Γιατί ο Τζέιμς Μάτις έπρεπε να φύγει

του Blake Hounshell (*)

Ο Τζέιμς Μάτις δεν είναι ένας επιβλητικός άνθρωπος. Δεν έχει δηλαδή τη φυσική παρουσία που θα περίμενε κανείς από κάποιον που το παρατσούκλι του είναι «Mad Dog». Η επιρροή του όμως στην αμερικανική πολιτική ήταν σημαντική. Τόσο σημαντική, ώστε μετά την αναμενόμενη, αλλά και πάλι αιφνίδια παραίτησή του χθες το βράδυ, οι δημοσιογράφοι της Ουάσινγκτον συναγωνίζονταν για το ποιος θα δώσει τον πιο καταστροφολογικό τίτλο.

Όταν συνάντησα τον Μάτις για πρώτη φορά, στο Hoover Institution του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, ο απόστρατος στρατηγός των Πεζοναυτών ήταν ακόμη οργισμένος για τη μεταχείρισή του από την κυβέρνηση  Ομπάμα: αποπέμφθηκε από την Κεντρική Διοίκηση επειδή υποστήριζε ότι πρέπει να ακολουθηθεί μια πιο επιθετική πολιτική απέναντι στο Ιράν.

Τώρα, ο Μάτις είναι έξαλλος με έναν άλλο πρόεδρο. Και το διακύβευμα είναι ακόμη μεγαλύτερο αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο πρόεδρος αυτός είναι ο Ντόναλντ Τραμπ.

Κάθε δημοσιογράφος στην Ουάσινγκτον ήξερε ότι ο Μάτις διαφωνούσε με τον Τραμπ σε όλα τα μεγάλα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, είτε επρόκειτο για την ανάσχεση της Ρωσίας είτε για τη διαχείριση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή ή την αντιμετώπιση της Κίνας. Καθιστούσε γνωστό παντού ότι παρέμενε στο Πεντάγωνο μόνο και μόνο για να το προστατεύσει από τον πρόεδρο. Και για δύο σχεδόν χρόνια μπόρεσε λίγο-πολύ να αποτρέψει μια μεγάλη κρίση.

Το ερώτημα ήταν πάντα πότε ο Μάτις θα έφτανε στη ρήξη. Πότε δηλαδή τα απομονωτικά ένστικτα του αμερικανού προέδρου και οι προσπάθειές του να χρησιμοποιήσει τον στρατό ως πολιτικό όπλο θα τον οδηγούσαν στη ρήξη.

Δεν το έκανε η ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στα σύνορα με το Μεξικό σε μια προσπάθεια του Τραμπ να επηρεάσει τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου. Δεν το έκαναν οι επανειλημμένες επιθέσεις του προέδρου στο ΝΑΤΟ και τους συμμάχους των ΗΠΑ ούτε η υιοθέτηση των επιχειρημάτων του Κρεμλίνου από την αμερικανική κυβέρνηση. Η μάλλον ήταν όλα αυτά μαζί, όπως δείχνει το γράμμα της παραίτησης του Μάτις.

«Εχετε το δικαίωμα να έχετε έναν υπουργό Αμύνης που οι απόψεις του είναι πιο ευθυγραμμισμένες με τις δικές σας», έγραψε. «Πιστεύω ότι είναι πρέπον να αποχωρήσω από τη θέση μου».

Ηταν σαφές ότι ο Μάτις δεν μπορούσε να ανεχθεί τη μονομερή απόφαση του Τραμπ να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Συρία, όπου προστάτευαν τις κουρδικές δυνάμεις και παρακολουθούσαν το Ιράν. Πολύ περισσότερο που επρόκειτο να ακολουθήσει και η απόφαση για αποχώρηση μεγάλου μέρους των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν.

Το θέμα δεν είναι ότι τέτοιου είδους αποφάσεις είναι παράλογες – μια πρόεδρος Κλίντον θα μπορούσε ενδεχομένως να τις υπερασπιστεί. Σε μια σοβαρή κυβέρνηση, όμως, μια τέτοια απόφαση θα ήταν προϊόν ατελείωτων συζητήσεων και διαβουλεύσεων με τους συμμάχους. Ο Τραμπ φαίνεται να την έλαβε αυθόρμητα. Και είναι σαφές ότι η κυβέρνηση δεν έχει επεξεργαστεί σχέδια για τους κινδύνους που ενέχει η απόσυρση δυνάμεων από μια πολεμική ζώνη.

Δεν είναι λοιπόν περίεργο που παραιτήθηκε ο Μάτις. Για χρόνια αγνοούσε τις πιο απίθανες ιδέες του Τραμπ, όπως την εντολή του να δολοφονηθεί ο Ασαντ. Αυτή τη φορά όμως φαίνεται πως ο πρόεδρος δεν τον συμβουλεύτηκε καθόλου. Και απέρριψε τις ύστατες προσπάθειές του να τον μεταπείσει.

Οποιοσδήποτε υπουργός στη θέση του Μάτις θα είχε παραιτηθεί.

(*) Ο Μπλέικ Χάουνσελ είναι δημοσιογράφος του Politico

(Πηγή: Politico)

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ-ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Πρακτορείου.