Κωστής Χατζηδάκης: O EastMed δεν απάντηση στην Τουρκία αλλά μια ευρύτερη στρατηγική της Ελλάδας

«Υπουργός ΔΕΗ». Αυτό νόμιζαν πολλοί ότι είμαι μέχρι τον Δεκέμβριο. Τότε που ήρθαν στο προσκήνιο της δημοσιότητας τα διεθνή ενεργειακά σχέδια, βασικά λόγω της έντασης με την Τουρκία. Η ΔΕΗ, βέβαια, παίρνει σταδιακά τον δρόμο της. Με την ενίσχυση της ρευστότητάς της, με τον νέο νόμο για την κατάργηση της μονιμότητας, με την απολιγνιτοποίηση, με το άνοιγμα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Και εμείς συνεχίζουμε, έχοντας μπροστά μας ένα βουνό ενεργειακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων να αντιμετωπίσουμε. Από τη ΛΑΡΚΟ μέχρι τα απορρίμματα.

Στις 2 Ιανουαρίου, όμως, τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν στον αγωγό East Med. Σωστά; Σωστά. Είναι ένα φιλόδοξο διεθνές ενεργειακό σχέδιο που δεν είναι, όμως, απλώς μια απάντηση στην Τουρκία όπως νομίζουν ορισμένοι, αλλά κάτι ενταγμένο σε μια ευρύτερη στρατηγική της Ελλάδας. Μια στρατηγική με διεθνο-πολιτική, οικονομική, ενεργειακή και περιβαλλοντική διάσταση. Πριν από αυτό το σχέδιο είχαν προηγηθεί τον Οκτώβριο οι υπογραφές για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), με τα έργα να έχουν ήδη ξεκινήσει. Επιπλέον, τον Δεκέμβριο προχώρησε η συμμετοχή της ΔΕΠΑ στο ιδιωτικό έργο του σταθμού επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, ο οποίος θα συνδεθεί με τον IGB για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην κεντρική Ευρώπη. Καθώς το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο-γέφυρα μέχρι τη μετάβαση σε μια απολύτως πράσινη ενεργειακή περίοδο, πρόκειται για δύο έργα που ενισχύουν σημαντικά τη γεωστρατηγική θέση της χώρας. Παράλληλα, είναι σταθερή η δέσμευση της Ελλάδας γα την ηλεκτρική υποθαλάσσια σύνδεση Κρήτης-Κύπρου-Ισραήλ. Ο αγωγός East Med –την κατασκευή του οποίου συνεχίζει να αμφισβητεί ο κ. Ερντογάν- δεν έχει μόνο γεωπολιτική σημασία (η ενέργεια ως καταλύτης για την ειρήνη και όχι ως αφορμή για εντάσεις), αλλά και μια πολύ ενδιαφέρουσα ενεργειακή και περιβαλλοντική διάσταση. Το φυσικό αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο –και, ποιος ξέρει, από την Ελλάδα αργότερα- αυξάνει τις επιλογές των Ευρωπαίων καταναλωτών, αλλά μπορεί να συνδυαστεί προνομιακά με τις εξελίξεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ευρύτερη γειτονιά μας (Μέση Ανατολή και Βόρειος Αφρική), λόγω της αιολικής και -ακόμη περισσότερο- λόγω της ηλιακής ενέργειας, συντελούνται σημαντικές μεταβολές στην παραγωγή ενέργειας. Αυτό αφορά, φυσικά, τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Αίγυπτο, που μπαίνουν δυναμικά στην αγορά των ΑΠΕ. Οι εξελίξεις αυτές συνδυάζονται με τεχνολογικές καινοτομίες όπως η παραγωγή υδρογόνου από ΑΠΕ. Μια τέτοια εξέλιξη αλλάζει τον χάρτη, καθώς θα οδηγούσε, ενδεχομένως συντομότερα από ότι φαντάζονται ορισμένοι, στη μεταφορά υδρογόνου προσμεμιγμένο με φυσικό αέριο από την Αίγυπτο και το Ισραήλ στην Ευρώπη.

Αυτές οι εν εξελίξει καινοτομίες δεν θα καταστήσουν απλώς έναν αγωγό όπως ο East Med πιο “πράσινο” και συνεπώς πιο εύκολα “χρηματοδοτήσιμο”. Θα διευρύνουν τη βάση ζήτησης αερίου και σε άλλους τομείς, όπως αυτόν των μεταφορών. Μια τέτοια προσέγγιση θα αλλάξει τον τρόπο αντίληψης αυτών των παραδοσιακών υποδομών ενέργειας για τις επόμενες γενιές και δεκαετίες, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα και ως εκ τούτου τη δυνατότητα υλοποίησής του στο άμεσο μέλλον. Η μετεξέλιξη αυτή είναι απαραίτητη προκειμένου η Ελλάδα να καταστεί ένας ενεργητικός και προνοητικός παίκτης, που θα αναδειχθεί σε αμφίδρομη γέφυρα ενεργειακών ροών, επενδύσεων και βέλτιστων τεχνολογικών εφαρμογών ανάμεσα στο ανατολικό άκρο της Μεσογείου και την κεντρική ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Το θεσμικό πλαίσιο που θα διευκολύνει και θα υποστηρίξει στην πράξη αυτή τη φιλόδοξη μετεξέλιξη βρίσκεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική του Ευρωπαϊκού Green Deal και τη σταδιακή εμβάθυνση και ισχυροποίηση της στρατηγικής της Ε.Ε. για την Ενεργειακή Ένωση, αλλά δεν περιορίζεται εκεί. Οικοδομείται συστηματικά σε περιφερειακό επίπεδο μέσω πρωτοβουλιών όπως η σύσταση του οργανισμού East Med Gas Forum, το καταστατικό του οποίο μονόγραψα μαζί με τους υπουργούς πέντε άλλων κρατών στο Κάιρο την περασμένη Πέμπτη.

Οι γεωπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις που συντελούνται με ραγδαίους ρυθμούς επιβάλλουν αποφασιστικές κινήσεις: Την προληπτική και ενεργητική παρουσία της χώρας μας στην περιοχή του ευρύτερου στρατηγικού της ενδιαφέροντος. Όχι μόνο στο πλαίσιο της επιβεβλημένης αντίδρασής μας έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού, αλλά κυρίως στο πλαίσιο του οράματος που διαθέτει αυτή η κυβέρνηση για την Ελλάδα του αύριο. Μια Ελλάδα εξωστρεφή, παραγωγική και ισχυρή. Οι αγωγοί και συνολικά οι κινήσεις στη διεθνή ενεργειακή σκακιέρα δεν είναι μόνο γραμμές στον χάρτη. Έχουν κυρίως έντονη οικονομική, αλλά και περιβαλλοντική διάσταση.

Όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, εφαρμόζοντας, μια ενεργειακή πολιτική που απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις στην Ελλάδα, αλλά και μια περιβαλλοντική πολιτική που εναρμονίζεται με το Ευρωπαϊκό Green Deal, πετυχαίνουμε ταυτόχρονα τρεις στόχους: Λαμβάνουμε υπόψη την αγωνία των παιδιών μας για την κλιματική αλλαγή, αναπτύσσουμε την οικονομία μας και ενισχύουμε τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας.

(Το άρθρο του Κωστή Χατζηδάκη δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής)