Οι φιλόδοξοι Βούλγαροι και το “ξεχασμένο” Ελληνικό Εθνικό πολεμικό πλοίο Als® Class

Η διεθνής έκθεση Euronaval αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο παρουσίασης νέων προτάσεων στον τομέα της ναυπηγικής βιομηχανίας πολεμικών σκαφών και οπλικών συστημάτων για πολεμικά πλοία. Στην έκθεση παρουσιάζουν τα νεα προϊόντα τους οι γνωστές μεγάλες εταιρείες του χώρου οι οποίες όπως είναι φυσικό αποσπούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Στη φετινή όμως έκθεση έκανε την εμφάνιση του ένα μέχρι σήμερα άγνωστο στο χώρο των ναυπηγήσεων πολεμικών πλοίων Βουλγαρικό ναυπηγείο το οποίο τόλμησε και προχώρησε στην σχεδίαση μίας κορβέτας πολλαπλών αποστολών χαμηλού κόστους. Πρόκειται για το ναυπηγείο MTG Dolphin το οποίο έχει σημαντική εμπειρία στην ναυπήγηση και συντήρηση εμπορικών πλοίων.

Όμως η διοίκηση του ναυπηγείου αποφάσισε να σχεδιάσει και να αναπτύξει μια νέα κορβέτα την K-90 η οποία θα μπορεί να πραγματοποιεί αποστολές περιπολίας, έρευνας και διάσωσης, ανθυποβρυχιακού αγώνα, επιχειρήσεις επιφανείας και αντιαεροπορικής άμυνας.

Το πλοίο όπως παρουσιάστηκε σε μοντέλο υπο κλίμακα είναι εξοπλισμένο με ένα πυροβόλο 76/62 OTO MELARA των 76 χλστ τέσσερα βλήματα επιφανείας-επιφανείας, οκτώ τουλάχιστον κυψέλες κάθετα εκτοξευόμενων αντιαεροπορικών πυραύλων, δύο τριπλούς τορπιλοσωλήνες των 327 χλστ, και ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Rheinmetall GDM-008 Millennium Gun των 35 χλστ.

Το πλοίο είναι εξοπλισμένο με ραντάρ πολλαπλών αποστολών Smart-S, σύστημα ESM ραντάρ ναυτιλίας/επιφανείας, ηλεκτροπτικό σύστημα και ραντάρ ελέγχου πυρός για το κύριο πυροβόλο.

Τέλος η βουλγαρική κορβέτα μπορεί να υποστηρίξει και να φιλοξενήσει ένα ελικόπτερο τύπου AS565 ΜΒ Panther το οποίο μπορεί να φέρει τορπίλες τύπου Mark 46 και Whitehead A.244/S καθώς και πυραύλους AS 15TT.

Η παρουσίαση της βουλγαρικής πρότασης δεν είναι τυχαία αφού σχετίζεται όπως την απόφαση της κυβέρνησης της Βουλγαρίας να δαπανήσει 419 εκατ. ευρώ  για την απόκτηση δύο κορβετών στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του Ναυτικού της χώρας.

Την ίδια στιγμή «πέπλο ομίχλης» καλύπτει την πορεία της σχεδίασης και ανάπτυξης της ελληνικής κορβέτας πολλαπλών αποστολών Als® Class 100, καθώς και της νέας μεγάλου εκτοπίσματος φρεγάτας Περιοχής, η οποία σχεδιάστηκε κατά απαίτηση του Πολεμικού Ναυτικού.

Η ιστορία της Ελληνικής σχεδίασης κορβέτας πολλαπλών αποστολών Als® Class 100 ξεκίνησε πριν από 8 χρόνια, με την πρώτη παρουσίαση του σχεδίου στο Πολεμικό Ναυτικό να πραγματοποιείται το Δεκέμβριο του 2009 και έκτοτε τα σχέδια του πλοίου να βελτιώνονται καθ’ υπόδειξη των προτάσεων του Πολεμικού Ναυτικού.

Στα χρόνια που ακολούθησαν η σχεδιαστική ομάδα Als NSD (Naval Ship Designs) του κυρίου Ιωάννη Τζαγκαράκη, μαζί με την εταιρεία Veritas International Ltd, το Πολυτεχνείο Αθηνών τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το Πολεμικό Ναυτικό, προχώρησαν από  το στάδιο της μελέτης αντίληψης στην μελέτη σχεδίασης (design study), και μετέπειτα στη μελέτη του βασικού σχεδιασμού, ώστε να μπορεί το πλοίο να ναυπηγηθεί σε ελληνικά ναυπηγεία.

