Κρίση διαρκείας

Του Αλέξη Παπαχελά

Η συνεχιζόμενη περιπέτεια των δύο Ελλήνων στρατιωτικών συνιστά μείζονα κρίση. Κανένα κράτος που σέβεται τον εαυτό του δεν μπορεί να δεχθεί σαν γεγονός ρουτίνας την παραμονή τους σε τουρκικές φυλακές με διάφορα προσχήματα. Πέρα από το όποιο ανθρωπιστικό ζήτημα, που είναι μεγάλο και οφείλουμε να το σεβασθούμε, είναι ζήτημα τιμής για τη χώρα να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Δεν θα είναι, όμως, μία εύκολη υπόθεση. Η Τουρκία και η Ελλάδα ομιλούν δύο εντελώς διαφορετικές «γλώσσες». Στην Τουρκία γίνονται πράγματα που δεν βλέπουν ποτέ το φως της δημοσιότητας και τα οποία κανείς δεν χρειάζεται να τσεκάρει κατά πόσον σέβονται κάποιους εγχώριους ή ευρωπαϊκούς νόμους. Τα μέσα ενημέρωσης και να τα μάθουν… θα αναγκασθούν να τα αποκρύψουν.

Ο Τούρκος ηγέτης πιστεύει ότι όλες οι χώρες και κυβερνήσεις λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Μετά το πραξικόπημα τα βλέπει, άλλωστε, όλα μέσα από ένα πρίσμα θεωριών συνωμοσίας, που ενίοτε συνορεύει με την παράνοια. Περιμένει λοιπόν ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να δράσει εκτός θεσμικού πλαισίου και να τον ικανοποιήσει, είτε για τους οκτώ είτε για… άλλους.

Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα αν η σύλληψη των δύο στρατιωτικών ήταν μία προσπάθεια να αποκτήσει ένα «πιόνι» ή κομμάτι ενός σχεδίου για να καμφθεί το ηθικό στην Αθήνα. Οσο περνάει ο καιρός, πάντως, μοιάζει με προσχεδιασμένη κίνηση που αποφασίσθηκε από το «κράτος Ερντογάν». Είναι σαφές ότι ο Τούρκος ηγέτης έχει πάρει πολύ «στραβά» την υπόθεση των οκτώ από την πρώτη στιγμή.

Αυτοί που μπορούν να μεσολαβήσουν για τους δύο στρατιωτικούς είναι μετρημένοι στα δάχτυλα: ο Τραμπ, η Μέρκελ μαζί με τον Μακρόν ή οι ηγέτες της Ε.Ε. συλλογικά και ο Πούτιν. Προς το παρόν βρίσκονται σε εξέλιξη παρασκηνιακές μεσολαβητικές προσπάθειες, αλλά δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα καρποφορήσουν. Η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε χαώδη περίοδο, καθώς αλλάζει η φρουρά των βασικών παικτών που χειρίζονται θέματα εξωτερικής πολιτικής. Οι ΗΠΑ δεν έχουν καν πρέσβη στην Αγκυρα και επίσης έχουν και ορισμένους δικούς τους υπηκόους ή υπαλλήλους σε κατάσταση «ομηρίας». Οι Ευρωπαίοι συνιστούν αυτοσυγκράτηση. Ξέρουν ότι ο Ερντογάν… γνωρίζει πως η Τουρκία δεν θα μπει στην Ε.Ε. Και φοβούνται μην ανοίξει την κάνουλα με τους πρόσφυγες και μετανάστες. Ο Πούτιν παίζει δικό του παιχνίδι με άλλες προτεραιότητες.

Μαγικές λύσεις δεν διατίθενται. Οσοι πρότειναν, π.χ., «να αρπάξουμε και εμείς τέσσερις δικούς τους και να τους ανταλλάξουμε» δεν καταλαβαίνουν πόσο επικίνδυνο είναι αυτό το παιχνίδι. Εκτός απροόπτου λοιπόν, πρέπει να ετοιμασθούμε για μία κρίση και ένταση διαρκείας. Θα χρειασθεί να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις. Σε μια χώρα όπου επικρατούν ο διχασμός, το «ό,τι να ’ναι» και η πολύ ελαφρά αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων, θα έλθει ίσως η ώρα να σοβαρευθούμε και να συνεννοηθούμε μεταξύ μας.