Η Κύπρος δεν το κάνει και πάλι όπως το Αζερμπαϊτζάν – Το καλώδιο της Μαύρης Θάλασσας ενισχύει την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια

Το Αζερμπαϊτζάν προσαρμόζεται στις αναδυόμενες παγκόσμιες προκλήσεις μεταβαίνοντας από την ιστορική του εξάρτηση από τους πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ενώ η χώρα παραδοσιακά εξαρτιόταν από αυτές τις πηγές ενέργειας, τώρα επιδιώκει ουσιαστικά την οικονομική διαφοροποίηση. Η προώθηση ενός βιώσιμου ενεργειακού μέλλοντος και η προώθηση μιας πράσινης οικονομίας έχουν γίνει κεντρικές προτεραιότητες στις πρόσφατες στρατηγικές πρωτοβουλίες του Αζερμπαϊτζάν.

Αζερμπαϊτζάν: Από παραγωγός πράσινης ενέργειας σε Ευρωπαίος εξαγωγέας

Σύμφωνα με τη «Συμφωνία για Στρατηγική Συνεργασία στον Τομέα Ανάπτυξης και Μεταφοράς Πράσινης Ενέργειας», που υπογράφηκε στο Βουκουρέστι στις 17 Δεκεμβρίου 2022, το Αζερμπαϊτζάν, η Γεωργία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία έχουν δημιουργήσει ένα πλαίσιο συνεργασίας. Αυτό το έργο, γνωστό ως «Πράσινος Ενεργειακός Διάδρομος Κασπίας-Μαύρης Θάλασσας-Ευρώπης» ή «Καλώδιο της Μαύρης Θάλασσας», στοχεύει στη μεταφορά πράσινης ενέργειας που παράγεται από αιολικούς σταθμούς του Αζερμπαϊτζάν στη Ρουμανία και, τελικά, στην Ευρώπη.

Η συμφωνία περιγράφει την κατασκευή μιας ενεργειακής γέφυρας από την περιοχή του Καυκάσου στην Ευρώπη, που θα συνδέει το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία. Το έργο περιλαμβάνει την ανάπτυξη του «Καλωδίου της Μαύρης Θάλασσας», ενός υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου μήκους 1.195 χιλιομέτρων, χωρητικότητας 1.000 μεγαβάτ. Αυτό το καλώδιο θα μεταφέρει πράσινη ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται στο Αζερμπαϊτζάν μέσω της Γεωργίας και μέσω της Μαύρης Θάλασσας στη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την υπόλοιπη Ευρώπη, επιτρέποντας έως και τέσσερα γιγαβάτ παροχής πράσινης ενέργειας.

Στις 3 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στο Βουκουρέστι η 8η συνεδρίαση της Υπουργικής/Διευθύνουσας Επιτροπής για την προώθηση της εφαρμογής αυτής της συμφωνίας. Το Αζερμπαϊτζάν εκπροσωπήθηκε από τον Υπουργό Ενέργειας Parviz Shahbazov, τη Ρουμανία από τον Υπουργό Ενέργειας Sebastian-Ioan Burduja και τον Γενικό Γραμματέα Mircea Abrudean, τη Γεωργία ο Πρώτος Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης Levan Davitashvili και η Ουγγαρία από τον Υπουργό Εξωτερικών και Εμπορίου Peter Szijjártó. Συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι από τη Βουλγαρία, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς και την εταιρεία «CESI».

Η συνάντηση εξέτασε την κατάσταση της τεχνικής και οικονομικής αιτιολόγησης (TEJ) που διεξήγαγε η εταιρεία CESI, την πρόοδο στην ίδρυση της Κοινοπραξίας, το στοιχείο οπτικών ινών του διαδρόμου πράσινης ενέργειας και την πιθανή ένταξη της Βουλγαρίας στο έργο.

Ο υπουργός Shahbazov τόνισε ότι τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης σκοπιμότητας για τον «Διάδρομο Κασπίας-Μαύρης Θάλασσας-Ευρωπαϊκού Πράσινης Ενέργειας» θα παρουσιαστούν στο COP29 στο Μπακού τον Νοέμβριο. Έδωσε επίσης συστάσεις για τη διασφάλιση της προόδου του έργου.