Αργότερα η ελληνική σχεδιαστική ομάδα, προχώρησε στην σχεδίαση ενός νέου πλοίου της οικογενείας Als® Class, αυτή την φορά μιας νέας φρεγάτας μεγάλου εκτοπίσματος και με σημαντικά μεγαλύτερες δυνατότητες. Η σχεδίαση και αυτού του πλοίου πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και έκτοτε το Πολεμικό Ναυτικό και η ελληνική σχεδιαστική ομάδα εργάζονται πάνω στη νέα σχεδίαση.

Δυστυχώς όμως αν και το πρόγραμμα βρίσκεται σε ώριμο στάδιο και θα μπορούσε να προχωρήσει στην φάση της περάτωσης του βασικού σχεδιασμού, ώστε να είναι δυνατή η ναυπήγηση του πλοίου από ελληνικά ναυπηγεία, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν φαίνεται να δίνει προτεραιότητα σε αυτό το πρόγραμμα μα αιτιολογία την δυσμενή οικονομική συγκυρία.

Για μια ακόμη φορά η ελληνική οικονομική πραγματικότητα και η ανυπαρξία μιας διαχρονικής σταθερής πολιτικής εξοπλισμών ενδέχεται να τερματίσουν άδοξα μια φιλόδοξη ελληνική ναυπηγική προσπάθεια, που θα μπορούσε να θέσει τα θεμέλια για την σταδιακή διαμόρφωση ενός Στόλου με πλοία ελληνικής σχεδίασης.

Αν και το ποσό που απαιτείται για την ολοκλήρωση της σχεδίασης είναι μικρό για τα δεδομένα ακόμη και της ταλαιπωρημένης από την οικονομική κρίση Ελλάδας, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας φαίνεται απρόθυμο να δαπανήσει χρήματα και να προχωρήσει στην υλοποίηση ενός τόσο σημαντικού σχεδίου για την αναγέννηση του Στόλου, ο οποίος κάθε μέρα που περνά γερνάει.

Με βάση δημοσιευμένες πληροφορίες, ο μέσος όρος ηλικίας των 9 φρεγατών κλάσης «Έλλη»  του Πολεμικού Ναυτικού είναι τα 28 έτη, όταν το όριο που δίνεται από τον κατασκευαστή είναι συνήθως τα 25-30 έτη το μέγιστο.

Τα 9 αυτά πλοία συγκροτούν το 70% της δύναμης του Ελληνικού Στόλου και όπως γίνεται αντιληπτό η γήρανση αυτών των μονάδων και η μελλοντική τους αντικατάσταση αποτελεί την βασική έγνοια των Επιτελών του Πολεμικού Ναυτικού.

Σε αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να προσμετρηθεί το γεγονός ότι ακόμη και εάν αύριο το πρωί το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έδινε την έγκριση του για την ναυπήγηση της πρώτης ελληνικής φρεγάτας, θα απαιτούνταν τουλάχιστον δύο έτη για την έναρξη της ναυπήγησης του πλοίου, ενώ η ναυπήγηση της φρεγάτας και οι αναγκαίες δοκιμές αποδοχής απαιτούν τουλάχιστον 5-6 επιπλέον έτη.

Δηλαδή με απλά λόγια, αν υποθέσουμε ότι εντός του 2016 ξεκινούσε το πρόγραμμα της ολοκλήρωσης της σχεδίασης της Εθνικής Ελληνικής Φρεγάτας και της ναυπήγησης της, το Πολεμικό Ναυτικό θα μπορούσε να εντάξει στο δυναμικό του το νέο πλοίο σε 7-8 έτη από σήμερα.

Την εποχή εκείνη δηλ 2024-2025, οι φρεγάτες κλάσης «Έλλη» του Πολεμικού Ναυτικού θα έχουν συμπληρώσει τα 41 έτη λειτουργίας στην καλύτερη των περιπτώσεων (η φρεγάτα F464 Κανάρης) και τα 44-46 έτη για τουλάχιστον τα τέσσερα (F462 Κουντουριώτης, F459 Αδρίας, F461 Ναυαρίνον, F460 Αιγαίον) από τα 9 πλοία της κλάσης.

Ουσιαστικά στο ξεκίνημα της νέας δεκαετίας, εάν δεν υπάρξει κάποια άλλη μεταβολή, το Πολεμικό Ναυτικό θα διαθέτει ένα υπέργηρο Στόλο φρεγατών που είναι αμφίβολο αν θα μπορεί να καλύψει τις επιχειρησιακές απαιτήσεις που περιλαμβάνει ο αμυντικός σχεδιασμός της χώρας.

