Κύπριος υπουργός Ενέργειας: Να αποφύγει η Κύπρος την παγίδα της Τουρκίας

Ο υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης μίλησε αποκλειστικά στην «Καθημερινή», στο περιθώριο συνεδρίου του Economist για την Ανατολική Μεσόγειο. Εν μέσω της έντασης που προκαλεί στην περιοχή η Τουρκία, ο κ. Λακκοτρύπης εστιάζει στην περιφερειακή συνεργασία και στον ρόλο της Ε.Ε. και των ΗΠΑ στην εξασφάλιση συνθηκών σταθερότητας για τους επενδυτές.

Οπως λέει, «οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο είναι μία εναλλακτική επιλογή για την Ευρώπη, η οποία αναζητεί πηγές φυσικού αερίου, καθώς οι δικές της εξαντλούνται. Οι ΗΠΑ επίσης εξάγουν πλέον LNG στην Ευρώπη, υπάρχει λοιπόν ένα κοινό συμφέρον να δημιουργηθεί μία εναλλακτική πηγή για την Ε.Ε.». Σχολιάζοντας την παρουσία των τουρκικών πλοίων στην Κυπριακή ΑΟΖ, ο κ. Λακκοτρύπης τονίζει ότι «η καλύτερη απάντηση είναι να συνεχίσουμε να υλοποιούμε απρόσκοπτα τον ενεργειακό μας σχεδιασμό». Οπως λέει, η Κύπρος προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, αλλά τονίζει ότι «πρέπει να αποφύγουμε το παιχνίδι της αποσταθεροποίησης που επιδιώκει η Τουρκία».

Ο ίδιος, πάντως, δεν θεωρεί ότι η αξιοποίηση των φυσικών πόρων της χώρας δυσχεραίνει την επίλυση του Κυπριακού. Οπως τονίζει, «ειλικρινά δεν βλέπω πως το κάνουν πιο δύσκολο από ό,τι είναι. Είναι ένα μακροχρόνιο ζήτημα που έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ δύσκολο. Ελπίζουμε ότι οι ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή και ιδιαίτερα στην Κύπρο θα είναι ένα κίνητρο για την Τουρκία να έρθει στο τραπέζι και να συνεισφέρει στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος».

Σύμφωνα με τον Κύπριο υπουργό, οι διεκδικήσεις της Τουρκίας δεν βοηθούν τους Τουρκοκυπρίους, τα δικαιώματα των οποίων η χώρα υποστηρίζει πως υπερασπίζεται. Οπως λέει, αν υιοθετήσει κάποιος τη λογική της Αγκυρας, που δεν αναγνωρίζει ότι η Κύπρος έχει ΑΟΖ πέρα από τα 12 ν.μ. δυτικά της νήσου, η κυπριακή ΑΟΖ περιορίζεται στο 30% της σημερινής της επιφάνειας. «Με αυτή τη λογική, όλες οι μέχρι σήμερα ανακαλύψεις θα ανήκαν σε άλλες χώρες: η “Αφροδίτη” στο Ισραήλ, η “Καλυψώ” και ο “Γλαύκος” στην Αίγυπτο… Αν λοιπόν υιοθετήσεις αυτή την πολύ περίεργη άποψη, αναρωτιέσαι: πώς θα προστατεύσεις τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων όταν προσπαθείς να περιορίσεις την ΑΟΖ τους στο 30% αυτού που είναι στην πραγματικότητα;».

Οι σχέσεις με ΗΠΑ

Εν τω μεταξύ, οι εξελίξεις τρέχουν χωρίς την Τουρκία. Οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής (Αίγυπτος, Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρος, Ιταλία, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή) ίδρυσαν το East Med Gas Forum, το οποίο θα συνεδριάσει την επόμενη εβδομάδα στο Κάιρο. Ο κ. Λακκοτρύπης εξηγεί τον σκοπό του φόρουμ: «Συνεργαζόμαστε όχι μόνο για να δούμε πώς μπορούμε να κάνουμε την Ανατολική Μεσόγειο πιο ανταγωνιστική, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις κοινές μας υποδομές, ποιες υποδομές χρειαζόμαστε για να κεφαλαιοποιήσουμε το φυσικό αέριο. Συνεργαζόμαστε επίσης για να συνεισφέρουμε στη δημιουργία ενός σταθερού περιβάλλοντος, το οποίο χρειάζονται οι επιχειρήσεις για να έχουν την εμπιστοσύνη να επενδύσουν τα δισεκατομμύρια που είναι αναγκαία για την ανάπτυξη αυτών των πηγών».

Οπως τονίζει, το East Med Gas Forum έχει «την ένθερμη υποστήριξη» της Ε.Ε. και των ΗΠΑ και σημειώνει ότι «κάθε υποστήριξη που δεχόμαστε από τις ΗΠΑ είναι κρίσιμη όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για την Ανατολική Μεσόγειο γενικά. Δεν είναι μυστικό το ότι η περιοχή μας έχει γεωπολιτικές προκλήσεις, χρειαζόμαστε λοιπόν την υποστήριξη της Ε.Ε. και των ΗΠΑ για να προωθήσουμε τη σταθερότητα».

