Eνίσχυση του ρωσικού Στόλου της Μαύρης θάλασσας και μεταβολή του συσχετισμού των δυνάμεων στο Αιγαίο

Παρελθόν αποτελούν πια οι ημέρες της απόλυτης κυριαρχίας του τουρκικού Ναυτικού στη Μαύρη θάλασσα αφού μέσα στο 2015 ο ρωσικός Στόλος πρόκειται να ενισχυθεί με μια νέα φρεγάτα και δύο νέα υποβρύχια, ενώ τα επόμενα χρόνια η ανανέωση του στόλου θα είναι σχεδόν πλήρης αφού υπο ναυπήγηση βρίσκονται πέντε ακόμη φρεγάτες και τέσσερα υποβρύχια.

Πιο αναλυτικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ η Μαύρη θάλασσα είχε μετατραπεί σε τουρκική λίμνη αφού ο άλλοτε ισχυρός Σοβιετικός στόλος της Μαύρης θάλασσας είχε απομείνει με ένα υποβρύχιο κλάσης Kilo – Project 877 το Alrosa (Β-871), το καταδρομικό κατευθυνομένων πυραύλων Moskva κλάσης Slava, την φρεγάτα ανθυποβρυχιακού πολέμου Kerch κλάσης Kara, το καταδρομικό Smetlivy κλάσης Kashin και τις φρεγάτες Ladnyy και Pytkivyy κλάσης Krivak. Επιπλέον στον Στόλο ανήκουν και οι πυραυλάκατοι Bora και Samum κλάσης Dergach, καθώς και οι πυραυλακατοι Shtyl και Mirazh κλάσης Nanuchka III.

Τα πλοία αυτά έχουν ναυπηγηθεί στις δεκαετίες του 1970 και 1980 με αποτέλεσμα λόγω ηλικίας να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στο σύγχρονο περιβάλλον ναυτικών επιχειρήσεων.

Αξιοποιώντας τα τεράστια έσοδα που απεκόμισε τα προηγούμενα χρόνια η Ρωσία από την πετρελαϊκή βιομηχανία η Μόσχα ξεκίνησε ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα ναυπηγήσεων που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την ναυπήγηση έξι φρεγατών Admiral Grigorovich (Project 1135.6) και έξι υποβρυχίων κλάσης Improved Kilo – Project 636.3 Varshavyanka για το Στόλο της Μαύρης θάλασσας καθώς και την ναυπήγηση δύο πυραυλακάτων Buyan.

Τα πλοία αυτά πρόκειται να παραδοθούν μέχρι το 2017 σηματοδοτώντας το ριζικό εκσυγχρονισμό τoυ Στόλου της Μαύρης θάλασσας ο οποίος θα διαθέτει μια ισχυρή παρουσία με επτά μεγάλες μονάδες επιφανείας το καταδρομικό κατευθυνομένων πυραύλων Moskva τις φρεγάτες Admiral Grigorovich, Admiral Essen, Admiral Makarov, Admiral Butakov, Admiral Istomin και Admiral Kornilov, επτά υποβρύχια, το Alrosa (Β-871), Novorossiysk (B-261), Rostov-on-Don (B-237), Stary Oskol (B-262), Krasnodar (B-265), Veliky Novgorod (B-268) και το Kolpino καθώς και τέσσερις πυραυλακάτους τις Bora και Samum κλάσης Dergach και τις Zeleni Dol και Serpuhov κλάσης Buyan.

Η παρουσία του ανανεωμένου ρωσικού Στόλου στην Μαύρη θάλασσα πρόκειται να αναγκάσει το τουρκικό Ναυτικό να ενισχύσει την παρουσία στην περιοχή αυτή.

Η αρχή έγινε πριν από πέντε χρόνια όταν επιλέχτηκε το λιμάνι της Τραπεζούντας για να μετατραπεί στην προωθημένη βάση του τουρκικού Ναυτικού στην Μαύρη θάλασσα, δεδομένου ότι η κύρια ναυτική βάση στο Golcuk απέχει περισσότερο από 650 μίλια από τις ανατολικές ακτές της Τουρκίας στη Μαύρη θάλασσα.

Σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια των Τούρκων στο λιμάνι θα φιλοξενούνται δύο φρεγάτες και ένα υποβρύχιο. Η ενίσχυση του ρωσικού Στόλου στην περιοχή ενδεχομένως να οδηγήσει το τουρκικό Ναυτικό στην αύξηση των μονάδων που διατηρεί σε μόνιμη βάση στην Τραπεζούντα αφού η μεγάλη ακτογραμμή της Τουρκίας στην Μαύρη θάλασσα δεν αφήνει πολλά περιθώρια επιτήρησης των ακτών με διαφορετικό τρόπο.

