Γιατί οι επιθέσεις επικεντρώνονται στην πόλη Γκάντζα του Αζερμπαϊτζάν

Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Αζερμπαϊτζάν, η Γκάντζα, «δέχεται πυρά» από δυνάμεις της Αρμενίας, ανακοίνωσε την Κυριακή το Αζέρικο υπουργείο Άμυνας. «Η Αζέρικη πόλη της Γκάντζα δέχεται πυρά από τις αρμενικές δυνάμεις», ανέφερε το υπουργείο στον λογαριασμό του στο Twitter. Η Αρμενία αρνήθηκε ότι εξαπέλυσε πυρά εναντίον του Αζερμπαϊτζάν, αλλά ο ηγέτης της περιοχής του Ναγκόρνο Καραμπάχ δήλωσε ότι οι δυνάμεις του κατέστρεψαν το στρατιωτικό αεροδρόμιο της πόλης

Γιατί όμως οι επιθέσεις των δυνάμεων του της περιοχής του Ναγκόρνο Καραμπάχ επικεντρώνονται στην πόλη Γκάντζα; Οι λόγοι είναι δύο, ο πρώτος πολιτικός και ο δεύτερος επιχειρησιακός.

Όσο αφορά τον πρώτο λόγο, στις 3 ιουλίου (2018) σε απόπειρα δολοφονίας του Δημάρχου της πόλης είχε σαν αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά ο ίδιος και ο σωματοφύλακας του. Ήταν πρώτη απόπειρα δολοφονίας αξιωματούχου στο Αζερμπαϊτζάν μετά από 25 χρόνια. Η απόπειρα είχε ως στόχο, σύμφωνα με το Μπακού, την αποσταθεροποίηση της περιοχής, την έναρξη διαδηλώσεων και τέλος την εγκαθίδρυση ενός Χαλιφάτου στο πρότυπα της Συρίας. Την ίδια ημέρα συνελήφθη ως ύποπτος ο Γιουνίς Σαφάροφ, Ρώσος πολίτης, ο οποίος έλαβε μέρος στον εμφύλιο της Συρίας ενώ πληροφορίες ανέφεραν ότι πέρασε οκτώ μήνες στο Ιράν το 2016

Ο αδερφός του Δημάρχου της πόλης-επικεφαλής στρατιωτικός εισαγγελέας του Αζερμπαϊτζάν- , στις 6 Ιουλίου δήλωσε ότι ο Γιουνίς Σαφάροφ είχε αρμενική καταγωγή από την πλευρά της μητέρας του, ενώ εργαζόταν για τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Επίσης κατηγορήθηκε ότι είχε σχέσεις με Σιίτη κληρικό, μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ο οποίος κατηγορήθηκε, και αυτός, για τους ίδιους λόγους. Αξίζει να αναφερθεί στις 2 και 3 Ιουλίου, κάτοικοι της Γκάντζα δέχθηκαν χιλιάδες γραπτά μηνύματα στα κινητά τους από άγνωστους αριθμούς, μια πρακτική που χρησιμοποιούν χώρες με δυνατότητες σε αυτού του είδους την προπαγάνδα και της δημιουργίας εντάσεων μέσω αυτής. Τα μηνύματα ήταν σε «Θρησκευτική Γλώσσα» και τα οποία υπερασπιζόταν τον Σαφάροφ, ενώ στις 5 Ιουλίου βίντεο στο Youtube καλούσε τον κόσμο να κατέβει στις 10 Ιουλίου σε μια διαδήλωση για την υποστήριξη του

Γιατί κάποιοι ήθελαν να δημιουργήσουν ένα Ισλαμικό Χαλιφάτο στην πόλη Γκάντζα και την ευρύτερη περιοχή.

Η ενέργεια από τα πλούσια κοιτάσματα της Ασίας προς την Ευρώπη γίνεται από «ενεργειακούς δρόμους», μέσω της Ρωσίας από την Βαλτική Θάλασσα μέχρι την Μαύρη Θάλασσα, του Αζερμπαϊτζαν μέσω της Γεωργίας (για να παρακαμφθεί η Αρμενία) -Τουρκίας-Ελλάδας, μέσω των σταθμών FSRU για το αέριο από τον Περσικό Κόλπο, και τέλος, από το Ιράν στην Τουρκία μέσω του αγωγού Tabriz