Δυστυχώς το Ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας αντί να ακολουθήσει το υπόδειγμα της Τουρκίας και της Βουλγαρίας, καθώς επίσης και άλλων κρατών, που εν μέσω δύσκολων οικονομικών συνθηκών, έθεσαν τις βάσεις για την δημιουργία μιας οικογένειας Εθνικών Πολεμικών Πλοίων, φαίνεται να αδρανεί και στην καλύτερη των περιπτώσεων εκτιμάται ότι θα καταλήξει στην αγορά μεταχειρισμένων πλοίων για να καλύψει τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού.

Αν και στο παρελθόν ο Έλληνας Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Πάνος Καμμένος είχε δηλώσει υπέρμαχος της Ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και υποστηρικτής της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας, η πλήρη αδράνεια που χαρακτηρίζει το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα, δεν δημιουργεί πολλές ελπίδες για την ανάταξη της εγχώριας αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας καθώς και για την ενδυνάμωση του Ελληνικού Στόλου.

Η αναβλητική στάση του Υπουργείου σε αυτό το σημαντικό αναπτυξιακό εξοπλιστικό πρόγραμμα έρχεται σε αντίθεση με την πάγια Ελληνική πολιτική της υπεράσπισης των Εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και συμφερόντων στο Αιγαίο, καθώς και τις φιλοδοξίες του Ελληνικού Κράτους για τον έλεγχο και την υπεράσπιση των Εθνικών δικαιωμάτων στην ΑΟΖ, αφού σε μερικά χρόνια το Πολεμικό Ναυτικό θα διαθέτει έναν υπέργηρο και με περιορισμένο σε αριθμό μονάδων Στόλο.

Αντιθέτως οι Τούρκοι ήδη ετοιμάζονται να ξεκινήσουν την ναυπήγηση της δεύτερης παρτίδας τεσσάρων φρεγατών εγχώριας σχεδίασης της κλάσης “Ι”, η ναυπήγηση των οποίων θα ξεκινήσει το 2017 παράλληλα με την έναρξη της ναυπήγησης της τελευταίας από τις τέσσερις εγχώριας σχεδίασης κορβέτες της κλάσης “Ada”.

Όσο και αν ακούγεται δραματικό, το 2024 το Πολεμικό Ναυτικό πιθανόν να διαθέτει μόλις 9 μεγάλες μονάδες επιφανείας από τις 13 που διαθέτει σήμερα, εαν φυσικά ευοδωθούν οι προσπάθειες για την απόκτηση τα επόμενα τρία χρόνια τουλάχιστον δύο καταδρομικών κλάσης Arleigh Burke από τις ΗΠΑ με πιστώσεις FMS. Από αυτές τις 9 φρεγάτες, οι τρείς θα είναι υπέργηρες με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την επιχειρησιακή ικανότητα του Στόλου.

Από την άλλη πλευρά, οι Τούρκοι την περίοδο εκείνη θα διαθέτουν ένα Στόλο με 12 εκσυγχρονισμένες +1 νέας ναυπήγησης φρεγάτες και 4 κορβέτες κλάσης “Ada”. Σύμφωνα με προ διετίας τουρκικά δημοσιεύματα το Τουρκικό Ναυτικό σχεδιάζει να διατηρεί εν πλω 13 μεγάλες μονάδες επιφανείας στο Αιγαίο, στην Μεσόγειο και στη Μαύρη θάλασσα.

Από αυτά τα 13 πλοία τα 4 θα επιχειρούν στην Μαύρη θάλασσα και τα υπόλοιπα 9 στο Αιγαίο και στην Ανατ. Μεσόγειο. Στις 13 μεγάλες μονάδες επιφανείας του Τουρκικού Ναυτικού θα πρέπει να προστεθούν και 8+1 υποβρύχια.

Σε αυτό το δυσμενές επιχειρησιακό περιβάλλον θα πρέπει όπως φαίνεται, το Πολεμικό Ναυτικό να φέρει σε πέρας την αποστολή του, διότι για μια ακόμη φορά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν φρόντισε να θέσει εγκαίρως τα θεμέλια για την δημιουργία μιας νέας ισχυρής ναυτικής δύναμης, εξασφαλίζοντας ταυτοχρόνως την επιβίωση της ελληνικής αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας.

Όπως φαίνεται, το Ελληνικό κράτος στα άμεσο μέλλον θα “τρέχει” την τελευταία στιγμή να βρεί λύσεις “μπαλώματα” για να καλύψει τις επιχειρησιακές ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού. Δυστυχώς η απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων θα είναι όπως φαίνεται μονόδρομος λόγω των πιεστικών αναγκών και η Ελλάδα θα έχει χάσει την ευκαιρία να αναστήσει την αμυντική και ναυπηγική της βιομηχανία. Για μια ακόμη φορά δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται και με αυτή την κυβέρνηση.