό για να μπουν σε εφαρμογή.

Η χώρα χρειάζεται πραγματικά επανασύσταση του κράτους, από πάνω μέχρι κάτω. Υπάρχουν κονδύλια, πρόθυμες κυβερνήσεις και τεχνογνωσία για να το πετύχουμε. Οι υπηρεσίες μας έχουν καλό και ικανό προσωπικό το οποίο συνήθως πολεμάει το εκάστοτε κομματικό κράτος των ανίκανων παρασίτων. Εχει τον τρόπο να παίρνει τον άριστο που εκπαιδεύθηκε στον Καναδά στον συντονισμό κατάσβεσης και να τον στέλνει κάπου μακριά, «για σπάσιμο».

Είναι ανάγκη να συνεννοηθούμε άμεσα και να σοβαρευτούμε, γιατί με αυτό το κράτος δεν θα πάμε μακριά. Και κάτι τελευταίο. Το σύνηθες καταφύγιο αποτυχημένων κρατών (των αποκαλούμενων από τους Aγγλοσάξονες failed states) είναι οι θεωρίες συνωμοσίας. Πάντα κάποιος άλλος φταίει. Είναι το άλλοθι των αποτυχημένων κρατών και –προφανώς– των αποτυχημένων πολιτικών που τα έφεραν σε αυτό το χάλι.