Ισραήλ-Ιράν: Μία λανθάνουσα ναυτική σύγκρουση βρίσκεται σε εξέλιξη

Οι δύο περιφερειακές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, το Ισραήλ και το Ιράν, συγκρούονται άμεσα ή έμμεσα στην Συρία, στον Λίβανο και την Λωρίδα της Γάζας. Αλλά τους τελευταίους μήνες, η αντιπαράθεση αυτή έχει μεταφερθεί στην θάλασσα με μία σειρά μυστηριωδών σαμποτάζ και επιθέσεων.

Πόλεμος κατά της λιβανικής Χεζμπολάχ, συμμάχου της Τεχεράνης, επιχείρηση κατά των ισλαμιστών της Χαμάς, συμμάχων του Ιράν στην Γάζα, εκατοντάδες ισραηλινές επιθέσεις κατά «φιλοϊρανικών στοιχείων» στην γειτονική Συρία: μέσω των δορυφόρων ή των στρατιωτικών τους δυνάμεων, το Ισραήλ και το Ιράν συγκρούονται εδώ και χρόνια στην Μέση Ανατολή.

Ο πόλεμος αυτός εξελίσσεται εδώ και χρόνια στον χώρο της κατασκοπείας και της κυβερνοασφάλειας, με την επιχείρηση της Μοσάντ που επέτρεψε στο Ισραήλ να αρπάξει 55.000 σελίδες από τα πυρηνικά αρχεία του Ιράν, τμήμα των οποίων παρουσιάσθηκαν σε ερευνητές του Πανεπιστημίου του Harvard στις ΗΠΑ.

Το Ιράν έχει κατηγορήσει το Ισραήλ για επιθέσεις κατά στρατηγικής σημασίας εγκαταστάσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες σκότωσαν σε επιχείρηση στο Ιράκ τον ιρανό στρατηγό Κάσεμ Σολεϊμάνι, το Ισραήλ έγινε στόχος κυβερνοεπίθεσης κατά του συστήματος ύδρευσης, πριν από την εξόντωση του επιφανούς ιρανού πυρηνικού φυσικού Μόχσεν Φαχρίζαντεχ στο τέλος του 2020 κατά την διάρκεια επιχείρησης στο ιρανικό έδαφος, η οποία αποδόθηκε στην Μοσάντ.

Μια χαμηλής έντασης, λανθάνουσα σύγκρουση

Βρισκόμαστε εντός μίας αλυσιδωτής αντίδρασης γεγονότων…Κάποιοι μπορεί να πουν ότι αυτό ξεκίνησε με τα αρχεία τα οποία απέσπασε η Μοσάντ και έφερε στο Ισραήλ, άλλοι με τον φόνο του Σολεϊμάνι…Αλλά τα γεγονότα αυτά συνδέονται με την υπόθεση του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, με την απόπειρα του Ιράν να εγκατασταθεί στην Συρία και με την επιδίωξη του Ισραήλ να το εμποδίσει», λέει η αναλύτρια Sima Shine.

Και τις τελευταίες εβδομάδες, «έχουμε δει τον ναυτικό πόλεμο Ιράν-Ισραήλ να βγαίνει από την σκιά, αφού παρέμεινε μυστικός εδώ και δύο χρόνια», προσθέτει η διευθύντρια του προγράμματος για το Ιράν του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ασφάλεια του Τελ Αβίβ.

Το 2019, το Ιράν είχε κάνει λόγο για επιθέσεις κατά τριών ιρανικών τάνκερ στη Ερυθρά Θάλασσα, καθώς το Ισραήλ προσπαθούσε να φρενάρει την μεταφορά όπλων από το Ιράν προς τους συμμάχους του, καθώς και τις προσπάθειες της Τεχεράνης να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις για να πουλήσει το ιρανικό πετρέλαιο.

Αλλά, στις 25 Φεβρουαρίου, τα πράγματα άλλαξαν: ισραηλινό φορτηγό πλοίο, το MV Helios Ray, δέχθηκε επίθεση εν πλω. Και έκτοτε οι επιθέσεις πολλαπλασιάσθηκαν: το ιρανικό πλοίο Shahr-e-Kord δέχθηκε επίθεση κοντά στην Συρία, ακολούθησε το ισραηλινό Lori στην Αραβική Θάλασσα, το ιρανικό φορτηγό Saviz στην Ερυθρά Θάλασσα και την Τρίτη το ισραηλινό Hyperion Ray κοντά στις ακτές των Εμιράτων.

«Μέχρι σήμερα, η ναυτική σύγκρουση ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ έχει παραμείνει χαμηλής έντασης, σε μία γκρίζα ζώνη, κάτω από τα όρια του κηρυγμένου πολέμου…Ομως ο ρυθμός των επιθέσεων επιταχύνεται και θα συνεχίσει να επιταχύνεται και θα επεκταθεί ενδεχομένως σε μία ευρύτερη γεωγραφική ζώνη, με την προσφυγή σε νέες τακτικές», όπως για παράδειγμα με επιθέσεις υποβρυχίων ή drone, γράφει ο ερευνητής Farzin Nadimi στην ιστοσελίδα του Washington Institute for Near East Policy.

Αποφυγή της κλιμάκωσης

Καθώς κανένα από τα πλοία που δέχθηκαν επίθεση δεν υπέστη σοβαρές ζημιές, ο ερευνητής θεωρεί ότι «κάθε πλευρά κάνει υπολογισμένες κινήσεις για την αποφυγή της κλιμάκωσης» και προειδοποιεί για τυχόν παραπάτημα που θα έθετε σε κίνδυνο την διεθνή ναυσιπλοΐα.

«Τα δύο στρατόπεδα δεν θέλουν κλιμάκωση, αλλά η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει. Ισραηλινοί και Ιρανοί το γνωρίζουν και προσπαθούν να το αποφύγουν», λέει ο Menahem Merhavy, ειδικός στο Ιράν του Hebrew University της Ιερουσαλήμ.

«Το Ιράν δεν μπορεί να κάνει τίποτε μεγάλης κλίμακας, διότι η χώρα είναι ρημαγμένη από την Covid , αλλά και εξαιτίας των διαπραγματεύσεων με την Δύση. Το τελευταίο πράγμα που θέλει το Ιράν είναι να συγκρουσθεί με οποιονδήποτε, ώστε να έχει όσο γίνεται πιο καθαρά χέρια στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων » με την κυβέρνηση Μπάιντεν για να περισώσει τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, από την οποία αποσύρθηκαν οι ΗΠΑ του Τραμπ.

Ομως το Ισραήλ, εχθρικό προς την συμφωνία του 2015, «παίζει με την φωτιά» στη λανθάνουσα αυτή ναυτική σύγκρουση, λέει ο Menahem Merhavy .

Οπως παίζει με την φωτιά με τη φρονούμενη επίθεση κατά του ιρανικού πυρηνικού σταθμού της Νατάνζ, την περασμένη Κυριακή, με την οποία πλήττει το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, αλλά παράλληλα παρεμβαίνει εμμέσως στην διεθνή διαπραγματευτική διαδικασία τορπιλίζοντάς την.

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από ισραηλινής πλευράς είναι να υπονομεύσει την σχέση της με τις Ηνωμένες Πολιτείες», προειδοποιεί ο ερευνητής.