Ίλκα Σάλμι: «Η κυβερνοτρομοκρατία εξελίσσεται παράλληλα με τις νέες τεχνολογίες»

Ο Ίλκα Σάλμι είναι υπεύθυνος στην Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Πρόσφατα ανέλαβε το ρόλο του συντονιστή των κρατών-μελών για τις απειλές για την ασφάλεια που αντιμετωπίζει σήμερα η ευρωζώνη. Ο διορισμός του έρχεται σε μια περίοδο που ο δεξιός εξτρεμισμός βρίσκεται σε έξαρση και η διαδικτυακή προπαγάνδα προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία.

Η συνέντευξη του στο Euronews:

Σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας στο Global Conservation. Μια νέα χρονιά ξεκίνησε. Πώς θα περιγράφατε την τρομοκρατία το 2022;

Θα έλεγα ότι πρέπει ακόμα να έχουμε κατά νου ότι υπάρχει τρομοκρατία. Αν λάβουμε υπόψη, για παράδειγμα, τις ριζοσπαστικές ισλαμιστικές απόψεις ή τον τζιχαντισμό, η ιδεολογία εξακολουθεί να υπάρχει, ακόμα κι αν το Χαλιφάτο έχει ηττηθεί στη Συρία. Και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για αυτό.

Αναλαμβάνετε αυτόν τον ρόλο σε μια στιγμή που η τρομοκρατία φαίνεται, κατά κάποιο τρόπο, να έχει εξαφανιστεί και είναι λίγο χαμηλά στην ατζέντα. Έχει βγει αυτή η απειλή από την πολιτική ατζέντα;

Δυστυχώς, η τρομοκρατική απειλή είναι διαρκώς παρούσα. Θα πρέπει να πούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιο έντονη. Δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει εξαφανιστεί εντελώς. Φυσικά, ειδικά στην Ευρώπη, ζητήματα όπως η πανδημία μπορεί να έπαιξαν ρόλο. Εννοώ ότι οι άνθρωποι δεν κυκλοφορούν τόσο ελεύθερα όσο παλιά. Ένα πράγμα που θα ήθελα επίσης να επισημάνω, που είναι φυσικά θετικό, είναι η ανθεκτικότητα. Έχουμε δει στην Ευρώπη, τρομοκρατικές επιθέσεις μικρής κλίμακας, πολύ ατυχείς, όπου χάθηκαν ζωές. Ωστόσο, οι κοινωνίες κατάφεραν πράγματι να ανακάμψουν.

Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά τις τρομοκρατικές απειλές στην Ευρώπη; Ποια είναι τα πιεστικά ζητήματα;

Θα ανέφερα βασικά δύο, στην πραγματικότητα τρία πράγματα. Το πρώτο είναι ο τζιχαντισμός και η ριζοσπαστική ισλαμιστική απειλή που είναι ακόμα εδώ. Δεύτερον, είδαμε πράγματι τον εξτρεμισμό της ακροδεξιάς, ιδιαίτερα τον βίαιο εξτρεμισμό της ακροδεξιάς των λευκών, να είναι πιο έντονος στην Ευρώπη. Και το τρίτο ζήτημα είναι, φυσικά, η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η νέα τεχνολογία παίζει επίσης ρόλο στη διάδοση της ρητορικής μίσους και του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο.

Στο παρελθόν, αρκετοί Ευρωπαίοι πολίτες φέρεται να έχουν ενταχθεί σε οργανώσεις που συνδέονται με την τρομοκρατία. Κατά τη γνώμη σας, εξακολουθεί να είναι ελκυστική η Ευρώπη για να στρατολογούν άτομα αυτές οι οργανώσεις; Και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι βασικές αιτίες τέτοιων στρατολογήσεων;

Αυτό που είδαμε το 2012, το 2013, το 2014 και κυρίως το 2015 και συνδέεται με την κρίση στη Συρία και τον σχηματισμό του Ισλαμικού Κράτους, έβαλε τότε σε πειρασμό ορισμένους Ευρωπαίους να φύγουν και να ενταχθούν σ’ αυτές τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Θεωρητικά, αυτό εξακολουθεί να υφίσταται κατά κάποιο τρόπο. Είδαμε τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν. Είναι σίγουρα ένα ζήτημα που θα παρακολουθήσουμε.

Το τελευταίο τρίμηνο, η μετανάστευση έγινε και πάλι ένα σημαντικό θέμα στην ημερήσια διάταξη. Πιστεύετε ότι υπάρχει σύνδεση, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, μεταξύ μετανάστευσης και τρομοκρατίας ή αυτό δεν ισχύει καθόλου;

Η άμεση σύνδεση μετανάστευσης και τρομοκρατίας απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, όμως πρέπει να έχουμε κατά νου ότι εάν υπάρχει μεγάλη μετακίνηση ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, οι τρομοκρατικές οργανώσεις μπορεί να προσπαθήσουν να την εκμεταλλευτούν και να προσπαθήσουν να βάλουν δικά τους άτομα.

