Καρολίν Εντστάντλερ: Δεν βλέπουμε την Τουρκία ως κράτος μέλος της ΕΕ. Ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον

«Η Αυστρία ήταν και θα παραμείνει απόλυτα ξεκάθαρη επί του ζητήματος. Δεν βλέπουμε την Τουρκία ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον. Επειδή η Τουρκία απομακρύνεται από δυτικές αξίες. Ως προς αυτό υπήρξαμε σαφείς», δηλώνει η Karoline Edtstadler, Ομοσπονδιακή υπουργός της Αυστρίας, επί Ευρωπαϊκών θεμάτων και του Συντάγματος.

Στη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο πλαίσιο του 7ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, η κα. Edtstadler αν και αναφέρθηκε στον διαμεσολαβητικό ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, επεσήμανε ότι «δεν μπορούμε να αποδεχθούμε την παραβίαση κυριαρχίας κατά τον 21ο αιώνα.»

Αναφορικά με την εκτίμηση που επικρατούσε επί σειρά ετών ότι η προσέλκυση της Τουρκίας πλησιέστερα της ΕΕ θα σήμαινε και την προσέγγισή της στις ευρωπαϊκές αξίες η αρμόδια για ευρωπαϊκά ζητήματα υπουργός της Αυστρίας, δηλώνει: «Αυτός θα ήταν ο τρόπος σκέψης εάν η Τουρκία δρούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, για παράδειγμα αποσύρθηκαν από την Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, εδώ και περίπου 1,5 χρόνο. Οπότε πώς μπορούμε να πούμε ότι προσελκύουμε την Τουρκία στις δυτικές αξίες εάν εκείνη πράττει το αντίθετο;».

Εκτενής υπήρξε εξάλλου και η αναφορά της κας. Edtstadler στην ανάγκη εισδοχής των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, στο πλαίσιο και γεωστρατηγικών προτεραιοτήτων για την σταθεροποίηση της περιοχής.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε η κα. Karoline Edtstadler, Ομοσπονδιακή υπουργός της Αυστρίας, επί Ευρωπαϊκών θεμάτων και του Συντάγματος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Ν. Γ. Δρόσο.

Ερ. Πού στέκει η ΕΕ σε σχέση με την κρίση στην Ουκρανία; Δεν μπορεί να συμφωνήσει σε ένα εμπάργκο στον τομέα της ενέργειας και ορισμένα από τα μέλη της εμφανίζονται πρόθυμα να ικανοποιήσουν τη Μόσχα εξοφλώντας σε ρούβλια τον λογαριασμό του φυσικού αερίου. Πού οδεύει η Ευρώπη;

Απ. Πρώτα από όλα έχω την εντύπωση ότι η Ευρώπη είναι περισσότερο ενωμένη από ποτέ. Στεκόμαστε ξεκάθαρα αλληλέγγυοι στην Ουκρανία. Κάναμε πράγματα που δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε. Παραδώσαμε όπλα και εδώ σημειώνω ότι η Αυστρία είναι ακόμη μία ουδέτερη χώρα και ότι απέχουμε εποικοδομητικά αλλά υποστηρίζουμε με κάθε άλλη δυνατότητα την Ουκρανία, με ανθρωπιστική βοήθεια κλπ. Επίσης βλέπουμε ότι οι αυστριακοί πολίτες και ευρύτερα οι ευρωπαίοι έχουν επίσης μία έντονη επιθυμία να βοηθήσουν και ασχολούνται ενεργά με αυτό το ζήτημα.

Αναφορικά με τις ενεργειακές τιμές δεν θα έλεγα ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να συμφωνήσει σε ένα εμπάργκο. Η Ευρώπη γνωρίζει ότι δεν μπορούμε να επωμιστούμε ένα εμπάργκο σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο καθώς υπάρχουν χώρες και ειδικά η Αυστρία που εξαρτώνται από το ρωσικό αέριο σε πάρα πολύ υψηλό βαθμό. Στην περίπτωση της Αυστρίας είναι 80%. Για άλλες χώρες ο βαθμός εξάρτησης φθάνει το 100%. Αυτές οι χώρες, και αυτό είναι το εντυπωσιακό για εμένα, που δεν είναι τόσο πολύ εξαρτημένες, βλέπουν ότι δεν υπάρχει λογική να τεθεί ένα εμπάργκο και να δουν τον γείτονα να υποφέρει, δίχως ενεργειακή επάρκεια και να μην έχει τη δυνατότητα λειτουργίας της βιομηχανίας του.

Έτσι είμαστε ενωμένοι, είμαστε αλληλέγγυοι και πρέπει να το κρατήσουμε αυτό. Τώρα υπάρχουν ορισμένα παράθυρα ευκαιρίας που πρέπει να αξιοποιήσουμε σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ερ. Τα οποία είναι…

Απ. Για παράδειγμα, τα Δυτικά Βαλκάνια. Υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας να επισπεύσουμε τα πράγματα.