Ο Shahbazov υπογράμμισε το ρόλο του Αζερμπαϊτζάν ως κύριου παρόχου πόρων για τον διάδρομο πράσινης ενέργειας και το μέλλον του ως βασικού εταίρου στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την Ευρώπη. Σημείωσε ότι με την υπογραφή των ιδρυτικών εγγράφων για την Κοινοπραξία, το έργο έχει εισέλθει σε νέα φάση. Η “Joint Enterprise – Green Energy Corridor Energy Company” θα χρηματοδοτήσει τις τεχνικές και οικονομικές αξιολογήσεις, θα επιβλέπει την προετοιμασία και την υλοποίηση των έργων και θα διαχειρίζεται τα μέτρα που έχουν ανατεθεί από τις συμμετέχουσες χώρες.

Κοινοπραξία που ιδρύθηκε στο Βουκουρέστι

Μετά τις συζητήσεις, υπογράφηκε η «Συμφωνία Μετόχων», η οποία ιδρύει μια Κοινοπραξία στο Βουκουρέστι μεταξύ της «Azerenergy» του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας «Georgia State Electrosystem», της Ρουμανίας «Transelectrica» και της Ουγγαρίας «MVM». Επιπλέον, υπογράφηκε πρωτόκολλο για τα αποτελέσματα της συνάντησης. Η Κοινοπραξία και η Ομάδα Εργασίας ανέλαβαν την επιτάχυνση των διαδικασιών με την εταιρεία συμβούλων για την ολοκλήρωση της μελέτης τεχνικής και οικονομικής σκοπιμότητας εντός του καθορισμένου χρονικού πλαισίου, την προετοιμασία του σχεδίου δράσης της κοινής επιχείρησης πριν από την επόμενη συνεδρίαση των υπουργών και την έναρξη διαβουλεύσεων για επιχειρηματικά μοντέλα το έργο.

Συμφωνήθηκε ότι η ηγεσία της BM-Green Corridor Energy Company θα ακολουθούσε εκ περιτροπής βάση. Τα καθήκοντα που σχετίζονται με τη γραμμή καλωδίων οπτικών ινών (FOC) και την ένταξη της Βουλγαρίας στο έργο θα ενσωματωθούν στη μελέτη σκοπιμότητας του τετραμερούς έργου.

Επιπλέον, τα μέρη συμφώνησαν να υποβάλουν συλλογική αίτηση για το καθεστώς στο πλαίσιο της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2024 σχετικά με τον δεύτερο κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI/PM). Υποστηρίχθηκε επίσης η διοργάνωση μιας εκδήλωσης υψηλού επιπέδου αφιερωμένη στο Έργο κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής COP29 Climate Leaders Summit.

Η Ουγγαρία ζητά την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το έργο Καλωδίων Μαύρης Θάλασσας

Σε μια συνάντηση στο Βουκουρέστι που επικεντρώθηκε στην εταιρική σχέση «πράσινης ενέργειας» Ουγγαρίας-Αζερμπαϊτζάν-Γεωργίας-Ρουμανίας, ο Ούγγρος Υπουργός Εξωτερικών και Εμπορίου, Peter Szijjártó, τόνισε την ανάγκη για οικονομική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το έργο Καλωδίου Μαύρης Θάλασσας.

Ο υπουργός Szijjártó τόνισε ότι το έργο, το οποίο στοχεύει στην εξαγωγή «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας από το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία στην Ουγγαρία και τη Ρουμανία, πλησιάζει σε κρίσιμη καμπή. Υπογράμμισε ότι η ενεργειακή ασφάλεια είναι θεμελιώδης πτυχή της εθνικής ασφάλειας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.

Η ενεργειακή στρατηγική της Ουγγαρίας περιστρέφεται γύρω από τέσσερις βασικούς πυλώνες: επέκταση της πυρηνικής ενέργειας, σημαντική αύξηση της χωρητικότητας ηλιακής ενέργειας, αναζήτηση συνεργασίας με αξιόπιστους προμηθευτές ενέργειας και διερεύνηση νέων οδών εφοδιασμού.

Το έργο «Πράσινος Ενεργειακός Διάδρομος» αναμένεται να εισάγει νέες «πράσινες» πηγές ενέργειας από τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουγγαρία. Ο Szijjártó σημείωσε ότι το έργο προχωρά γρήγορα, με ενεργειακές εταιρείες από τις συμμετέχουσες χώρες να έχουν ιδρύσει μια κοινή επιχείρηση και να σχεδιάζουν να υπογράψουν συμφωνία συνεργασίας στο εγγύς μέλλον. Εξέφρασε την ελπίδα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παράσχει την απαραίτητη οικονομική υποστήριξη για την ανάπτυξη της υποδομής αυτής της πρωτοβουλίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να διαθέσει 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη του έργου.