Ιδιαίτερα η παρουσία έξι σύγχρονων ρωσικών υποβρύχιων στη Μαύρη θάλασσα θα αποτελέσει μεγάλο πονοκέφαλο για το τουρκικό Ναυτικό το οποίο μέχρι το 2022 θα διαθέτει μόλις 10 υποβρύχια και πιο συγκεκριμένα δύο εκσυγχρονισμένα της κλάσης Atilay, τα Doganay (S-351) και Dolunay (S-352), τέσσερα της κλάσης Preveze (Preveze S-353, Sakaraya S-354, 18 Mart S-355, Anafartalar S-356), και τέσσερα της κλάσης Gur (Gur S-357, Çanakkale S-358, Burakreis S-359, Birinci İnonu S-360).

Τα υπόλοιπα τέσσερα υποβρύχια της κλάσης Atilay έχουν αρχίσει να αποσύρονται από την ενεργό δράση με πρώτο το Saldıray (S-348). Θα ακολουθήσει το Yildiray (S-350) το οποίο τον Δεκέμβριο του 201 είχε συγκρουστεί με εμπορικό πλοίο και τα Atilay (S-347) και Batiray (S-349) τα οποία θα αποτελέσουν τα σκάφη δοκιμών για τα υπο ανάπτυξη υποσυστήματα του νέου υποβρυχίου του τουρκικού Ναυτικού που θα σχεδιαστεί και ναυπηγηθεί από την εγχώρια βιομηχανία με βάση το πρόγραμμα MILDEN.

Έχοντας ώς δεδομένο ότι από τα 10 υποβρύχια τα 2-3 θα βρίσκονται σε καθεστώς συντήρησης και εκπαιδευτικών αποστολών απομένουν μόλις 7 υποβρύχια για το τουρκικό Ναυτικό για να καλύψει το Αιγαίο την Αν Μεσόγειο και τη Μαύρη θάλασσα αριθμός που σίγουρα δεν είναι ικανοποιητικός και θα αλλάξει μόνο όταν αρχίσουν οι παραδόσεις των έξι νέων υποβρυχίων κλάσης Reis (Type 214TN).

Όσον αφορά τα πλοία επιφανείας η κατάσταση για το τουρκικό Ναυτικό είναι σαφώς καλύτερη αφού το ναυπηγικό πρόγραμμα MILGEM έχει ήδη αποδώσει δύο πλοία τα Heybeliada (F-511) Buyukada (F-512), ενώ σε φάση ναυπήγηση βρίσκεται το Burgazada (F-513) και ένα ακόμη πλοίο.

Εκτός από τα παραπάνω πλοία το τουρκικό Ναυτικό διαθέτει οκτώ παλαιές αλλά εκσυγχρονισμένες φρεγάτες κλάσης Gabya (O.H.Perry) εκ των οποίων οι φρεγάτες Giresun (F-491), Gediz (F495), Gökova (F-496), Göksu (F-497), έχουν αναβαθμιστεί και εξοπλιστεί με τον οκταπλό κάθετο εκτοξευτή αντιαεροπορικών πυραύλων τύπου Mk41, το ραντάρ έρευνας 3D SMART-S Mk2, ενώ το σύνολο των φρεγατών της κλάσης Gabya έχει εκσυγχρονιστεί με το Σύστημα Διαχείρισης Μάχης GENESIS.

Τα πλοία αυτά θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για ακόμη 10-15 χρόνια μαζί με τις τέσσερις φρεγάτες κλάσης Barbaros (Meko 200TN TrackIIA/B), που έχουν εκσυγχρονιστεί με το σύστημα κάθετης εκτόξευσης αντιαεροπορικών πυραύλων Mk41 Mod8 και το ραντάρ έρευνας 3D SMART-S και τις τέσσερις παλαιές φρεγάτες Yavuz (Meko 200TN TrackI) συγκροτούν μια ισχυρή ναυτική δύναμη αποτελούμενη από 16 φρεγάτες και 4 νέες κορβέτες και 6 παλαιές κορβέτες κλάσης Burak περιορισμένων όμως δυνατοτήτων.