Ερ. Πριν προχωρήσουμε στα Δυτικά Βαλκάνια, ας μείνουμε λίγο ακόμη στην Ευρώπη. Η Ευρώπη έχει εναποθέσει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό ανά χώρα, το ρόλο του αποκλειστικού προμηθευτή ενέργειας στη Ρωσία. Αντίστοιχα έχει εναποθέσει ζητήματα ασφάλειας και άμυνας στις ΗΠΑ. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, που βρίσκεται η Ευρώπη;

Απ. Μας θέτει σε ένα σημείο κατά το οποίο πρέπει να αρχίσουμε να συζητούμε για την άμυνά μας και την αρχιτεκτονική της ασφάλειάς μας εντελώς από την αρχή. Έχουμε ήδη αρχίσει να το κάνουμε αυτό και σαφώς δεν είναι δεδομένο ότι η ΕΕ μπορεί να κάνει αυτά τα θεμελιώδη πράγματα μέσα σε μόλις λίγες εβδομάδες. Αν θέλετε να δείτε κάτι θετικό εν μέσω αυτής της ιδιαίτερα απογοητευτικής κατάστασης τότε είναι ότι η Ευρώπη κινείται και ότι όλα τα κράτη μέλη είναι μαζί. Ασφαλώς πρέπει να σκεφτούμε την αρχιτεκτονική της ασφάλειάς μας και πρέπει να πάρουμε αποφάσεις όπως επίσης πρέπει να εξετάσουμε την διεύρυνση του ενεργειακού μας χαρτοφυλακίου, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, αυτό δεν θα γίνει από τη μία ημέρα στην άλλη.

Ερ. Ακριβώς. Για παράδειγμα, η Γερμανία δεν άναψε το «πράσινο φως» για νέα χρηματοδότηση για τη δημιουργία του ευρωστρατού, αρνούμενη να συναινέσει στην έκδοση νέου ευρωομολόγου αλλά παρέπεμψε στην αξιοποίηση του υπολοίπου των πόρων του RRF. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα πορευτούμε;

Απ. Είναι τέτοιες οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε επί του παρόντος, που δεν μας επιτρέπεται να θέσουμε εν αδίκω οποιονδήποτε δεν ήταν ανοικτός σε νέα βήματα, αντιμέτωπος με όλα αυτά. Πρέπει να τους σκεφτούμε. Το σημαντικότερο όλων είναι να διατηρηθεί η ενότητα προς τα έξω αλλά και να έχουμε την ίδια ώρα έντονες και ειλικρινείς συζητήσεις στο κάθε κράτος μέλος επί του θέματος. Μπορεί να μην είμαστε όλοι στο ίδιο μήκος κύματος αλλά αυτό που συμβαίνει τώρα και είναι εντυπωσιακό για εμένα, είναι ότι όλοι κοιτούν τους άλλους και προσπαθούν να διαβάσουν τις σκέψεις τους. Αυτό είναι το σημαντικό και πρέπει να το διατηρήσουμε και τότε μπορούμε να επιτύχουμε πολλά. Επίσης πρέπει να προετοιμάσουμε τους πολίτες ότι αυτό (σ.σ. η κρίση) θα κρατήσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Θα δούμε υψηλότερες τιμές, πληθωρισμό, συζητήσεις για τις ενεργειακές τιμές για ένα ιδιαίτερα μακρύ χρονικό διάστημα.

Ερ. Παραμένοντας στη σφαίρα των στρατιωτικών θεμάτων, αποδέχεται η Ευρώπη ότι οι χώρες στα σύνορά της, όπως η Ελλάδα, επωμίζονται περισσότερα σε αμυντικές δαπάνες και κατά πόσον επιθυμεί να άρει μέρος αυτού του φορτίου;

Απ. Συζήτησα το θέμα με τον Έλληνα ομόλογό μου, χθες και εκείνος επίσης μου ανέφερε για το υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ που αφορά τις αμυντικές δαπάνες. Και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν έκαναν πολλά στον τομέα αυτόν έως τώρα, πλέον κάνουν περισσότερα, όπως επίσης και η Αυστρία. Είχαμε ένα ποσοστό 0,6% έως τώρα και θέλουμε να το αυξήσουμε τουλάχιστον στο 1%.

Ερ. Θα έπρεπε να είστε στο 2% εάν ήσασταν κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, που δεν είστε…

Απ. Ναι αλλά δεν είμαστε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ. Είμαστε μία ουδέτερη χώρα και θα παραμείνουμε μία ουδέτερη χώρα. Από την άλλη πλευρά είμαι επίσης η υπουργός επί Συνταγματικών θεμάτων, έτσι λοιπόν, ως απόρροια του Συντάγματός μας πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα υπεράσπισης της χώρας μας και για να είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ ούτε οποιοσδήποτε άλλος στην Ευρώπη πίστευε ότι θα υπήρχε πόλεμος στη διάρκεια τη ζωή μας. Ήμασταν προετοιμασμένοι για ζητήματα κυβερνοασφάλειας, για διάχυση ψευδών πληροφοριών, που μπορούν να προκαλέσουν τεράστια προβλήματα στον πολιτισμό μας, αλλά δεν ήμασταν προετοιμασμένοι να δούμε όσα βλέπουμε.