Βρισκόμαστε στις Βρυξέλλες, μια πόλη που έχει βιώσει την τρομοκρατία στο παρελθόν. Κατά τη γνώμη σας, ποιες είναι οι προτεραιότητες για να γίνει η Ευρώπη πιο ασφαλής;

Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρξει ισορροπία μεταξύ θεμάτων, όπως η προστασία των δεδομένων, αφενός, και η ασφάλεια, αφετέρου. Η νομοθεσία πρέπει να επιτρέπει στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου να λειτουργούν αποτελεσματικά, αλλά ταυτόχρονα να εγγυάται ότι η νέα τεχνολογία θα είναι διαθέσιμη σ’ αυτές τις υπηρεσίες.

Πάμε σ’ ένα άλλο θέμα, την πανδημία, που είναι επίσης ένα πιεστικό ζήτημα. Μια πρόσφατη έκθεση της Europol για το 2020 ανέφερε ότι οργανώσεις που συνδέονται με την τρομοκρατία εκμεταλλεύονται την πανδημία για να εντείνουν τη ρητορική μίσους και τη διαδικτυακή προπαγάνδα. Τι γίνεται για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, που μπορεί να χειροτερεύσει στο μέλλον;

Είναι πραγματικά πολύ επίκαιρο ζήτημα η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Η νομοθεσία για το διαδικτυακό τρομοκρατικό περιεχόμενο θα τεθεί σε εφαρμογή. Είναι ευρωπαϊκή νομοθεσία, που στην ουσία λέει ότι οι πάροχοι υπηρεσιών και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης υποχρεούνται να αφαιρούν τρομοκρατικό περιεχόμενο, που βρίσκουν στο διαδίκτυο. Εννοώ βέβαια με βάση τις αναφορές των κρατών μελών, των αρχών και μέσω της Europol. Μέσα σε μία ώρα, αυτού του είδους οι πληροφορίες και τα μηνύματα πρέπει να αφαιρούνται. Είναι πολύ καλή εξέλιξη τα τελευταία χρόνια που καταφέραμε να εγκρίνουμε αυτή τη νομοθεσία, η οποία θα τεθεί σε ισχύ τώρα, το επόμενο καλοκαίρι.

Βλέπουμε επίσης μεγάλη ρητορική στο διαδίκτυο κατά του εμβολιασμού, στο πλαίσιο της πανδημίας. Θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το δεξιό εξτρεμισμό για να εκφυλιστεί το ζήτημα και να αποκτήσει περισσότερους οπαδούς;

Δεν μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε τρομοκρατία προς το παρόν. Τούτου λεχθέντος, φυσικά, υπάρχει κάποια ανησυχία ότι ένα περιθωριακό μέρος εκείνων που είναι κατά του εμβολιασμού, θα ριζοσπαστικοποιηθούν ξανά, μέσω αυτού του ζητήματος και ίσως να αναζητήσουν συμμαχίες με διαφορετικές ομάδες, όπως με το δεξιό εξτρεμισμό, για παράδειγμα. Ωστόσο, προς το παρόν, πρέπει να έχουμε ακόμη στο μυαλό μας ότι η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης εξακολουθεί να υπάρχει, όπως και το δικαίωμα στη διαδήλωση.

Όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, εξελίσσεται και η τρομοκρατία. Πώς θα το αντιμετωπίσουμε;

Πρώτα απ’ όλα, φυσικά, πρέπει να καταβάλουμε μεγάλη προσπάθεια στην πρόληψη, προσπαθώντας να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι δεν ριζοσπαστικοποιούνται, δεν αποκτούν τέτοιες απόψεις, ειδικά όταν αναφερόμαστε στην Ευρώπη και επίσης παγκόσμια. Δεύτερον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου, οι αρχές ασφαλείας διαθέτουν α) αρκετούς πόρους και β) το νομικό πλαίσιο στο οποίο μπορούν να λειτουργήσουν.

Είναι το διαδίκτυο το όπλο του μέλλοντος και πώς θα αντιμετωπίζατε, υπό αυτή την έννοια, την καταπολέμηση της κυβερνοτρομοκρατίας;

Πιστεύω απόλυτα ότι αυτός είναι πράγματι ο δρόμος προς τα εμπρός. Δεν θα αντικαταστήσει, φυσικά, αυτό που θα συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο. Γιατί εκεί, δυστυχώς, όλες οι τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν ψυχολογικό αντίκτυπο. Ταυτόχρονα όμως, η νέα τεχνολογία, ας έχουμε στο μυαλό μας ότι είναι πολύ χρήσιμη για σας και για μένα, προσφέρει όμως ταυτόχρονα, νέα εργαλεία σε όσους θέλουν να κάνουν κακό. Γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να διασφαλίσουμε ότι συμβαδίζουμε με τις τεχνολογικές εξελίξεις.

Κατά τη γνώμη σας, μπορεί να υπάρξει μια κοινή, πανευρωπαϊκή προσέγγιση;

Αν μιλήσουμε για την απειλή, αυτή σίγουρα διαφέρει μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ και των διαφορετικών χωρών στην Ευρώπη. Άρα, υπό αυτή την έννοια, δεν μπορούμε να μιλήσουμε μάλλον για ένα είδος μονολιθικής προσέγγισης σε αυτό το ερώτημα.

(πηγή: euronews)