Ισχυρές αντιδράσεις δυναμιτίζουν τη συμφωνία Ε.Ε. – Αγκυρας

Λίγα εικοσιτετράωρα πριν βρεθούν οι 28 ηγέτες στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής με την Τουρκία, η συμφωνία με την Αγκυρα για το προσφυγικό βρίσκεται στον αέρα. Αυτό προκύπτει και από το έγγραφο που απέστειλε ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στους μόνιμους αντιπροσώπους στην Ε.Ε. και έχει στην κατοχή της η «Κ», ενώ ισχυρές είναι οι αντιδράσεις αρκετών κρατών της Ενωσης σε επιμέρους πτυχές της συμφωνίας: από τις ενστάσεις του Κύπριου προέδρου Ν. Αναστασιάδη στο άνοιγμα κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις έως τις αντιρρήσεις του προέδρου Ολάντ στις προβλέψεις για τη βίζα.

Ο κ. Τουσκ προσθέτει μερικές παραμέτρους και τονίζει ότι είναι προσθήκη της αρχικής συμφωνίας που επιτεύχθηκε την περασμένη εβδομάδα και αναμένεται να αλλάξει έως τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης. Στο έγγραφο δεν αναφέρεται καμία λεπτομέρεια για το άνοιγμα των κεφαλαίων, ούτε για την απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, που είναι τα βασικά «αγκάθια». Αυτά αναμένονται να συμπεριληφθούν στο σημερινό επικαιροποιημένο σχέδιο και αφού ο κ. Τουσκ έχει επιστρέψει από τις συναντήσεις του με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον Τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου.

Τα βασικότερα σημεία του προσχεδίου είναι τα ακόλουθα:

1. Οσον αφορά τις επιστροφές στην Τουρκία αναφέρει: α) Είναι ένα προσωρινό και έκτακτο μέτρο. β) Οι μετανάστες που θα φτάνουν στα ελληνικά νησιά θα καταγράφονται και κάθε αίτηση για άσυλο θα την επεξεργάζονται οι ελληνικές αρχές. Οι μετανάστες που δεν θα κάνουν αίτηση για άσυλο ή που δεν προκρίνονται θα επιστρέφουν στην Τουρκία. γ) Οι μετανάστες που θα επιστρέφουν στην Τουρκία θα προστατεύονται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα όσον αφορά την αντιμετώπιση των προσφύγων και την τήρηση των αρχών της μη επαναπροώθησης.

2. Οσον αφορά τις επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία προς την Ε.Ε. με τη μέθοδο ένας προς έναν, το έγγραφο αναφέρει: α) Προτεραιότητα θα δοθεί στους Σύρους που δεν έχουν προσπαθήσει να μπουν προηγουμένως στην Ε.Ε. παρανόμως. β) Στην Ε.Ε. η μετεγκατάσταση θα γίνει όπως έχει συμφωνηθεί από τον Ιούλιο του 2015. γ) Αν ο αριθμός των επιστροφών ξεπεράσει τον αριθμό που έχουν δεσμευτεί τα κράτη-μέλη, τότε η συμφωνία θα μπορεί να αναθεωρηθεί.

3. Η Τουρκία θα πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψει το άνοιγμα νέων οδών για παράνομη μετανάστευση από την Τουρκία στην Ε.Ε.

4. Μόλις τα παράνομα περάσματα μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε. κλείσουν, σχέδιο εθελοντικής επανεισδοχής θα τεθεί σε εφαρμογή. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα συνεισφέρουν εθελοντικά σε αυτό το σχέδιο.

5. Η Ε.Ε. και η Τουρκία θα επιταχύνουν την εκταμίευση των τριών πρώτων δισεκατομμυρίων και θα εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση περαιτέρω έργων πριν από το τέλος του Μαρτίου. Επίσης η Ε.Ε. θα αποφασίσει περαιτέρω χρηματοδότηση για το ταμείο προσφύγων της Τουρκίας.

Στο χθεσινό Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων που συνεδρίασε στις Βρυξέλλες, ο προεδρεύων Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Μ. Κούντερς τόνισε ότι υπάρχει μια συγκρατημένη αισιοδοξία για τη Σύνοδο Κορυφής αλλά τόνισε ότι «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».

Την ίδια ώρα, πολύ πέρα από τα όρια του πολιτικά εφικτού, για μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών, βρίσκεται η πρόταση για κατάργηση της βίζας εισόδου Τούρκων πολιτών στην Ε.Ε. Κάποιες από τις χώρες αυτές, όπως η Γαλλία και η Αυστρία, οχυρώνονται πίσω από την απαίτηση για κατά γράμμα εκπλήρωση των 72 όρων που έχουν τεθεί στην Τουρκία και διαφωνούν με τη χαλαρότερη πρόταση της Κομισιόν για συμμόρφωση της Τουρκίας μόνο προς την «κρίσιμη μάζα» των προαπαιτουμένων. Είναι χαρακτηριστικό ότι την Παρασκευή ο κ. Ολάντ δήλωσε πως η Γαλλία δεν θα κάνει «καμία παραχώρηση στα ανθρώπινα δικαιώματα και στους όρους για τη χορήγηση βίζας».

Αλλες χώρες, όπως η Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν, προαναγγέλλουν βέτο, υποστηρίζοντας ότι η κατάργηση της βίζας θα ανοίξει τις πύλες της μετανάστευσης 75 εκατομμυρίων Τούρκων στην Ε.Ε. Για την κατάργηση της βίζας απαιτείται συμφωνία κάθε μιας από τις 28 χώρες-μέλη της Ε.Ε., καθώς και πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.