Η διπλωματία της γαστρονομίας στις σχέσεις Αθήνας – Μόσχας

Η γαστρονομία είναι ένα ευρηματικό πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας, καθώς με την ποικιλία των γεύσεων που αναπτύσσει και καθιερώνει, έλκει σήμερα εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα είναι ένα πεδίο, που αναπτύσσει τη δική του ιδιαίτερη διπλωματία. Τη διπλωματία της γαστρονομίας ή τη διπλωματία της γευσιγνωσίας.

Η ρωσική εβδομάδα γαστρονομίας που διοργανώθηκε στην Αθήνα και την Κέρκυρα από τις 23-27 Οκτωβρίου, ανέδειξε, θα έλεγε κανείς, τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η διπλωματία της γαστρονομίας, στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας.

Άρχισε με μια επίσημη δεξίωση, στο ιστορικό κτίριο της ρωσικής πρεσβείας στην Ηρώδου του Αττικού, στην οποία κηρύχθηκε επισήμως η έναρξη της ρωσικής γαστρονομικής εβδομάδας. Συνεχίστηκε με πλήθος εκδηλώσεων που περιελάμβαναν δείπνα στα οποία μέσα από τα μενού τους αναδείχθηκαν γεύσεις από την πλούσια ρωσική κουζίνα, αλλά και ο πλούτος των γεύσεων της ελληνικής κουζίνας, που έγινε ένα πεδίο ενδιαφέροντος για τους διακεκριμένους Ρώσους αρχιμάγειρες. Κορυφώθηκε θα έλεγε κανείς στο χώρο της ξενοδοχειακής μονάδας Cape Sounion μ΄ έναν διαγωνισμό μαγειρικής, στον οποίο πρωταγωνίστησαν ένας Ρώσος και ένας Έλληνας αρχιμάγειρας.

Το summit των αρχιμαγείρων Ελλάδας- Ρωσίας

Ο βραβευμένος Αντρέι Ματιούχα και ο επίσης βραβευμένος σεφ Σάκης Τζανέτος. Ο μεταξύ τους διαγωνισμός, ήταν ένας διαγωνισμός με καθόλα φιλειρηνικές προθέσεις, με προθέσεις προσέγγισης και καμίας εχθρότητας. Ήταν ένα summit των αρχιμαγείρων των δύο χωρών, όπως είπε άλλωστε και ο Λεονίντ Γκελίμπτερμαν (ο πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Οίνου και Γαστρονομίας ΙCWAG με έδρα τη Μόσχα) ο οποίος κήρυξε την έναρξη της ευγενούς αυτής γαστρονομικής «μονομαχίας». Προφανώς, με την αναφορά του αυτή, ήθελε να επισημάνει τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις έντονες αντιπαραθέσεις που κυριαρχούν σήμερα στην διεθνή πολιτική σκηνή και την ηρεμία που δημιουργεί στους ανθρώπους η ευγενής άμιλλα στο πεδίο της γαστρονομίας.

Το ενδιαφέρον του διαγωνισμού, δεν επικεντρώθηκε φυσικά στο ποιος θα «νικήσει», αλλά στο πώς ο κάθε αρχιμάγειρας χρησιμοποιώντας τη δική του τέχνη, θα παρασκευάσει ένα από τα εθνικά φαγητά του «αντιπάλου» του. Και όπως κάθε ευγενής άμιλλα, έτσι κι αυτή, στο πνεύμα των αρχαίων Ελλήνων θα έλεγε κανείς, προέβλεπε, ότι ο κάθε μάγειρας θα περιέγραφε εκ των προτέρων στον συνάδελφο του τον τρόπο παρασκευής του εθνικού φαγητού που θα επέλεγε και το οποίο θα παρουσίαζαν εν συνεχεία κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού.

Ο Ρώσος σεφ Αντρέι Ματιούχα ανέλαβε να φτιάξει ψάρι αλλά σπετσιότα, ενώ ο Σάκης Τζανέτος να φτιάξει το φαγητό «γκολουμπτσί», (ρωσικοί λαχανοντολμάδες), βάζοντας ο καθένας τη δική του τέχνη του και τη δική του φαντασία.

Ο διαγωνισμός άρχισε με την εποπτεία της κριτικής επιτροπής στην οποία συμμετείχαν ο Ηλίας Μαμαλάκης και ο Τόλης Αναστάσιος, επίτιμος πρόεδρος της Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδας, ο Ρώσος αρχιμάγειρας Ίγκορ Μπουκάροφ, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εστιατόρων και Ξενοδόχων της Ρωσίας (ο οποίος υπήρξε και αρχιμάγειρας του Κρεμλίνου) και ο Δημήτρης Καλαϊτζιδάκης (εκτελεστικός διευθυντής του Grecotel και αρμόδιος για ζητήματα γαστρονομίας του ξενοδοχειακού ομίλου Ν. Δασκαλαντωνάκη).