Ερ. Ας προχωρήσουμε, τώρα, στα Δυτικά Βαλκάνια. Γιατί είναι τόσο σημαντική η εισδοχή αυτών των κρατών στην ΕΕ;

Απ. Διότι τα Δυτ. Βαλκάνια άπτονται της ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφορούν επίσης και την αξιοπιστία της ΕΕ, στην εκπλήρωση των υποσχέσεών της. Ταξίδευα στην Β. Μακεδονία την προηγουμένη εβδομάδα. Συνάντησα τον πρωθυπουργό της χώρας, εδώ, στο Φόρουμ των Δελφών, και είχαμε μία ανοικτή συζήτηση. Το γνωρίζω όμως και από την εποχή που ήμουν στο Συμβούλιο της Ευρώπης ότι οι πολίτες της χώρας αναμένουν σημάδια εκ μέρους της ΕΕ ότι το κράτος τους έχει μία αξιόπιστη προοπτική να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ, που δεν σημαίνει ότι θα γίνουν άμεσα μέλη αλλά ότι θα λάβουν σημάδια. Έχω την εντύπωση ότι έχουμε τώρα ένα παράθυρο ευκαιρίας, σχετικά με την Β. Μακεδονία, σχετικά με την Αλβανία. Αυτό θα επηρεάσει ολόκληρη την περιοχή και θα δώσει ελπίδα και θα σταθεροποιήσει την περιοχή και αυτό θα βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ερ. Βλέπετε αντίθεση σε αυτήν την άποψη εντός της ΕΕ;

Απ. Όχι. Έχω την εντύπωση ότι η ΕΕ θέτει την προσοχή της όλο και περισσότερο στα Δυτ. Βαλκάνια. Παρακολουθώ αυτήν την υπόθεση από το 2018 και ήδη έχουμε εξασφαλίσει πολλά από πλευράς έκθεσης του ζητήματος αλλά για να είμαστε ανοικτοί, υπάρχουν ανοικτά ζητήματα μεταξύ της Αλβανίας και της Βουλγαρίας, τα οποία πλέον εμφανίζονται ότι οδεύουν προς διευθέτηση, αλλά βεβαίως έως ότου διευθετηθούν τα χέρια μας είναι “δεμένα”.

Ερ. Η Ευρώπη ήταν μάλλον ταχεία στην επιβολή πέντε γύρω κυρώσεων στην Ρωσία αλλά εμφανίζεται μάλλον επιφυλακτική στην επιβολή οποιονδήποτε κυρώσεων στην Τουρκία, μολονότι αυτή η χώρα παραβιάζει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα δυο κρατών μελών της. Την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Ποιο είναι το σχόλιό σας επ’ αυτού;

Απ. Νομίζω ότι έπρεπε να υπάρξουμε πραγματικά ταχείς τώρα, σε ό,τι αφορά στη Ρωσία. Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε την παραβίαση κυριαρχίας κατά τον 21ο αιώνα, αυτό είναι σίγουρο. Από την άλλη πλευρά η Τουρκία επιχειρεί να διαδραματίσει έναν διαμεσολαβητικό ρόλο στον πόλεμο. Το βλέπουμε αυτό αλλά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε άλλα σημαντικά προβλήματα. Νομίζω ότι θα έπρεπε να επικεντρωθούμε επί του παρόντος στην κατάσταση στην Ουκρανία και στην επίτευξη εκεχειρίας και βεβαίως στην σταθεροποίηση των Δυτ. Βαλκανίων, ώστε να τα θέσουμε εκτός της επιρροής της Τουρκίας, της Κίνας, της Ρωσίας που είναι ήδη υψηλή.

Σημειώνω ωστόσο, ότι η Αυστρία ήταν και θα παραμείνει απόλυτα ξεκάθαρη επί του ζητήματος. Δεν βλέπουμε την Τουρκία ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον. Επειδή η Τουρκία απομακρύνεται από δυτικές αξίες. Ως προς αυτό υπήρξαμε σαφείς.

Από την άλλη πλευρά βλέπουμε ότι η Τουρκία επιχειρεί να διαδραματίσει έναν ρόλο στην διευθέτηση της εμπόλεμης διένεξης μεταξύ του Πούτιν και της Ουκρανίας, έτσι είναι ασφαλώς ευαίσθητο αλλά θα είμαστε σαφείς ως προς αυτό.

Ερ. Υπήρχε η εκτίμηση, επί σειρά ετών, ότι η προσέλκυση της Τουρκίας πλησιέστερα της ΕΕ θα σήμαινε και την προσέγγισή της στις ευρωπαϊκές αξίες και έτσι θα την καθιστούσε έναν καλύτερο γείτονα για όλους. Έχει αλλάξει αυτός ο τρόπος σκέψης;

Απ. Αυτός θα ήταν ο τρόπος σκέψης εάν η Τουρκία δρούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, για παράδειγμα αποσύρθηκαν από την Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, εδώ και περίπου 1,5 χρόνο. Οπότε πώς μπορούμε να πούμε ότι προσελκύουμε την Τουρκία στις δυτικές αξίες εάν εκείνη πράττει το αντίθετο;