Η Κίνα «έχασε» τη Νότια Σινική Θάλασσα

Αναταράξεις στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου προοιωνίζεται η απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης, που δικαιώνει τις Φιλιππίνες στις διαφορές τους με την Κίνα για τη Νότια Σινική Θάλασσα. Απόφαση, την οποία η κυβέρνηση Ομπάμα έσπευσε να υιοθετήσει ως «τελεσίδικη και νομικά δεσμευτική», παρά την κατηγορηματική απόρριψή της από την Κίνα, η οποία είχε αμφισβητήσει ευθύς εξαρχής τη μονομερή δικαστική προσφυγή της Μανίλα.

Με ομόφωνη απόφασή του, το υποστηριζόμενο από τον ΟΗΕ Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης αποδέχθηκε την προσφυγή που είχαν καταθέσει μονομερώς, από τον Ιανουάριο του 2013, οι Φιλιππίνες, υποστηρίζοντας ότι οι κινεζικές αξιώσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα παραβιάζουν τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία έχουν υπογράψει και οι δύο χώρες. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Κίνα δεν διαθέτει νομική βάση για να διεκδικήσει ιστορικά δικαιώματα στους πόρους που βρίσκονται σε θαλάσσιες περιοχές εντός της λεγόμενης «γραμμής με τις εννέα παύλες» (nine dash line), η οποία οριοθετεί τις παραδοσιακές κινεζικές διεκδικήσεις. Επιπλέον, το Δικαστήριο απεφάνθη ότι η Κίνα παραβίασε κυριαρχικά δικαιώματα των Φιλιππίνων στην αποκλειστική οικονομική τους ζώνη, η οποία εκτείνεται σε βάθος 200 ναυτικών μιλίων από τις ακτές του αρχιπελάγους.

Η κινεζική κυβέρνηση χαρακτήρισε «αστήρικτη και άκυρη» την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι το Δικαστήριο της Χάγης δεν είχε καμία δικαιοδοσία να αποφανθεί για ένα ζήτημα εθνικής κυριαρχίας. Επιπλέον, επανέλαβε ότι οι ένοπλες δυνάμεις της θα υπερασπιστούν την κυριαρχία και τα θαλάσσια συμφέροντα της χώρας. Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Τζον Κίρμπι, αποδέχθηκε πλήρως τη νομιμότητα της απόφασης και κάλεσε τις δύο πλευρές να την εφαρμόσουν. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν σθεναρά το διεθνές δίκαιο. Υποστηρίζουμε τις προσπάθειες να επιλυθούν οι διαφορές στη Νότια Σινική Θάλασσα με ειρηνικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της διαιτησίας», τόνισε ο κ. Κίρμπι. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε το υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας. Αντίθετα, η εθνικιστική Ταϊβάν συντάχθηκε με την ηπειρωτική Κίνα στη μη αναγνώριση της απόφασης.

Εξι χώρες –Κίνα, Ταϊβάν, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Μαλαισία και Μπρουνέι– εμπλέκονται σε εδαφικές διεκδικήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα. Μια περιοχή καίριας σημασίας για την παγκόσμια ναυτιλία, με τον όγκο των εμπορευμάτων που μεταφέρονται σε ετήσια βάση να κυμαίνεται γύρω από τα πέντε τρισ. ευρώ, αλλά και με τεράστια αποθέματα αλιευμάτων και υδρογονανθράκων.

Η Κίνα θεωρεί ότι έχει ιστορικά τεκμηριωμένη κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Για να στηρίξει τις διεκδικήσεις της, επεξέτεινε νησάκια και υφάλους και κατασκεύασε εκεί διαδρόμους προσγείωσης αεροσκαφών, λιμάνια και άλλες εγκαταστάσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απέφυγαν να πάρουν ανοιχτά θέση εναντίον της Κίνας και υπέρ των Φιλιππίνων για την ουσία της υπόθεσης, αλλά η υιοθέτηση, από την πλευρά τους, της εγκυρότητας της απόφασης που έλαβε το Δικαστήριο της Χάγης τις τοποθετεί εξ αντικειμένου σε τροχιά σύγκρουσης με το Πεκίνο.

Την απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου χαιρέτισε και η κυβέρνηση του Βιετνάμ, η οποία έχει επίσης διαφορές με την Κίνα για τα θαλάσσια δικαιώματα στην περιοχή. Λίγο πριν δημοσιοποιηθεί η απόφαση του Δικαστηρίου, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ είχε καλέσει την Κίνα να περιφρουρήσει «τη διεθνή τάξη που βασίζεται στο δίκαιο», για να προσθέσει: «Αν αρχίσουμε να πιστεύουμε ότι η παγκοσμιοποίηση και το διεθνές εμπόριο μπορούν να παραμερίσουν τους κοινούς κανόνες (δικαίου) ή να πάνε κόντρα σ’ αυτούς, τότε η ευρωπαϊκή και η κινεζική οικονομία θα είναι τα πρώτα θύματα, για να μη μιλήσουμε για τους πληθυσμούς».

Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών τηρεί σιγή ιχθύος για τα συμπεράσματα που ενδεχομένως θα μπορούσαν να εξαχθούν και στο Αιγαίο ή το Ιόνιο, έπειτα από τη χθεσινή απόφαση του Μόνιμου Διαιτητικού Δικαστηρίου στη Χάγη για την αντιδικία Φιλιππίνων-Κίνας, ως προς κάποιες διεκδικήσεις των Κινέζων στη Νότια Σινική Θάλασσα.