Τα μελλοντικά σχέδια του τουρκικού Ναυτικού περιλαμβάνουν την ναυπήγηση ακόμη τεσσάρων πλοίων του προγράμματος Milgem και την ναυπήγηση ακόμη τεσσάρων σύμφωνα με το πρόγραμμα Milgem Block-II (ή Milgem-G).

Τα πλοία αυτά θα είναι κατα 10 μέτρα μεγαλύτερα σε μήκος και μεγαλύτερο εκτόπισμα από την αρχική παρτίδα των σκαφών του προγράμματος Milgem και θα διαθέτουν βαρύτερο οπλισμό, όπως κάθετους εκτοξευτές Mk41.

Στόχος του τουρκικού Ναυτικού είναι να αντικαταστήσει με τα πλοία αυτά τις τέσσερις Meko 200TN TrackI κλάσης Yavuz.

Σε γενικές γραμμές η ενίσχυση του ρωσικού Στόλου στη Μαύρη θάλασσα ενδέχεται να φέρει ανακατατάξεις στην ανάπτυξη του τουρκικού Ναυτικού. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου το Ναυτικό της χώρας σχεδιάζει να διατηρεί στη θάλασσα ανά πάσα στιγμή 13 μεγάλες μονάδες επιφανείας.

Από αυτές, οι 5 φρεγάτες θα επιχειρούν στο Αιγαίο, 4 φρεγάτες στην Αν Μεσόγειο και 4 φρεγάτες στην Μαύρη θάλασσα ενώ τουλάχιστον έξι από τα 24 πλοία που διαθέτει σήμερα το τουρκικό Ναυτικό (8 φρεγάτες κλάσης Gabya, 4 φρεγάτες κλάσης Barabaros, 4 φρεγάτες κλάσης Yavuz, 2 κορβετες κλάσης Ada, 6 κορβέτες κλάσης Burak), θα είναι σε κατάσταση συντηρήσεως με τα υπόλοιπα πέντε να είναι δεσμευμένα σε αποστολές του ΝΑΤΟ και σε διεθνείς αποστολές κατα της πειρατείας και του ΟΗΕ.

Προφανώς οι αριθμοί αυτοί θα χρειαστεί να αλλάξουν, όταν μέχρι το 2017 το τουρκικό Ναυτικό θα έχει να αντιμετωπίσει έξι από τα πλέον σύγχρονα πλοία του ρωσικού Ναυτικού στη Μαύρη θάλασσα, οδηγώντας αναπόφευκτα στην μείωση των διαθεσίμων μονάδων στα δύο άλλες θαλάσσιες περιοχές ευθύνης του τουρκικού Ναυτικού ή εναλλακτικά στην μείωση της ισχύος πυρός των πλοίων που υπηρετούν στις περιοχές αυτές αφού αρκετές σύγχρονες φρεγάτες θα πρέπει να μεταφερθούν στην ναυτική βάση της Τραπεζούντας.

Αντιστοίχως και ο τουρκικός υποβρύχιος Στόλος θα πρέπει να αναπτυχθεί στις τρείς θαλάσσιες περιοχές Αιγαίο-Αν. Μεσόγειος και Μαύρη θάλασσα, με βάση τα νέα δεδομένα, μειώνοντας την παρουσία του στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο μέχρι φυσικά την έναρξη των παραδόσεων των νέων υποβρυχίων της κλάσης Reis που θα επιτρέψει την επαναφορά της δύναμης των υποβρυχίων στις 14 μονάδες όπως προβλέπει ο μακροχρόνιος σχεδιασμός του τουρκικού Ναυτικού.

Οι παραπάνω εξελίξεις δίνουν τη δυνατότητα στο ΠΝ να οργανώσει καλύτερα το μελλοντικό του εξοπλιστικό πρόγραμμα μετά την ολοκλήρωση των υπαρχόντων προγραμμάτων που περιλαμβάνουν τις πυραυλακάτους κλάσης Ρουσσέν και τα υποβρύχια κλάσης Παπανικολής.

Παρα την επικείμενη εξάπλωση και αποδυνάμωση του τουρκικού Ναυτικού σε τρείς θαλάσσιες περιοχές το ΠΝ δεν θα πρέπει να ευησυχάζεται και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ θα πρέπει με προσοχή να ακούσει τα σχέδια του για την επόμενη δεκαετία αφού 9 από τις 13 φρεγάτες του ΠΝ μετρούν ήδη πάνω από 35 χρόνια υπηρεσίας και χρειάζονται αντικατάσταση.