Οι δύο διακεκριμένοι αρχιμάγειρες, φορώντας τα γάντια τους ξεκίνησαν με κινήσεις σχεδόν χειρουργικές και με απόλυτο σεβασμό στα προϊόντα, να αναδεικνύουν την τέχνη τους στους λάτρεις των εκλεπτυσμένων και ισορροπημένων γεύσεων, που περίμεναν με ενδιαφέρον να δουν, πώς ο Ρώσος αρχιμάγειρας Αντρέι Ματιούχα θα έφτιαχνε το «ψάρι αλλά σπετσιότα» και ο Έλληνας Σάκης Τζανέτος τους «ρωσικούς» λαχανοντολμάδες. Λίγη ώρα αργότερα και αφού οι δύο αρχιμάγειρες είχαν μαγνητίσει με τις δεξιότητες τους και την αφοσίωση τους στο γαστρονομικό τους έργο το κοινό, παρουσίασαν τις γαστρονομικές τους δημιουργίες. Τα πιάτα δόθηκαν κατά σειρά στους κριτές για να αποφανθούν.

Ηλίας Μαμαλάκης: «Τα πιάτα θα μπορούσαν να σταθούν στα καλύτερα εστιατόρια της Νέας Υόρκης

Ο Ηλίας Μαμαλάκης ανέλαβε πρώτος να εκδώσει την «ετυμηγορία» του, για το «ψάρι αλά σπετσιότα»: «Υπάρχει ισορροπία στη γεύση, το κρεμμύδι δεν το αισθάνθηκα, το ψάρι θα έπαιρνε 18 στα 20 με βάση την ελληνική κλίμακα αξιολόγησης» είπε ο Ηλίας Μαμαλάκης και προσέθεσε με το λεπτό χιούμορ που τον διακρίνει ότι «υπάρχει και η έκπληξη τώρα που λέει απλά ότι αυτό δεν ήταν “ψάρι αλλά σπετσιότα”», κάνοντας το κοινό να παγώσει προς στιγμήν, και να περιμένει τι θα ακουσθεί στη συνέχεια από τα χείλη του διάσημου Έλληνα σεφ. Ο Ηλίας Μαμαλάκης, αντιλαμβανόμενος την απορία του κοινού, και με τις ικανότητες ενός διπλωμάτη αρχιμάγειρα που ξέρει να αναμιγνύει όχι μόνο γεύσεις αλλά και συναισθήματα για να κεντρίσει το ενδιαφέρον για την τέχνη της μαγειρικής συνέχισε με απόλυτη πεποίθηση: «Θα σας εξηγήσω. Το ψάρι “αλά σπετσιότα” γίνονταν σε ένα μικρό νησάκι στις Σπέτσες από παλιά. Πριν από 150 χρόνια, όταν το έφτιαχναν χρησιμοποιούσαν πολύ κρεμμύδι, πολύ σκόρδο, τριμμένη ντομάτα και μαϊντανό. Το έψηναν στο φούρνο. Όμως η κουζίνα πρέπει να ξέρετε δεν είναι κάτι σταθερό, αλλά μοιάζει με το ποτάμι, τρέχει. Γι΄ αυτό θα έλεγα ότι αυτή ήταν μια εξελιγμένη συνταγή, “συνταγή αλά σπετσιότα” που θα την έβαζα σίγουρα στο δικό μου εστιατόριο…». Αναφερόμενος όμως στο τέλος και στα δύο πιάτα, είπε «Και τα δύο πιάτα θα μπορούσαν να σταθούν στα καλύτερα εστιατόρια της Νέας Υόρκης».

Τόλης Αναστάσιος: «Η μεταβίβαση μια συνταγής δεν είναι κάτι εύκολο»

Ο Τόλης Αναστάσιος, που έχει αναλάβει την προώθηση της ελληνικής κουζίνας στο εξωτερικό είπε «ότι η παρουσίαση ήταν εξαιρετική» και από τους δύο σεφ. Αναφερόμενος μάλιστα στη διαφορά των γεύσεων που είχαν τα φαγητά που παρασκεύασαν οι δύο σεφ, με τις γεύσεις που εμείς γνωρίζουμε, επισήμανε πως «η μεταβίβαση μια συνταγής δεν είναι κάτι εύκολο». Σε καμία περίπτωση όμως δεν βρήκε κάτι το αρνητικό στην νέα αυτή γεύση της ελληνικής συνταγής που παρουσίασε ο Ρώσος αρχιμάγειρας. Αντίθετα, είπε πως το πιάτο “αλα σπετσιότα” που έφτιαξε ο διάσημος Ρώσος σεφ, «είναι ένα πιάτο που θα έπαιρνε την ελληνική διάκριση των Ελλήνων αρχιμαγείρων».

