Ήττα της τουρκικής διπλωματίας – Οι ΗΠΑ «άδειασαν» την Τουρκία για το ISIS

H διεθνής διάσκεψη του συνασπισμού για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους σε Ιράκ και Συρία (ISIS) άφησε εκτεθειμένη την Τουρκία που επιδιώκει να προωθήσει την τυχοδιωκτική της πολιτική που επενδύει στην υποστήριξη των ισλαμιστών εξτρεμιστών μαχητών. Η κυβέρνηση της Άγκυρας ταυτίζει τα συμφέροντα της με τις δραστηριότητες ISIS γεγονός που προκαλεί εντάσεις στις σχέσεις με τις ΗΠΑ αλλά και με την επίσης σουνίτικη Σαουδική Αραβία.

Η Ουάσινγκτον διαφώνησε με την Τουρκία που επικεντρώθηκε στην αλλαγή καθεστώτος της Δαμασκού. Αντίθετα οι αμερικανοί εστιαστήκαν στις προσπάθειες καταπολέμησης του ISIS αποφεύγοντας να τις συνδυάσουν με τις δυσκολίες του συνόλου της συριακής κρίσης. Οι διαφορές τους έγιναν ιδιαίτερα εμφανείς καθώς η διάσκεψη δεν υιοθέτησε το προσχέδιο της δήλωσης από τη στιγμή που το τελικό κείμενο της διάσκεψης ήταν διαφορετικό.

Το προσχέδιο για το τελικό κείμενο της διεθνής διάσκεψης- έγινε πριν μια εβδομάδα στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες- σύμφωνα με διπλωματικές πηγές του Al- Monitor, ήταν επικεντρωμένο στο να παρουσιάσει τον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους σε Ιράκ και Συρία (ISIS) ως πόλεμο εναντίον του καθεστώτος της Δαμασκού.

Η Παράγραφος 11 του προσχεδίου αναφέρονταν στις εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας που διαπράττει το ISIS. Συγκεκριμένα έγραφε ότι «οι συμμετέχοντες αναλογίστηκαν με μεγάλη ανησυχία τα δεινά του συριακού λαού, που ζουν κάτω από την κτηνωδία του ISIS και τους βομβαρδισμούς του καθεστώτος του αλ-Άσαντ. Οι συμμετέχοντες δηλώνουν τη δέσμευσή τους να υποστηρίξουν το συριακό λαό στις προσπάθειές του για την αντιμετώπιση του ISIS καθώς και μια μεταβατική περίοδο με βάση την πλήρη εφαρμογή του ανακοινωθέντος της Γενεύης, συμπεριλαμβανομένου και την περαιτέρω υποστήριξη της μετριοπαθής συριακής αντιπολίτευσης». Η παράγραφος κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «οι συμμετέχοντες υποστηρίζουν τις προσπάθειες των δυνάμεων της μετριοπαθής συριακής αντιπολίτευσης που μάχονται ενάντια του ISIS μέσα στη Συρία».

Ορισμένες από τις χώρες αντέδρασαν και ανέγειραν θέμα τροποποίησης ορισμένων εκφράσεων ιδίως σε σχέση με το θέμα της Συρίας. Οι ΗΠΑ ήταν οι πρώτες που ανταποκρίθηκαν σε αυτές τις επιφυλάξεις και εργάστηκαν για την εξεύρεση εναλλακτικών με στόχο την τελική διαμόρφωση του κείμενου, που όμως δεν ήταν ομόφωνο.

Η Παράγραφος 11 αναδιατυπώθηκε ως εξής: «οι συμμετέχοντες αναλογίστηκαν με μεγάλη ανησυχία τα δεινά του συριακού λαού. Προτρέπουν όλα τα μέρη που εμπλέκονται στη σύγκρουση της Συρίας να σεβαστούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και να διευκολύνουν την πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας σε όσους τη χρειάζονται σύμφωνα με την Απόφαση 2139 και 2165 του Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».

