Οι «γκρίζες ζώνες» της πολιτικής. Του Αλέξη Παπαχελά

Δεν είμαι εξ αυτών που αναμασούν το γνωστό κλισέ, σύμφωνα με το οποίο οι Τούρκοι πάντοτε κερδίζουν στη διαπραγμάτευση και η διπλωματία τους θριαμβεύει. Είναι, άλλωστε, σχεδόν αστείο να διαβάζει κανείς τις ελληνικές και τουρκικές εφημερίδες, οι οποίες βλέπουν παραδοσιακά ότι είναι η άλλη πλευρά που κέρδισε. Εδώ, όμως, έχουν δημιουργηθεί ορισμένα σοβαρά ζητήματα. Η Ευρώπη έχει αντιμετωπίσει την Τουρκία με τρόπο που ενισχύει την ηγεμονική της συμπεριφορά. Οταν ο κ. Τουσκ κάνει ένα Α deal και κατόπιν έρχεται ο κ. Νταβούτογλου και ζητάει Α επί δύο, δεν είναι λογικό να γίνεται αυτό δεκτό. Και, όμως, η Γερμανίδα καγκελάριος ανέτρεψε όλο το σκηνικό και δέχθηκε να ξανανοίξει η διαπραγμάτευση. Αυτό δείχνει πανικό και έλλειψη κατανόησης της πάγιας τουρκικής διαπραγματευτικής τακτικής, όπως αυτή εξασκείται πολλές δεκαετίες τώρα. Η Αγκυρα αισθάνεται ότι κρατάει στα χέρια της μία στρόφιγγα. Αν την ανοίξει πολύ, μπορεί να «πνίξει» την Ευρώπη, συμπαρασύροντας μαζί και το πολιτικό μέλλον της κ. Μέρκελ.

Η Αθήνα δέχθηκε την παρουσία του ΝΑΤΟ για να ικανοποιήσει το Βερολίνο. Ολοι γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται για ουσιαστική αποστολή, αλλά για σόου. Τα σόου έχουν, όμως, και αυτά τους κανόνες τους, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί. Το ΝΑΤΟ παραδοσιακά αρνείται να πάρει θέση σε ευαίσθητα ζητήματα που αφορούν ελληνοτουρκικές εκκρεμότητες. Η σημερινή κυβέρνηση πιστεύει ότι αυτό μπορεί να αλλάξει και πως, αν μη τι άλλο, θα φωτισθεί η τουρκική επιθετικότητα. Δεν θα αισιοδοξούσα ιδιαίτερα γι’ αυτό. Το πιθανότερο είναι κάποια στιγμή οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί μας, ενδεχομένως και με τη συνδρομή των ΗΠΑ, να γυρίσουν και να μας πουν: «Καθήστε σε ένα τραπέζι και βρείτε τα, αφού έχετε τόσες διαφορές». Αυτό μπορεί να γίνει σε συνθήκες νηνεμίας ή ύστερα από ένα ακόμη περιστατικό όπου ελληνικά και τουρκικά σκάφη επιχειρούν γύρω από μία –κατά την Αγκυρα– «γκρίζα ζώνη».

Η Ελλάδα επιδιώκει παγίως να αποφύγει τη διαπραγμάτευση υπό πίεση. Βεβαίως, τώρα πλέον είναι προφανές ότι όσο περνάει ο καιρός, τόσο βάζουν και άλλα θέματα στο τραπέζι οι γείτονες. Κάποιοι θεωρούσαν τις «γκρίζες ζώνες» διαπραγματευτικό χαρτί, που θα έβγαζαν οι Τούρκοι στο πλαίσιο μιας συμφωνίας. Δεν είναι έτσι, δυστυχώς. Οι «γκρίζες ζώνες» έχουν γίνει στόχος, πέρα από εργαλείο.

Η Αγκυρα αισθάνεται ότι κρατάει όμηρο την Ευρώπη αυτή την ώρα. Και θα προσπαθήσει να πετύχει όσο περισσότερους μακροχρόνιους στόχους της μπορεί, πέρα από τα ευρώ και τις βίζες. Θα χρειασθεί να παίξουμε τα χαρτιά μας πολύ προσεκτικά, ώστε να αποφευχθούν λάθη μείζονος σημασίας.