Ίγκορ Μπουχάροφ: «Ο Έλληνας σεφ θα μπορούσε επάξια να με αντικαταστήσει στο Κρεμλίνο…»

Ο πρώην μάγειρας του Κρεμλίνου Ίγκορ Μπουχάροφ, συμμεριζόμενος την άποψη του Ηλία Μαμαλάκη είπε ότι «ο κάθε μάγειρας, χρησιμοποιεί τα υλικά με τον δικό του τρόπο και δεν είναι απαραίτητο να μένουμε σε συνταγές του 17ου, 18ου ή 19ου αιώνα», τονίζοντας με έμφαση ότι «είναι πλέον γεγονός ότι το ψάρι αλά σπετσιότα με την ελληνική συνταγή θα μαγειρεύεται στα εστιατόρια του αρχιμάγειρα Ματιούχα στο Κρασνοντάρ!». Εκθειάζοντας μάλιστα ως πρώην μάγειρας του Κρεμλίνου την παρουσίαση των δύο αρχιμαγείρων, αλλά και την παρουσίαση του Έλληνα σεφ Σάκη Τζανέτου, που παρουσίασε τους ρωσικούς λαχανοντολμάδες είπε με αρκετή δόση χιούμορ: «Εργαζόμουν ως μάγειρας στο Κρεμλίνο. Ετοίμαζα τις κρατικές δεξιώσεις. Τα “γκολουμπτσί” που ετοίμασε ο Έλληνας σεφ είναι πραγματικοί ρωσικοί λαχανοντολμάδες και πράγματι, ο Έλληνας αρχιμάγειρας, αλλά και δύο τους, θα μπορούσαν επάξια να με αντικαταστήσουν στο Κρεμλίνο…».

Συμφωνία για την προώθηση της ελληνικής κουζίνας στη Ρωσία

Στο τέλος οι δύο αρχιμάγειρες, αφού άκουσαν τα θετικά σχόλια του κοινού για τα εδέσματα τους, δοκίμασαν ο ένας το πιάτο του άλλου. «Προσπάθησα να δώσω την δική μου νότα σ ένα ελληνικό φαγητό, και μπορώ να σας πω ότι θα ετοίμαζα ευχαρίστως ένα τέτοιο πιάτο στο δικό μου εστιατόριο. Ζούμε στο νότο της Ρωσίας και όσοι ζουν σε όλο τον κόσμο στον νότο έχουν τις ίδιες γεύσεις» είπε ο Ρώσος σεφ Αντρέι Ματιούχα.

«Πρώτη φορά μαγειρεύω με αυτόν τον τρόπο» είπε ο Έλληνας σεφ Σάκης Τζανέτος και προσέθεσε ότι « το “γκολουμπτσί” είναι παρόμοιοι με τους ελληνικούς λαχανοντολμάδες. Η διαφορά είναι ότι στην Ρωσία τους κάνουν με κόκκινη σάλτσα και εμείς στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε το αυγολέμονο. Είναι όμως ένα πιάτο που θα το προσέφερα κι εγώ ευχαρίστως στους επισκέπτες μας».

Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο Αναστάσιος Τόλης, ο οποίος εξαίροντας την συνεργασία Ελλήνων και Ρώσων αρχιμαγείρων επισήμανε ότι μια τέτοια συνεργασία «θα αποκομίσει οφέλη για όλους μας» καθώς «αναδεικνύει την κουλτούρα των λαών και στην προκειμένη περίπτωση δυο λαών που η κουλτούρα τους έχει πολλά κοινά».

Στο πλαίσιο ακριβώς αυτής της συνεργασίας, αλλά και της προώθησης της ελληνικής κουζίνας στην Ρωσία και στο εξωτερικό, ο πρόεδρος της Greek Taste beyond the borders Φίλλιπος Κούτρας, ανακοίνωσε στους παρευρισκόμενους ότι το κέντρο του αποφάσισε να ανακηρύξει τον κ. Γκελίμπτερμαν, πρέσβη της ελληνικής κουζίνας στο εξωτερικό, υπογράφοντας με τον συνάδελφο του μια αντίστοιχη συμφωνία, η οποία όπως είπε αποσκοπεί στην προώθηση της ελληνικής κουζίνας όχι μόνο στην Ρωσία αλλά και στο εξωτερικό», καθώς ο κ. Γκελίμπτερμαν διοργανώνει περιοδικά εβδομάδες ρωσικής γαστρονομίας σε διάφορες πρωτεύουσες του κόσμου.

Η ευγενής άμιλλα στο πεδίο της μαγειρικής τέχνης, μεταξύ ενός Ρώσου και ενός Έλληνα σεφ, επικυρώθηκε με φόντο τον Ναό του Ποσειδώνα, στο Cape Sounio Grecotel Exclusive Resort, με μια συμφωνία, ένα πρωτόκολο συνεργασίας που αναμφίβολα ανήκει στο πεδίο της ξεχωριστής αλλά και ιδιαίτερα γευστικής διπλωματίας της γαστρονομίας. Στον χώρο μάλιστα ενός ξενοδοχειακού ομίλου, ο ιδρυτής και πρόεδρος του οποίου, Νίκος Δασκαλαντωνάκης, είναι επίτιμος πρόξενος της Ρωσίας σε Κρήτη και Δωδεκάνησα από το 1998 και εκπροσωπεί τον Όμιλο στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνορωσικού Επιμελητηρίου.