HELMARS-SAT : Η ιστορία του πρώτου 100% ελληνικού τηλεπικοινωνιακού δορυφόρου που δεν εκτοξεύτηκε ποτέ

Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την έναρξη της σχεδίασης και ανάπτυξης του πρώτου ελληνικού τηλεπικοινωνιακού δορυφόρου HELMARS-SAT της ελληνικής εταιρείας THESA Ε.Π.Ε.

Η φιλόδοξη αυτή προσπάθεια ξεκίνησε το 1996 όταν ο Δρ Νίκος Μπαλτέας με την εταιρεία του THESA, υπέβαλε μία πρωτοποριακή πρόταση στην Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) για την ανάπτυξη ενός τηλεπικοινωνιακού μικρό-δορυφόρου χαμηλού κόστους.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του ελληνικού μικρο-δορυφόρου ήταν μόλις 150 εκατ. δρχμ. από τα οποία τα 75 εκατ. δρχμ αποτελούσαν την συμμετοχή της ΓΓΕΤ και τα υπόλοιπα 75 εκατ. δρχμ τα κεφάλαια που συνέβαλε η ελληνική εταιρεία.

Στο συγκεκριμένο όμως προϋπολογισμό δεν συμπεριλαμβανόταν το κόστος της εκτόξευσης του ελληνικού δορυφόρου κάτι που θα αποδειχτεί μοιραίο για την πορεία του προγράμματος, αφού μετά από δύο χρόνια σχεδιασμού και κατασκευής, ο HELMARS-SAT δεν ετέθη ποτέ σε τροχιά λόγω έλλειψης πόρων.

Όμως ποιος ήταν ο HELMARS-SAT και οι άνθρωποι που συνέβαλαν στην κατασκευή του.

Ο ελληνικός μικρο-δορυφόρος HELMARS-SAT σχεδιάστηκε για την κάλυψη των αναγκών επικοινωνίας των πληρωμάτων των πλοίων του ελληνικού εμπορικού στόλου μέσω γραπτών μηνυμάτων, καθώς και την αποστολή καθημερινών ειδήσεων και πληροφοριών στα πληρώματα αυτά.

Ο HELMARS-SAT έχει βάρος 40 κιλά και διαστάσεις, 36 εκατοστά πλάτος, 36 εκατοστά ύψος και 36 εκατοστά μήκος.

Ο δορυφόρος HELMARS-SAT διαθέτει δύο πομπούς και τέσσερις δέκτες, σύστημα ελέγχου της λειτουργίας του δορυφόρου με επτά μικροεπεξεργαστές, ψηφιακά μέσα αποθήκευσης των μηνυμάτων, υποσύστημα παροχής ηλεκτρικής ισχύος με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες και ηλιακά στοιχεία.

Η βασική αρχή λειτουργίας του ελληνικού δορυφόρου ήταν η λήψη μηνυμάτων από τα πλοία σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη και η μεταφόρτωση των μηνυμάτων αυτών στον Κεντρικό Σταθμό Λήψης, όταν ο HELMARS-SAT βρισκόταν πάνω από την Ελλάδα.

Εν συνεχεία τα μηνύματα θα ήταν διαθέσιμα στους παραλήπτες μέσου του Internet ή άλλων μέσων.

Επιπλέον ο HELMARS-SAT είχε κατασκευαστεί ώστε να μπορεί να λαμβάνει και να στέλνει μηνύματα και ειδήσεις στους Έλληνες ναυτικούς με τη χρήση ενός δέκτη με οθόνη υγρών κρυστάλλων, ο οποίος θα λάμβανε τα σήματα και θα τα απεικόνιζε όπως γίνεται με τους βομβητές με οθόνη.

Κατά αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να μεταδοθούν δεδομένα μέσω του δορυφόρου σε τερματικά που βρίσκονταν σε απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη, όπου δεν μπορούν να λειτουργήσουν ραδιοδίκτυα ή τα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας.

Όσον αφορά την στρατιωτική χρήση του HELMARS-SAT, ο ελληνικός δορυφόρος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αναμετάδοση δεδομένων και πληροφοριών από απομακρυσμένες στρατιωτικές μονάδες π.χ στο Αιγαίο, ή ορεινές απομακρυσμένες περιοχές που δεν έχουν άλλες δυνατότητες επαφής με τους τακτικούς σχηματισμούς.

Ο ελληνικός δορυφόρος σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε, κατασκευάστηκε και δοκιμάστηκε μέσα σε δύο χρόνια (1996-1998) από δέκα Έλληνες μηχανικούς, υπό την αιγίδα του Δρ Νίκου Μπαλτέα ιδιοκτήτη και Αρχιμηχανικού της ελληνικής εταιρείας THESA Ε.Π.Ε.  σε ένα χώρο μόλις 200 τετραγωνικών μέτρων με κόστος μόλις 150 εκατ. δρχμ.

Οι μηχανικοί της THESA Ε.Π.Ε.  επρόκειτο να θέσουν τον HELMARS-SAT σε πολική τροχιά σε ύψος 700 χλμ από την επιφάνεια της Γης και ο δορυφόρος θα πραγματοποιούσε μια περιστροφή γύρω από τη Γη κάθε 102 λεπτά δηλ κάθε μία ώρα και 42 λεπτά.

Η τροχιά αυτή η οποία είναι πολύ κοντά στον κάθετο άξονα περιστροφής της Γης, θα επέτρεπε στον HELMARS-SAT να περιστρέφεται με μια ολίσθηση γύρω από την Γη καλύπτοντας έτσι όλα τα σημεία του πλανήτη.

Τελικά όπως αποδείχτηκε η ελληνική πραγματικότητα ήταν ανίκητη και στον αρχικό προϋπολογισμό των 150 εκατ. δρχμ που συγχρηματοδοτήθηκε κατά 50% από την ΓΓΕΤ δεν περιλαμβανόταν η εκτόξευση του δορυφόρου από το Ρωσικό κοσμοδρόμιο του Plesetsk, η οποία κόστιζε τo 1999 συνολικά 500.000 δολάρια.

Όσο και αν προσπάθησε η ελληνική εταιρεία δεν κατάφερε να βρει χρηματοδότη και έτσι ο HELMARS-SAT ο πρώτος 100% ελληνικής σχεδίασης και κατασκευής μικρο-δορυφόρος, δεν τέθηκε ποτέ σε τροχιά.

Είκοσι χρόνια αργότερα οι Έλληνες επιστήμονες εργάζονται στην ανάπτυξη νέων μινι-δορυφόρων και ήδη δύο συστήματα έχουν κατασκευαστεί εκ των οποίων ο ένας ο Λ-sat τέθηκε σε τροχιά το καλοκαίρι του 2014, ενώ ο δεύτερος ο UPSat θα εκτοξευτεί στις αρχές του καλοκαιριού του 2016.

Ας ελπίσουμε οι νέοι αυτοί επιστήμονες να ανοίξουν το δρόμο στην δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία μιας νέας επικερδούς δραστηριότητας δηλ. την ανάπτυξη και κατασκευή micro & mini δορυφόρων και υποσυστημάτων αυτών, που όπως φαίνεται θα αποτελέσει το μέλλον της βιομηχανίας διαστημικής υψηλής τεχνολογίας.