Η Ορθοδοξία ως εργαλείο για την επιρροή των Ρώσων στα Βαλκάνια- Ο πόλεμος με το Φανάρι

Από τα τέλη του 18ου αιώνα η Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να δείχνει σημάδια παρακμής και διάλυσης. Τότε η Ρωσία και μέσω των Σλαβικών λαών, ξεκίνησε τα σχέδια για επέκταση της προς την Μεσόγειο αναζητώντας τρόπους για έξοδο στο Αιγαίο.

Για να μπορέσει να το πετύχει αυτό, θα έπρεπε να έχει και την αποδοχή των Βαλκανικών λαών και έτσι έλαβε από μόνη της τον ρόλο προστάτη των χριστιανικών σε Ανατολική Ευρώπη και Βαλκάνια.

Το 1853-56 διαδραματίστηκε ο 11^ος κατά σειρά Ρωσοτουρκικός Πόλεμος, γνωστός ως Κριμαϊκός Πόλεμος καθώς οι περισσότερες μάχες έγιναν στην χερσόνησο της Κριμαίας. Σύμμαχοι της Τουρκίας ήταν η Αγγλία, η Γαλλία και το Βασίλειο της Σαρδηνίας και στόχος ήταν ο περιορισμός της Ρωσίας.

Η “Άλωση” του Πατριαρχείου βασικός στόχος της Ρωσίας μέχρι και σήμερα

Η Ρωσία γνωρίζει πολύ καλά πως για να πετύχει την επιρροή της στους χριστιανικούς πληθυσμούς, θα πρέπει να έχει στα χέρια τον έλεγχο των Ορθοδόξων Εκκλησιών , προνόμιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Αποκομμένη από τα Βαλκάνια μετά την ήττα της στον Κριμαϊκό Πόλεμο, στρέφεται προς την Βουλγαρία όπου και καταφέρνει να ‘ξυπνήσει” τον σλαβικό εθνοφυλετισμό και να την στρέψει ενάντια στο Φανάρι.

Το 1858 πραγματοποιήθηκε συνέλευση αντιπροσώπων στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην οποία συμμετείχαν και Βούλγαροι, και κάτω από τις οδηγίες των Ρώσων, προχώρησαν σε υπερβολικές αξιώσεις τους για σχεδόν πλήρη αυτονόμηση του βουλγαρικού κλήρου και επέκτασή του σε όλη την Μακεδονία, την σημερινή FYROM και την Θράκη

Καταλυτικός της επανίδρυσης της εθνικής βουλγαρικής Εκκλησίας ο ρόλος του Ρώσου προξένου στην Κωνσταντινούπολη, κόμητος Ιγνάτιεφ (1804-1877)

Το Πατριαρχείο αντιπρότεινε ένα σχέδιο 15 άρθρων με αρκετές υποχωρήσεις, που έγινε αρχικά δεκτό από τη μετριοπαθή μερίδα των Βουλγάρων αλλά τελικά απορρίφθηκε και πάλι κάτω από τις πιέσεις των Ρώσων προς τους Βουλγάρους.

Το 1867  μετά τις προτάσεις του Πατριάρχη Γρηγορίου Στ’ για αυτοδιοικούμενη βουλγαρική εκκλησία στις βόρειες περιοχές διαφάνηκε κάποια λύση, που θα είχε όμως πνευματικούς δεσμούς με το Πατριαρχείο.

Ο Ιγνάτιεφ δεν θέλησε να έλθει σε ανοιχτή ρήξη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ευρύτερα με τον Ελληνισμό. Ήθελε να διατηρηθεί η εικόνα, που είχαν οι Έλληνες για τη Ρωσία, ως μίας προστάτιδας δύναμης όλων των υποδούλων ορθοδόξων χριστιανών

Το σχέδιο αυτό απορρίφθηκε και η οθωμανική διοίκηση ύστερα από ρωσικές πιέσεις αναγνώρισε με φιρμάνι του 1870 την Αυτοκέφαλη Βουλγαρική Εκκλησία με επικεφαλής έξαρχο. Το φιρμάνι όριζε τη δικαιοδοσία της Εξαρχίας ανάμεσα στην οροσειρά του Αίμου και τον Δούναβη μαζί με την Δοβρουτζά, ενώ επεκτάθηκε αργότερα δυτικά στην ζώνη των Σκοπίων, του Κιουστεντίλ, της Αχρίδας και των Βελεσσών. Από τις παραπάνω περιοχές εξαιρούνταν η παραθαλάσσια περιοχή της Βάρνας, η Φιλιππούπολη, η Στενήμαχος και τα γύρω χωριά τους, όπου ζούσαν ελληνικοί πληθυσμοί. 

Η Πανορθόδοξη Σύνοδος που συγκλήθηκε το 1872 κήρυξε ως σχισματική την Βουλγαρική Εξαρχία λόγω του καθαρά εθνοτικού χαρακτήρα της και της μη μνημόνευσης του Πατριάρχη κατά τις λειτουργίες.

Η ανεξαρτητοποίηση, αυτονόμηση και απόσχιση των Βουλγάρων από το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπήρξε ο προάγγελος για την ίδρυση ενός ανεξάρτητου βουλγαρικού κράτους.

Είναι η περίοδος που ξεκινά το Μακεδονικό Ζήτημα και η προσπάθεια Γενοκτονίας των Πομάκων.

Τα χρόνια μετά την ίδρυση της Εξαρχίας παρατηρείται μια συνεχής προσπάθεια διείσδυσης των Βουλγάρων όλο και νοτιότερα. Όσοι λοιπόν εντάσσονταν στη βουλγαρική Εξαρχία θεωρούνταν Βούλγαροι, ενώ όσοι παρέμεναν πιστοί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρούνταν Έλληνες

Η διείσδυση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια απομονώνει και πάλι τους Ρώσους στον φυσικό τους χώρο

Τα τελευταία χρόνια το ΝΑΤΟ έχει επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό που έχει φτάσει στην “πόρτα” της Ρωσίας. Από την Βαλτική μέχρι της Ουκρανία, η Νατοϊκή Συμμαχία έχει δημιουργήσει ένα “τείχος” το οποίο ως σκοπό έχει να οδηγήσει την Ρωσία σε έναν συμβιβασμό.

Η Ρωσία από την μεριά της δεν μπορεί να περιορίσει την ένταση στα σύνορα της. Έτσι ένα μέρος της έντασης τον εξάγει στον “μόνιμο ασθενή”, τα Βαλκάνια

Το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Εκκλησίας την αποκόπτει και από τους χριστιανικούς λαούς

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνωρίζοντας το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Εκκλησίας, όπως υποχρεώνεται, προκαλεί την αντίδραση της Ρωσίας, η οποία γνωρίζει πολύ καλά πως δεν μπορεί να τραβήξει στα άκρα την αντιπαράθεση με το Φανάρι.

Έτσι, μεταφέρει το πόλεμο προς το Φανάρι στις εκκλησίες των Βαλκανίων. Αυτή την φορά όμως ο σύμμαχος δεν είναι η Βουλγαρία. Η τελευταία ανήκει πλέον στο ΝΑΤΟ, και η στάση της Εκκλησίας της Βουλγαρίας δεν μπορεί να είναι άλλη από την στάση της χώρας.

Η Εκκλησία της Σερβίας και η Εκκλησία της Μολδαβίας (μία από τις δύο) είναι οι μόνες που έχουν μείνει στην επιρροή της. Η εκκλησία των Σκοπίων θα ακολουθήσει την τύχη του ονοματολογικού, μια λύση θα την φέρει ακόμα πιο κοντά στο Φανάρι.