Το νέο κείμενο στη συνέχεια ανάφερε ότι «ένας αριθμός των συμμετεχόντων τόνισε την ανάγκη να υπάρξουν αποτελεσματικές χερσαίες δυνάμεις ώστε να επέλθει η πλήρη ήττα του ISIS». Σε αυτό το πλαίσιο, οι συμμετέχοντες υποστηρίζουν τις προσπάθειες των δυνάμεων της μετριοπαθής συριακής αντιπολίτευσης που μάχονται ενάντια του ISIS μέσα στη Συρία και κάνουν έκκληση για περαιτέρω υποστήριξη των μετριοπαθών αντιπολιτευτικών δυνάμεων που μάχονται σε πολλά μέτωπα, εναντίον του ISIS, της Jabhat al-Nusra και του συριακού καθεστώτος.

Η Τουρκία από την πλευρά της προσπάθησε να επαναφέρει το προσχέδιο της δήλωσης, αλλά αντιμετώπισε σθεναρές αντιδράσεις από την αντιπροσωπεία του Λιβάνου. Η παρέμβαση του υπουργού Εξωτερικών του Λιβάνου Gebran Bassil ήταν καθοριστική καθώς έθεσε το ερώτημα «πώς θα μπορούσατε να μας ζητήσετε να υποστηρίξουμε ένοπλες ομάδες, οι οποίες – όπως έχω μόλις ενημερωθεί – πραγματοποίησαν επίθεση εναντίον του λιβανεζικού στρατού σε περιοχές του Λιβάνου προκαλώντας το θάνατο επτά στρατιωτών μας;». Ο Bassil αναφερόταν στην ενέδρα μια ένοπλης ομάδας της συριακής αντιπολίτευσης εναντίον λιβανέζικης περίπολου στη Baalbek στις 3 Δεκεμβρίου κατά τη διάρκεια της διάσκεψης των Βρυξελλών.

Οι ΗΠΑ διατήρησαν μια ισορροπημένη στάση και αναλυτές διαβλέπουν διάφορα πιθανά αίτια. Τις σχέσεις με τη Τεχεράνη και τη διεξαγωγή ιρανικών αεροπορικές επιδρομών εναντίον του ISIS. Ιρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν σύμφωνα με δημοσίευμα των The New York Times» ότι ιρανικά μαχητικά επιτέθηκαν πρόσφατα κατά στόχων του ISIS στο Ιράκ, στο πλαίσιο του καινοφανούς τρόπου δράσης της Τεχεράνης, να πραγματοποιεί πλέον ανοιχτά στρατιωτικές επιχειρήσεις σε πεδία μάχης του εξωτερικού και όχι κρυφά ή μέσω άλλων.

Μια άλλη αιτία παραπέμπει στην κρίση των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας όπου οι ΗΠΑ αποφεύγουν να εμπλακούν. Ωστόσο o υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι σύμφωνα με τη διπλωματική πηγή του Al- Monitor ευχαρίστησε τη Σαουδική Αραβία για τη θέση και τη στήριξή της στην ομιλία του. Οι ΗΠΑ έδειξαν τις προθέσεις τους να επικεντρωθούν αποκλειστικά στις προσπάθειες του πολέμου εναντίον του ISIS .

Kατά τη διάρκεια της διάσκεψης η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης δεσμεύτηκε για την καταπολέμηση του ISIS δεδομένης της μεγάλης ανησυχίας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για τους «ευρωπαίους τζιχαντιστές» και την επιστροφή στις χώρες τους.

Συμπερασματικά η σχέση της Τουρκίας με το Ισλαμικό Κράτος σε Ιράκ και Συρία (ISIS) εξελίσσεται σε «αχίλλειος πτέρνα» της καθώς η απειλή της επέκτασης του ISIS απομονώνει την Τουρκία σε Ανατολική Μεσόγειο, σε Μέση Ανατολή και φοβίζει τους Ευρωπαίους. Η κυβέρνηση της Άγκυρας για άλλη μια φορά αποδεικνύεται αναξιόπιστη στο να χειριστεί περιφερειακές κρίσεις και προσπαθεί ανεπιτυχώς να επηρεάσει τη διεθνή κοινότητα.