Το δάνειο της Παγκόσμιας Τράπεζας υποστηρίζει περιφερειακά ενεργειακά έργα

Το Εκτελεστικό Διοικητικό Συμβούλιο της Παγκόσμιας Τράπεζας ενέκρινε πρόσφατα δάνειο 35 εκατομμυρίων δολαρίων για την πρώτη φάση του Προγράμματος Ενίσχυση της Ενεργειακής Ασφάλειας μέσω Διασύνδεσης Ηλεκτρικής Ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ESPIRE) για τη Γεωργία. Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί βασικό μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος 500 εκατομμυρίων δολαρίων με στόχο την ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας της Γεωργίας για έργα υποθαλάσσιων καλωδίων, την ενίσχυση του εγχώριου συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τη δημιουργία άμεσης ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ του Νοτίου Καυκάσου και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Το πρόγραμμα ESPIRE εστιάζει επίσης στη βελτίωση της ψηφιακής συνδεσιμότητας μειώνοντας το κόστος του Διαδικτύου και ενισχύοντας το εύρος ζώνης μέσω παράλληλων διασυνδέσεων οπτικών ινών σε όλη τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτή η υποστήριξη ευθυγραμμίζεται με τους στόχους του έργου Black Sea Submarine Cable (BSSC), το οποίο στοχεύει στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και καλωδίων οπτικών ινών που συνδέει τη Γεωργία και τη Ρουμανία, ενσωματώνοντας περαιτέρω τις περιφερειακές ενεργειακές και ψηφιακές υποδομές.

Ρουμάνος υπουργός Ενέργειας: Η αγορά ενέργειας του Καυκάσου θα μειώσει τις τιμές στην Ευρώπη

Ο υπουργός Ενέργειας της Ρουμανίας Sebastian-Ioan Burdujan τόνισε τον πιθανό αντίκτυπο του έργου Ενεργειακό Καλώδιο της Μαύρης Θάλασσας στο ενεργειακό κόστος στην Ευρώπη. Μιλώντας για το έργο, ο Burdujan τόνισε ότι η πρόσβαση σε ενέργεια από την αγορά του Καυκάσου, και συγκεκριμένα το Αζερμπαϊτζάν, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικά οφέλη για τις ευρωπαϊκές χώρες.

«Η διαθεσιμότητα ενέργειας από μια ξεχωριστή αγορά όπως η περιοχή του Καυκάσου θα διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού και θα συμβάλει στη μείωση των τιμών της ενέργειας στην περιοχή μας», δήλωσε ο Μπουρντουτζάν. Πρόσθεσε ότι η παρουσίαση του έργου στο COP29 στο Μπακού αυτόν τον Νοέμβριο θα δώσει περαιτέρω πληροφορίες.

Αν και αναγνώρισε ότι το έργο του Καλωδίου Μαύρης Θάλασσας είναι δαπανηρό, ο Burdujan σημείωσε ότι το ακριβές κόστος θα καθοριστεί μόλις ολοκληρωθεί η εκτίμηση τεχνικών επιπτώσεων (TIA). Εκτίμησε ότι η κατασκευή της υποθαλάσσιας καλωδιακής γραμμής μεταξύ Γεωργίας και Ρουμανίας θα απαιτήσει περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Παρά το υψηλό κόστος, επιβεβαίωσε ότι το έργο θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και τη σταθερότητα της αγοράς.

Επιπλέον, ο Burdujan ανέφερε ότι το έργο περιλαμβάνει την εγκατάσταση ενός καλωδίου επικοινωνίας οπτικών ινών. Το TIA θα αξιολογήσει τη σκοπιμότητα αυτού του στοιχείου, το οποίο στοχεύει στη σύνδεση των τεσσάρων συμμετεχουσών χωρών και στην υποστήριξη της περιφερειακής ροής πληροφοριών και της ψηφιοποίησης.

Συμπερασματικά, η συνεργασία μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας υπογραμμίζει τη δέσμευση για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και βιωσιμότητας σε ολόκληρη την περιοχή. Καθώς το έργο προχωρά, με την αναμενόμενη οικονομική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναμένεται να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, στη μείωση του κόστους και στην υποστήριξη της περιφερειακής ψηφιακής υποδομής. Η επικείμενη παρουσίαση της εκτίμησης τεχνικών επιπτώσεων στο COP29 θα παρέχει περαιτέρω πληροφορίες για τον αντίκτυπο του έργου και τις μελλοντικές εξελίξεις.