Από τους τρεις αυτούς «ενεργειακούς δρόμους», αυτός που μεταφέρει το αέριο από την Κασπία Θάλασσα,(στο μέλλον και του Τουρκμενιστάν), ο «Αζερμπαϊτζαν – Γεωργία – Τουρκία – Ελλάδα» , είναι ο άμεσος ανταγωνιστής του Ρωσικού Φυσικού Αερίου που μειώνει την εξάρτησή της Ευρώπης από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Μόσχας. Ο «Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου» (έτσι ονομάζεται το δίκτυο που μεταφέρει το αέριο της Κασπίας Θάλασσας), είναι ο ανταγωνιστής του Ρωσικού αγωγού «Nord Stream 2» που καταλήγει στην Γερμανία και οποίος θα αυξήσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Μόσχα, και κυρίως τις Βαλτικές Χώρες και χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και όχι τόσο του Βερολίνου. Θα είναι η πρώτη φορά που η Γερμανία θα τροφοδοτείται απευθείας από αγωγό της Μόσχας ο οποίος δεν θα διέρχεται από τρίτες χώρες, πλην της Θαλάσσιας περιοχής της Δανίας. Η Ευρώπη εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο για το 40% των αναγκών της. Συνολικά, σχεδόν 200 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου εισάγονται τώρα από τη Ρωσία ετησίως λόγω της μείωσης της ευρωπαϊκής παραγωγής και της αυξανόμενης ζήτησης.

Επιστρέφοντας στον χάρτη από όπου όπου περνάνε δύο αγωγοί από το Αζερμπαϊτζάν (TANAP και Μπακού-Σεϊχάν), θα διαπιστώσουμε ότι διασχίζουν μια στενή λωρίδα γης περίπου 80 χιλιομέτρων, ανάμεσα στην Αρμενία και την Ρωσία. Αυτό το σημείο έχει ονομαστεί «Χάσμα της Γκάντζα» αφού η πόλη βρίσκεται στη μέση αυτού του στενού περάσματος. Το «Χάσμα της Γκάντζα» -και αν η περιοχή έπεφτε στα χέρια των Ισλαμιστών- θα αποτελούσε εμπόδιο στους δύο αγωγούς ((TANAP και Μπακού-Σεϊχάν), με αποτέλεσμα την διακοπή φυσικού αερίου και πετρελαίου στη Τουρκία και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αξίζει να τονιστούν δύο πράγματα. Πριν την έναρξη συγκρούσεων στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ, το Αζερμπαϊτζάν για πρώτη φορά (Ιούλιος 2020) έγινε ο κορυφαίος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Τουρκία, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση της Άγκυρας από την Μόσχα, ενώ στα τέλη Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί η λειτουργία του αγωγού TAP ο οποίος μεταφέρει το αέριο από τον TANAP στην Ευρώπη. Στους δύο αυτούς αγωγούς θα πρέπει να συμπεριληφθεί και ένας τρίτος αγωγός που διέρχεται το «Χάσμα της Γκάντζα», ο Baku-Supsa που καταλήγει στην Μαύρη Θάλασσα

Από το «Χάσμα της Γκάντζα» δεν διέρχονται μόνο αγωγοί που παίζουν ρόλο στην Ενεργειακή Ασφάλεια της Ευρώπης. Από αυτή την στενή λωρίδα γης περνάνε και εμπορικοί δρόμοι όπως, καλώδια οπτικών ινών που συνδέουν τη Δυτική Ευρώπη με την περιοχή της Κασπίας , ο δεύτερος μακρύτερος ευρωπαϊκός αυτοκινητόδρομος, ο E60 που συνδέει το λιμάνι της Βρέστη (Γαλλία) στις ακτές του Ατλαντικού με τον συνοριακό σταθμό με το Irkeshtam έναν συνοριακό σταθμό Κιργιστάν Κίνας. Επίσης από το «Χάσμα της Γκάντζα» διέρχεται και η σιδηροδρομική σύνδεση Ανατολής-Δύσης στον Νότιο Καύκασο, ο σιδηρόδρομος Baku-Tbilisi-Kars.

Η περιοχή έπαιξε σημαντικό ρόλο και στην επέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν αφού το ένα τρίτο των προμηθειών για τα στρατεύματα όπως καύσιμα, τρόφιμα και σε πολλές περιπτώσεις και στρατιωτικός εξοπλισμός , πέρασαν αυτή την λωρίδα γης είτε από το έδαφος είτε από τον αέρα.

Όλα τα παραπάνω δικαιολογούν την συμμετοχή χωρών στην κρίση καθώς και τις «απρόσμενες συμμαχίες» που δημιουργούνται, με την Ρωσία να προσπαθεί να αποκομίσει τα μεγαλύτερα οφέλη. Η ένταση των συγκρούσεων στο «Χάσμα της Γκάντζα» θα μπορούσε να φέρει αποσταθεροποίηση στην περιοχή και να διακόψει την ροή ενέργειας προς την Τουρκία και την Ευρώπη. Αυτό όμως θα έφερνε αλυσιδωτές αντιδράσεις και πιθανόν δημιουργία εντάσεων σε άλλες περιοχές Ρωσικών συμφερόντων. Το μεγαλύτερο όφελος που μπορεί να αποκομίσει από την κρίση στο Ναγκόρμο-Καραμπάχ η Μόσχα, είναι να κάνει αυτό που ξέρει καλά, να προχωρήσει σε μια πολιτική που θα φέρει την πλήρη εξάρτηση του Μπακού και του Αλίγιεφ από την ίδια. Η διαχείριση του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν θα φέρει μεγαλύτερη πολιτικά και επιχειρησιακά οφέλη.