Το East Med Gas Forum δεν αποκλείει την Τουρκία, αλλά «όλοι οι άλλοι συνεργάζονται, μοιράζονται κοινές αξίες, σέβονται ο ένας τον άλλο, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Σέβονται τα δικαιώματα των άλλων να εκμεταλλεύονται τις φυσικές πηγές τους. Δεν είναι ένα κλαμπ ή συνεργασία που αποκλείει κάποιον, η Τουρκία είναι καλοδεχούμενη, εφόσον σεβαστεί τους κανόνες πάνω στους οποίους ιδρύθηκε». Για οποιαδήποτε συμμετοχή της Τουρκίας, εξάλλου, τονίζει ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κύπρο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τους επενδυτές.

Συμφωνία με Αίγυπτο

Ο κ. Λακκοτρύπης φέρνει το παράδειγμα της Αιγύπτου, με την οποία πρόσφατα η Κύπρος υπέγραψε μια διακρατική συμφωνία που «κατοχυρώνει τη δικαιοδοσία, τους κανόνες ασφαλείας που θα τηρούμε… τους κανόνες του παιχνιδιού. Τη συμφωνία ζήτησαν οι επενδυτές, οι εταιρείες, διότι θέλουν επενδυτική βεβαιότητα που ξεπερνάει τις σχέσεις των τωρινών κυβερνήσεων –καθώς οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται–, που ενσωματώνεται σε μία διακρατική συμφωνία, διότι αυτά τα έργα διαρκούν για δεκαετίες». Σημειώνει ότι κάτι ανάλογο γίνεται και για τον αγωγό East Med, όπου οι τέσσερις χώρες –Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ– «έχουν ήδη συμφωνήσει σε ένα κείμενο διακρατικής συμφωνίας, όπως θέλουν οι επενδυτές, ώστε να δημιουργηθεί πολιτική βεβαιότητα». Οπως προβλέπει, θα υπογραφεί σύντομα, καθώς «το μόνο που απομένει είναι να οριστεί η ημερομηνία υπογραφής».

Ο κ. Λακκοτρύπης βλέπει ο νομοσχέδιο Μενέντεζ/Ρούμπιο για την Ανατολική Μεσόγειο ως μία απόδειξη της βελτίωσης των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κύπρο και την περιοχή. Τονίζει ότι οι σχέσεις ισχυροποιούνται συνεχώς σε όλα τα επίπεδα, με το Κογκρέσο αλλά και με τον Λευκό Οίκο και βέβαια σε διπλωματικό επίπεδο, με το State Department να εκδίδει μια ανακοίνωση με την οποία ζητεί από την Τουρκία να αποχωρήσει από την κυπριακή ΑΟΖ. Οπως λέει, «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όσο περισσότερο ενδιαφέρον έχουμε από χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, τόσο πιο κοντά ερχόμαστε σε αυτές τις χώρες, και δεν είναι τυχαίο το ότι έχει βελτιωθεί η σχέση των ΗΠΑ με την Κύπρο τα τελευταία χρόνια, όταν η Noble και η Exxon δραστηριοποιούνται στις ανακαλύψεις τους. Ούτε είναι τυχαίο το ότι η Γαλλία ενδιαφέρεται να δραστηριοποιηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο – η Total παίζει ρόλο σε αυτό. Σαφώς, λοιπόν, οι χώρες υποστηρίζουν τα συμφέροντα των εταιρειών τους, όπου αυτές δραστηριοποιούνται. Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε: να διατηρήσουμε το ενδιαφέρον τους».

Ο αγωγός East Med

Ο Κύπριος υπουργός λέει ότι για την ώρα, οι βεβαιωμένες ανακαλύψεις δεν επαρκούν για τη δημιουργία νέου τερματικού υγροποίησης αερίου στην Κύπρο. Για το κοίτασμα της «Αφροδίτης», το φυσικό αέριο θα διοχετευθεί στην Αίγυπτο μέσω αγωγού, όπου θα υγροποιείται και θα μεταφέρεται με πλοία στην Ευρώπη. Οπως υπογραμμίζει, «ως περιοχή θέλουμε να αξιοποιήσουμε τις υπάρχουσες υποδομές, και παράλληλα εξετάζουμε νέα έργα, όπως ένα εργοστάσιο LNG ή τον αγωγό East Med. Προωθούμε και τις δύο αυτές επιλογές παράλληλα, μέχρις ότου έρθει η ώρα που θα διαλέξουμε». Το τι θα διαλέξουν, «θα εξαρτηθεί από τα κοιτάσματα. Πρέπει να συνεχίσουμε λοιπόν τις έρευνες, να δούμε πόσα κοιτάσματα έχουμε, και ποιες επιλογές βγάζουν νόημα» – αυτό εξαρτάται από βασικά ερωτήματα όπως το αν υπάρχει αγορά για το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, και σε ποια τιμή, καθώς πρέπει να είναι ανταγωνιστικό. Οπως τονίζει, όμως, «δεν μιλάμε για τεχνολογίες αλλά για έναν διάδρομο. Θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν διάδρομο φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ε.Ε., και αυτός θα αποτελείται από διαφορετικές τεχνολογίες: αγωγούς, σταθμούς υγροποίησης, ίσως και επιπλέοντες».  Οσο για το επενδυτικό ενδιαφέρον, δεν δείχνει να ανησυχεί: «Αν υπάρχουν οι πόροι, αν η αγορά είναι εκεί, οι επενδυτές θα ενδιαφερθούν, όπως κάνουν ήδη για το κοίτασμα της “Αφροδίτης”, για τις υποδομές του οποίου υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον. Αν τα νούμερα βγάζουν νόημα, οι επενδυτές δεν θα είναι ντροπαλοί».